تحلیل

جنبش تحفظ پشتون‌ها؛ آن‌چه که قابل دفاع است و آن‌چه قابل دفاع نیست!

۱۴۰۳/۰۷/۲۱ 12:34 بدون دیدگاه

در این روزها یکی موضوعات داغ شبکه‌های اجتماعی در افغانستان، موضوع برگزاری جرگه قومی جنبش تحفظ پشتون‌ها در افغانستان است. این جنبش در افغانستان هم طرفداران خود را دارد و هم مخالفان خود را. مدافعان این جنبش در افغانستان اکثرا پشتون‌های کشوراند، اما مخالفان آن، اقوام غیرپشتونی. اکثر این مخالفت‌ها و موافقت‌ها نیز به جای این‌که منطقی و مبتنی بر محاسبه‌ی عقلانی باشد، بیش‌تر از سر احساسات و غریزی است. اگر از این موافقت‌ها و مخالفت‌های احساساتی و غریزی بگذریم، باید پرسید که این جنبش تا کجا قابل دفاع است و تا کجا قابل دفاع نیست؟ آن‌چه قابل دفاع

خوش‌بینی مخالفان طالبان برای مذاکرت؛ آیا خبری در راه است؟

۱۴۰۳/۰۷/۲۱ 10:59 بدون دیدگاه

روز گذشته خبری را به نقل از الماس زاهد، رئیس کمیته صلح شورای عالی مقاومت ملی برای نجات افغانستان، منتشر کردند و این‌که گویا این شورا پس از نشست‌های متعدد با طالبان به صلح در افغانستان امیدوار شده است. آقای زاهد گفته است جامعه جهانی و ایالات متحده از گفت‌وگوهای این شورا با طالبان آگاهی داشته و نتایج این مذاکرات تا سه ماه آینده معلوم خواهد شد. با این حال صحبت‌های آقای زاهد ضمن این‌که امیدواری های را در جامعه برای ختم بحران ایجاد کرده، اما نیاز به راستایی آزمایی دارد. راستایی آزمایی به این مفهوم که آیا

فراز مسند خورشید جایگاه حافظ

۱۴۰۳/۰۷/۲۱ 09:46 بدون دیدگاه

سخن از حافظ است، چهره‌ی بی همتای ادب پارسی؛ جامی او را لسان الغیب خوانده است، و این لقب تا امروز کامل ترین تعریف از سخن حافظ است. در قرن هشتم در شیراز می زیست سال تولدش را کسی نمی‌داند و در مورد سال وفاتش نیز اختلاف دارند، زندگی اش هم آمیخته با قصه ها و روایات نادرست و برساخته است، با زندگی حافظ آشنا نیستیم، نامش محمد است و لقبش شمس الدین و گویا حافظ قرآن هم بوده است محمدرضا شفیعی کدکنی در کتاب «این کیمیای هستی» میفرماید: «با اطمینان می‌توان گفت که هیچ ملتی، شاعری از نوع

پشتونستان خواهی جسور سازی تجزیه طلبان در افغانستان و منطقه است

۱۴۰۳/۰۷/۲۱ 09:35 بدون دیدگاه

آگاهان سیاسی و روابط بین الملل به این باور اند که پشتونستان خواهی اخیر از سوی جنبش تحفظ پشتون‌ها در خیبرپختون‌خوا پاکستان، تبعات ناگواری برای افغانستان و منطقه دارد. برخی از این آگاهان، در برنامه‌یی‌که تحت عنوان «پشتونستان خواهی؛ موافقان و مخالفان آن در افغانستان» پنج‌شنبه شب، ۱۹ میزان، از سوی پایگاه خبری تحلیلی روایت در ایکس برگزار شده بود، دست پشتون‌های افغانستان را در پشتونستان خواهی پشتون‌های پاکستان دخیل دانسته و تاکید کردند که مداخلات مستمر افغانستان در طول چند دهه گذشته، سبب بحران‌ دوامدار و درد سر برای این کشور شده‌است یعقوب یسنا، نویسنده و پژوهشگر،

