تحلیل

پنجشیر و جامعه فرهنگی افغانستان، پشتوانه فرهنگی خود را از دست داد

۱۴۰۴/۰۴/۱۲ 15:50 بدون دیدگاه

روان استاد کتال «نژند» فرزند مرحوم توکل‌خان در سال ۱۳۳۸ خورشیدی در دهکده‌ی عبدالله‌خیل /دره – استان پنجشیر دیده به جهان گشود و بعد از سپری نمودن دوره‌‌های ابتدایی و متوسطه به آکادمی پولیس در شهر کابل راه یافت و آن را پیروز‌مندانه گذشتاند و به عنوان کادر متخصص در عرصه‌ای نظامی سال‌ها صادقانه و مدبرانه کار کرد و سپس بنابر‌داشتن استعداد و طبع و طبیعت فرهنگی و کتاب‌د‌وستی، مطالعه و فرهنگ‌دوستی و قریحه‌ی بلند و بی‌مانند نویسندگی و پژوهش‌گری به جامعه‌ای فرهنگی و نویسندگی در عرصه‌های فرهنگی و ادبی و پژوهشی پیوسته و پرداخته است و مسیر دگری

وطن دیگران قرار نیست تا آخر شما را جا دهد

۱۴۰۴/۰۴/۱۲ 14:46 بدون دیدگاه

مسله ی برگشت مهاجرین دیر یا زود اتفاق می افتاد اما توقع زیاد از کشورهای همسایه و پرسش هایی که از خود باید پرسید باید مرور گردد در چند سال اخیر موج مهاجرت ها با حاکم شدن حکومت طالبان که استبداد سیاسی، انحصار قدرت به شکل تک گروهی و تک قومی ، دلائل امنیتی ( کشتن، شکنجه، زندان و نبود امنیت جانی و روانی )، عوامل اجتماعی(محدودیت آزادی، سلب حقوق آموزشی،نبود عدالت اجتماعی)، عوامل اقتصادی (فقر، بیکاری، نبود خدمات، فرار سرمایه) و عده ی اندک بنابر جذابیت های زندگی در کشورهای دیگر این گزینه را اختیار نموده اند

وقایع روزنگار شهادت امام حسین (ع)؛ روزهای ششم، هفتم و هشتم محرم سال ۶۱ هجری در کربلا چه گذشت؟

۱۴۰۴/۰۴/۱۲ 13:41 بدون دیدگاه

در روزهای اول تا پنجم محرم سال ۶۱ هجری در کربلا، سپاه کوفه و شام برای انجام تراژیدی کربلا آماده شدند. چنانچه در این ایام محاصره کاروان امام حسین (ع) توسط سپاه کوفه به فرماندهی عمر بن سعد آغاز شده، مذاکرات به بن‌بست رسیده، و با ورود شمر بن ذی‌الجوشن و قطع دسترسی به آب فرات توسط سپاه ابن زیاد، فشار بر امام (ع)، اهل بیت (ع) و یاران وفادارشان به اوج خود رسیده بود. روزهای ششم، هفتم و هشتم محرم، شاهد تشدید این فشارها، ناامیدی نهایی از حل مسالمت‌آمیز ماجرا، و آماده‌سازی قطعی برای رویارویی خونین روز عاشورا

وقایع روزنگار شهادت امام حسین (ع)؛ روزهای ششم، هفتم و هشتم محرم سال ۶۱ هجری در کربلا چه گذشت؟

۱۴۰۴/۰۴/۱۲ 13:36 بدون دیدگاه

روز جهانی بدون کیسه پلاستیکی؛ گامی به‌سوی نجات طبعیت و زندگی

۱۴۰۴/۰۴/۱۲ 12:40 بدون دیدگاه

هر سال، سوم جولای برابر با دوازدهم سرطان/ تیرماه در تقویم جهان به‌نام «روز جهانی بدون کیسه پلاستیکی» گرامی داشته می‌شود. این روز که نخستین بار در سال ۲۰۰۹ و با رویداد «اروپای زباله صفر» معرفی شد، اکنون به یک جنبش جهانی برای کاهش مصرف پلاستیک تبدیل شده است. هدف این روز افزایش آگاهی عمومی درباره خطرهای کیسه‌های پلاستیکی برای محیط زیست و ترویج استفاده از جایگزین‌های آن است. در جهانی که هر روز با آثار مخرب آلودگی پلاستیکی روبرو می‌شویم، اهمیت این روز بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. پلاستیک یکی از دوامدار ترین مواد مصنوعی در

