دیروز، ۱۵ سپتمبر، روز جهانی دموکراسی بود؛ روزی که سازمان ملل در سال ۲۰۰۷ نامگذاری کرد تا بر ارزشهای دموکراسی، حقوق بشر و حق مشارکت مردم در تصمیمگیریهای سیاسی تأکید کند. اما جهانیان این روز را در حالی گرامی داشتند که افغانستان زیر سلطه طالبان، یکی از استبدادیترین حکومتهای تاریخ خود را تجربه میکند. دموکراسی افغانستان در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ فروپاشید، زیرا زمامداران جمهوریت به اصول مردمسالاری باور نداشتند. این تجربه بیشتر به «دموکراسی بدون دموکراتها» شبیه بود؛ اصطلاحی که هندریک تُس در بررسی سقوط جمهوری وایمار آلمان به کار میبرد. در افغانستان نیز، حاکمان به جای تحکیم جمهوریت،