دشمنی با پاکستان؛ میراث مخرب افغان‌ها برای غیر افغان‌ها

۱۴۰۳/۰۷/۱۹ 15:06 بدون دیدگاه

از بدو پیدایش کودکان غیر افغان در داخل جغرافیایی به نام افغانستان همانند اذان پنج‌گانه ملا و ا، ب، ت، ث پنج‌سوره‌های (قاعده بغدادی شاید مشهورترین آن باشد) به دست داشته‌ای دوران کودکی، موسیقی «پاکستان دشمن ما است» در گوش هر کودک غیر افغان خوانده می‌شد و می‌شود. این‌طور است که از همان دم کودکان غیر افغان با عقده‌ی نهایت در برابر پاکستانی که عمرش شاید از عمر پدرکلان‌های دو نسل ماقبل ما کم‌تر باشد، بزرگ شده و این عقده در روزگاران جوانی تبدیل می‌شود به دشمنی میراثی که از جانب افغان‌ها برای غیر افغان‌ها با هزار دلیل غیرمنطقی

طاهر بدخشی موتلف تره‌کی

۱۴۰۳/۰۷/۱۹ 09:53 بدون دیدگاه

گواهی برخی از فعالان معاصر طاهر بدخشی که با او معاشرت و رای‌زنی داشتند نشان می‌دهد که ایشان به رغم این که نظرات رادیکال در ناسیونالیسم داشت و هر قوم ساکن کشورش را مستحق داشتن دولت می‌دانست و ایده‌ی نظم فدرالی را ترویج می‌کرد، در مواردی بسیاری در عمل پراگماتیست بود و به قدرت رسیدن نیروهای اسلام‌گرا را خطر جدی می‌دانست. دستگیر پنجشیری در کتاب خاطراتش نوشته است که پس از وحدت جناح‌های خلق و پرچم در بهار سال ۱۳۵۶، تره‌کی و کارمل او را نزد طاهر بدخشی فرستادند و از طریق او به بدخشی پیام دادند که سازمانش

روز جهانی کودک؛ غزه کشتار‌گاه ۱۷ هزار کودک فلسطینی در سایه سکوت جهانی

۱۴۰۳/۰۷/۱۸ 12:02 بدون دیدگاه

بسیاری از کشور‌های جهان ماه اکتبر و هفته اول آن را به عنوان روز‌های ویژه کودکان گرامی می‌دارند. در برخی از تقویم‌های کشورهای جهان ۸ اکتبر روز جهانی کودک است. در سال ۱۹۴۶ بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا، مجمع عمومی سازمان ملل به‌منظور حمایت از کودکان، سازمانی به نام یونیسف را ایجاد کرد. یعنی تاریخچه روز کودک به طور رسمی به بعد از جنگ جهانی باز می‌گردد. چون بیشتر قربانیان جنگ جهانی، کودکان بی‌گناهی بودند که در آتش ویرانگر و بمباران، جان خود را از دست دادند. کودکانی که گرفتار رنج‌های بی پایانی مانند بی خانمانی، اسارت،

انتخابات و دشمنان آن در افغانستان، شئونیسم قومی، نژادپرستی غربی، افراط‌‌گرایی طالبان

۱۴۰۳/۰۷/۱۸ 11:40 بدون دیدگاه

امروز ( ۱۸ میزان سال ۱۴۰۳) برابر است با بیستمین سال‌روز نخستین انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان. ۲۰ سال قبل (یعنی سال ۱۳۸۳) در چنین روزی، مردم افغانستان به پای صندوق‌های رای رفتند تا برای نخستین بار در تاریخ کشور، رییس جمهور شان را انتخاب کنند. در انتخابات سال ۱۳۸۳، چهره‌های زیادی خود را نامزد بودند که معروف‌ترین آن‌ها آقایان حامد کرزی، محمد یونس قانونی، عبدالرشید دوستم و حاجی محمد محقق بودند. وقتی آن انتخابات ریاست جمهوری را به یاد می‌آورم، خاطراتی از شور و هیجان مردم در ایام کارزارهای انتخاباتی و در پای صندوق‌های رای جلو چشمم مجسم