سرگذشت ندیمه»؛ از دیستوپیای مارگارت اتوود تا پادآرمان‌شهرطالبان

۱۴۰۴/۰۴/۱۲ 11:34 بدون دیدگاه

از نخستین روزهای دور یکم تا اکنون که چهارسال و اندی از دور دوم اشغال افغانستان توسط طالبان می‌گذرد، افغانستان تبدیل به جامعه‌ی یک قطبی/ مردانه شده است. این‌ ستیز و نگاه کاملا غیرانسانی در برابر زنان، از تفکر رادیکال – طالبانی این گروه از تفسیر دین سرچشمه می‌گیرد. طالبان معتقد اند که زن به جرم گناه و وسوسه نخستین، گناهکار و فتنه انگیز و هم‌چنان ناقص‌العقل هستندکه برای مدیریت و رهبری جامعه ساخته نشده اند. از این‌رو، برای مهار مردم جامعه از فتنه و گناه، زن باید در خانه بماند و تمامی نیازها، حتا نیازهای بدنی و زنانه‌اش

رسانه‌ها در میدان جنگ روایت‌ها؛ اتهام سانسور از بی‌بی‌سی تا ایران‌اینترنشنال

۱۴۰۴/۰۴/۱۲ 09:53 بدون دیدگاه

اتهامات وارده به بی‌بی‌سی و برخی دیگر از رسانه‌های بین‌المللی در خصوص پوشش جنگ غزه، بازتابی از بحران اعتماد عمومی به رسانه‌های جریان اصلی در مواجهه با بحران‌های ژئوپلیتیکی پیچیده است. بیش از ۱۰۰ تن از کارمندان سابق و کنونی بی‌بی‌سی و شماری از نهادهای دیگر، این شبکه خبری را متهم کرده‌اند که در پوشش جنگ اسرائیل و حماس، به شکل سیستماتیک روایت‌های طرف فلسطینی را سانسور کرده، کشتار غیرنظامیان در غزه را نادیده گرفته، و روایت اسرائیل را در اولویت قرار داده است. این اتهامات در قالب نامه‌ای سرگشاده منتشر شد که در آن آمده است: «بی‌بی‌سی

معلمان خصوصی؛ امید آموزش در شرایط بحرانی

۱۴۰۴/۰۴/۱۱ 13:48 بدون دیدگاه

معلمان خصوصی به فردی اطلاق می‌شود که خارج از ساعت‌های رسمی مکتب و محیط‌های رسمی در خانه‌ها، آموزشگاه‌ها و صنف‌های خصوصی به تدریس می‌پردازند. این نوع آموزش تکمل کننده نظام رسمی آموزشی است و در بسیاری از جوامع از جمله افغانستان جایگاه ویژه‌ای دارد. در شرایطی که سیستم رسمی آموزش و پرورش به دلیل‌های گوناگون از جمله محدودیت‌های مالی، سیاسی و امنیتی با چالش مواجه می‌شود، معلمان خصوصی با ارایه خدمات آموزشی کیفیت‌بخش، نقش حیاتی در ارتقای دانش و مهارت‌ها جوانان و کودکان ایفا می‌کنند. معلمان خصوصی همانند معلمان رسمی با دلسوزی و تعهد خالصانه، در مسیر تعلیم و

وارونه‌گوییِ خنده‌دار؛ اتهامی که مردم بدخشان را هدف گرفت

۱۴۰۴/۰۴/۱۱ 13:42 بدون دیدگاه

والی بدخشان در تازه‌ترین اظهارات فاضلانه‌اش گفته است: «وقتی دو سال پیش به بدخشان آمدم، مردم این ولایت فارسی را نمی‌فهمیدند.» اگر این سخن در قالب یک شوخی بیان می‌شد، می‌توانست امیدی باشد که طالبان اندکی تغییر کرده‌اند و دست‌کم برخی از والیان‌شان تلاش می‌کنند با شوخ‌طبعی و بذله‌گویی دل مردم را شاد سازند. اما افسوس که این سخن نه تنها شوخی نیست، بلکه آقای والی آن را با تمام جدیت در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی مطرح کرده است. اگر شوخی در کار نیست، پس می‌توان این اظهارات را تلاشی مضحک برای معکوس‌سازی یک اتهام دانست: اتهام ناآشنایی مسوولان

نظم بدون آزادی؛ روایت زکریا از زوال دموکراسی

۱۴۰۴/۰۴/۱۱ 12:41 بدون دیدگاه

در جهانی که آزادی و دموکراسی چنان آرمان‌ های برین قرن بیستم مطرح شدند، بسیاری می‌ پنداشتند که پیروزی این مفاهیم پایان تاریخ را رقم خواهد زد. اما تجربه‌ های معاصر نشان می‌دهد که نه‌ تنها آزادی همچنان در معرض تهدید است بلکه در برخی کشور ها به نام دموکراسی، استبداد نوین زاده می‌شود. کتاب «آینده آزادی» اثر فرید زکریا، تلاشی بی‌ نظیر برای واکاوی دقیق این وضعیت است. اثری که با نگاهی ژرف، از خطر همزیستی فریبنده و گاه مخرب دموکراسی با استبداد پرده بر می‌ دارد. این کتاب تنها یک اثر نظری درباره سیاست جهانی نیست بلکه

وقایع روزنگار شهادت امام حسین (ع)؛ از روز اول تا پنجم محرم سال ۶۱ هجری در کربلا چه اتفاق افتاد؟

۱۴۰۴/۰۴/۱۱ 12:37 بدون دیدگاه

پس از رحلت پیامبر اسلام (ص)، جامعه اسلامی شاهد تحولات عمیقی بود که به تدریج بنیان حکومت اسلامی را از مسیر اصلی خود منحرف ساخت. با به قدرت رسیدن یزید، سنت‌های نبوی به حاشیه رانده شد و ارزشهای قبیلگی و جاهلیت نوین احیا گردید. امام حسین (ع)، به عنوان نوه پیامبر (ص) و امام مسلمین، در برابر این انحرافات ایستاد. امام حسین (ع) با امتناع از بیعت، قیام خود را آغاز کرد. دعوت گسترده مردم کوفه، امام را به سمت عراق سوق داد، اما خیانت کوفیان و کنترل شهر توسط ابن زیاد، فرماندار یزید، کاروان امام را در میانه

حقیقت انسان در اندیشه‏‌ی‌ مولانا و هایدگر

۱۴۰۴/۰۴/۱۱ 12:17 بدون دیدگاه

چکیده پرسش از حقیقت انسان، یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌های فلسفی و عرفانی است که در تاریخ اندیشه همواره مورد توجه متفکران بزرگ بوده است. این مقاله با رویکردی تطبیقی، به تحلیل و مقایسه‌ی دیدگاه دو متفکر برجسته و تأثیرگذار، مولانا جلال‌الدین محمد بلخی در سنت عرفان اسلامی و مارتین هایدگر در سنت فلسفه‌ی معاصر اروپایی، می‌پردازد. هدف این پژوهش آن است که نشان دهد انسان در اندیشه‌ی این دو متفکر، نه موجودی ایستا و تعریف‌پذیر، بلکه نحوه‌ای از بودنِ گشوده به حقیقت است. در نظام فکری مولانا، انسان آینه‌ی حق است که با سلوک عاشقانه، بی‌خودی و فنا، به

بدخشان و بازی‌های زیرکانه‌ی طالبان

۱۴۰۴/۰۴/۱۱ 10:42 بدون دیدگاه

پس از حاکمیت مطلقه‌ای طالبان بر افغانستان که چهار سال از این روند و معامله‌ای ننگین و پیروزی چماق و سیاهی بر میدان سیاسی دموکراتیک می‌گذرد، بدخشان هنوز از چشم‌انداز رهبری و نظام طالبانی سرزمین فتح ناشده باقی مانده است، این خلأ برای رهبری طالبان از روز حاکمیت شان تا حالا که من این سطرها را می‌نویسم، جزء از برنامه‌های کلان استراتژیک و راهبردی و تکمیل ناشده در رده‌های تصمیم‌گیری تلقی می‌شود. این فکر در نظام طالبانی برای حاکمیت تک تازانه‌ی طالبان به یک واقعیت محسوس و در عین حال درد سر بزرگ تبدیل شده‌است، که روح سرکش، آزادی‌خواهی

زیبایی؛ مفهومی در تقلای تحریم و تکریم

۱۴۰۴/۰۴/۱۱ 09:40 بدون دیدگاه

«در جامعه ای که ارزش زن به زیبایی و ارزش مرد به دارایی او باشد، نباید وقت خود را برای پیدا کردن اندیشه و انسانیت در آن جا هدر داد.» برتراند راسل سفره ی جان بخشِ طبیعت با تمام زرق و برق چشم نوازش شمه ایست از زیبایی وصف ناپذیر هستی! این زیبایی که در تمام ذرات عالم جاری و ساریست نه بر هیچ بیننده ای پوشیده است و نه هیچ جنبنده ای از آن رهیده. آدمی، که مهمان عزیز این سفره ی رنگین است خود با شکوه ترین تجلی این زیباییست و با نگاهی که صفای جانش در

دهم تیرماه، بزرگداشت از صائب تبریزی؛ صدای تصویر و تفکر در غزل فارسی

۱۴۰۴/۰۴/۱۰ 19:07 بدون دیدگاه

صائب تبریزی، از نام‌آورترین شاعران دوران صفوی، نقش مهمی در تحول شعر فارسی ایفا کرد و پلی میان سادگی زبانی و عمق معنایی در ادبیات کلاسیک تبدیل شد. او در روزگاری به شاعری پرداخت که شعر فارسی گرفتار تکرار و رکود شده بود، اما با نبوغ هنری و ذهن خلاق خود، جان تازه‌ای به قالب غزل بخشید. صائب، با نام کامل میرزا محمدعلی صائب تبریزی، حدود سال ۱۰۰۰ هجری قمری در اصفهان و به روایت دیگر در تبریز، چشم به جهان گشود. در جوانی، همچون بسیاری از شاعران آن دوره، راهی هندوستان شد و به دربار شاه‌جهان راه یافت.

زنِ بی‌صدا در فلسفه آرنت؛ نقدی بر غیاب جنس دوم در اندیشه رهایی‌بخش

۱۴۰۴/۰۴/۱۰ 17:55 بدون دیدگاه

زن، این نیمه خاموش تاریخ که قرن‌ها در زندان سنت و مردسالاری به حاشیه رانده شد، در دستگاه اندیشه بسیاری از متفکران مدرن بازخوانی شده است، اما جایگاه او در فلسفه سیاسی هانا آرنت، علی‌رغم ژست‌های رهایی‌بخش و انسان‌گرایانه این متفکر، همچنان در چنبره‌ای از نادیده‌انگاری، ابهام و حتی بی‌تفاوتی گرفتار مانده است. آرنت، زنی که خود در میانه فجایع قرن بیستم زیست و از نزدیک با توتالیتاریسم، خشونت و انکار کرامت انسانی روبه‌رو شد، در آثار پرآوازه‌اش از ریشه‌های توتالیتاریسم تا شرط انسان و در باب انقلاب، با جسارتی کم‌نظیر از آزادی، کنش، تولد دوباره انسان در عرصه

خون امام ما: نگاهی به شعر عاشورایی شهید قهار عاصی

۱۴۰۴/۰۴/۱۰ 16:56 بدون دیدگاه

واقعه‌ی عاشورا، آن سپیده‌دم خونینی که در دشت کربلا طلوع کرد، تنها یک رخداد تاریخی نبود؛ حماسه‌ای جاودان شد که در ژرفای جان فرهنگ و ادب فارسی ریشه دوانید. از نخستین نغمه‌های سوگوارانه‌ی که سرود شد تا ترنم‌های پرخروش شاعران معاصر، کربلا همواره آینه‌ای بوده است که هر شاعر، متناسب با عصر خویش و برخاسته از ژرفای باورها و رنج‌های زمانه، تصویری از آن را در شعر خود بازتابانده است. این بازتاب، تنها مرثیه‌سرایی برای امام حسین (ع) نیست؛ بلکه خوانش حماسی، سیاسی و اجتماعی از قیامی است که مفاهیمی چون آزادگی، ستم‌ستیزی، ایثار و پاسداری از کرامت انسانی

روز جهانی جوک؛ ضرورت لبخند به مردم غمزده

۱۴۰۴/۰۴/۱۰ 13:36 بدون دیدگاه

جوک، در ساده‌ترین تعریف سخن و بیانی است که به هدف ایجاد خنده و نشاط گفته می‌شود. این سخنان معمولن کوتاه‌اند، اغلب بازی‌های زبانی، تضادهای معنایی یا اغراق را در خود دارند و هدف نهایی آن‌ها کاستن از فشار روانی و ایجاد لحظاتی شاد برای مخاطبان است. تاریخچه‌ جوک‌ گفتن به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. نخستین جوک مکتوب تاریخ به سومریان باستان نسبت داده می‌شود؛ متنی طنزآلود که حدود ۱۹۰۰ سال پیش از میلاد نوشته شده است. در یونان باستان نیز فیلسوفان و نویسندگانی چون ارسطو و افلاطون به اهمیت طنز و شوخ‌طبعی پرداخته‌اند. فواید جوک و خنده

درگیری در خاش بدخشان؛ تلاقی منافع اقتصادی، تنش‌های قومی و سرکوب سیاسی در سایه حاکمیت طالبان

۱۴۰۴/۰۴/۱۰ 10:37 بدون دیدگاه

بارهاست طالبان در بدخشان وارد تقابل گرم با مردم می‌شوند. هربارهم به روی مردم سلاح می‌کشند و از کشتن مردم ابایی ندارند. با این وضع دیده می‌شود که درگیری‌های اخیر در شهرستان خاش اُستان بدخشان، میان ط-البان و مردم محل، بازتاب‌دهنده تنش‌های عمیق‌تر قومی، اقتصادی و سیاسی در ساختار کنونی قدرت در افغانستان است. گزارش‌ها از وقوع چندین کشته و زخمی در این درگیری‌ها حکایت دارند. اگرچه به‌ظاهر دلیل اصلی این منازعات «کشت و مالکیت تریاک» عنوان می‌شود، اما بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که مسئله فراتر از یک نزاع صرفاً اقتصادی است. زیرا، مسأله برخورد با کشت کوکنار آنقدر

پشت گپ چه می‌گردی بازخوانی زبان عامیانه در شعر صوفی عشقری شاعری ساده‌سرا و پاک‌زبان

۱۴۰۴/۰۴/۰۹ 14:23 بدون دیدگاه

یکی از جلوه‌های پر درخشش ادبیات عامه، پیوند زبان روزمره با نقد اجتماعی و طنز است؛ این ویژه‌گی در شعرهای صوفی غلام‌نبی عشقری خیلی واضح مشاهده می‌شود. عشقری شاعری است که در شعرهایش از زبان مردم اصطلاح‌های بومی و ساختار گفتار عامه بهره گرفته تا به‌جای نوشتن از مردم، با مردم سخن بگوید. این زبان تنها عامل صمیمیت شعر او نه، بلکه پل ارتباطی میان تجربه زیسته توده‌ها و ادبیات رسمی نیز است. بازتاب فرهنگ عامیانه در شعرهای عشقری باعث شده تا مضمون‌های سنگین اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با بیان ساده و قابل درک مطرح شوند؛ بیان‌هایی‌که گاه طنزآلود