جنبش تحفظ پشتون‌ها؛ دنبال عدالت اجتماعی یا سلطه قومی؟

۱۴۰۳/۰۷/۱۷ 12:31 بدون دیدگاه

دو روز قبل و پس از اعتراضات گسترده هواداران عمران خان در شهرهای مختلف پاکستان بویژه پشتون‌های سرحد که به دعوت جنبش تحفظ پشتون‌ها صورت گرفت، دولت فدرال پاکستان اعلام کرد که جنبش تحفظ پشتون‌ها را به‌عنوان یک سازمان ممنوعه فهرست کرده و فعالیت آن را در این کشور ممنوع اعلام کرده است. در بیانیه دولت فدرال آمده است که: «دولت فدرال دلایلی دارد که باور کند جنبش تحفظ پشتون‌ در فعالیت‌های مشخصی دخیل است که مخالف صلح و امنیت این کشور است.» دولت فدرال پاکستان گفته که از همین رو تصمیم گرفته است تا مطابق مفاد ۱۱ بی

دو تعریف از ملت؛ تامل فلسفی بر مناقشه مرزی بر سر خط دیورند

۱۴۰۳/۰۷/۱۷ 12:14 بدون دیدگاه

در میان مردم افغانستان بر سرِ رسمیت و عدم رسمیت خط دیورند، مناقشه و اختلاف نظر وجود دارد. پشتون‌های افغانستان خط دیورند را به رسمیت نشناخته و خواهان الحاق مناطق پشتون‌نشین پاکستان به قلمرو کشور می‌باشند. در مقابل، اقوام غیرپشتونی خط دیورند را به‌رسمیت می‌شناسند و ادعای ارضی پشتون‌ها بر پاکستان را وارد نمی‌دانند. این مناقشه در این روزها، در پی منع فعالیت جنبش تحفظ پشتون‌ها در پاکستان، یک‌باری دیگر در شبکه‌های اجتماعی داغ گردیده است. شاید بسیاری‌ها این مناقشه را نیز بخشی از منازعات و اختلاف نظرهای قومی موجود در افغانستان بدانند، اما واقعیت است که این

تبصره‌ی بر کتاب تاریخ بی‌خردی

۱۴۰۳/۰۷/۱۷ 09:45 ۱ دیدگاه

تاریخ بی‌خردی، نوشته باربارا تاکمن، یکی از برجسته ترین تحلیلی ها در زمینه تاریخ است که به بررسی اشتباهات فاحش و مکرر قدرت‌ های سیاسی در طول تاریخ می ‌پردازد. باربارا تاکمن در این کتاب (تاریخ بی‌خردی) نشان می‌دهد که چگونه تصمیمات نادرست و بی‌خردانه، حتی با وجود دسترسی به اطلاعات صحیح و هشدارهای لازم، باعث شده‌ اند که جوامع به سمت نابودی حرکت کنند. این کتاب، با ارائه نمونه‌ های تاریخی متعدد از جمله سقوط شهر تروا و شکست‌های نظامی و سیاسی در جنگ ویتنام، بیانگر این حقیقت است که بی‌خردی نه از جهل، بلکه از لجاجت، تعصب،

آن‌روزها فروغ به‌ چه فکر می‌کرد؟ به‌خوش‌بختی‌اش یا به‌بدبختی‌اش؟

۱۴۰۳/۰۷/۱۶ 14:36 بدون دیدگاه

در جای‌که همه‌چیز سنتی باشد؛ اگر حرف بزنی سنت، اگر نان بخوری سنت، اگر بیرون از خانه بروی سنت؛ حتا نامه‌های عاشقانه هم جزء سنت شده بود و هنوز که هنوز است بازهم این سنت کارش را می‌کند. در آن وقت‌که فروغ فرخزاد برای پروز شاپور نامه می‌نوشت؛ چقدر دوران سخت و پر از فشارهای زیاد بوده، ولی فروغ هیچ‌گاهی خودش را در مقابل سنت و در مقابل ادعای خانواده تسلیم نکرد، فقط‌وفقط به‌عشق که دچار شده بود، به‌ آن فکر می‌کرد و برای به‌دست‌آوردن پرویز شاپور از هر راه که بود استفاده کرد؛ گاهی با التماس، پیش پدر

لوی افغانستان خواهی؛ عامل دشمنی با همسایگان و بی اعتمادی ملی در داخل

۱۴۰۳/۰۷/۱۶ 11:24 بدون دیدگاه

از دیروز بدین سو یکباری دیگر بحث حمایت از جنبش تحفظ پشتون های پاکستان در میان کاربران شبکه های اجتماعی داغ شده و شماری زیادی از پشتون تبارهای کشور به حمایت از این جنبش اعلام موضع کرده اند. آنچه باعث گردیده است تا این بحث یکباری دیگر در شبکه های اجتماعی در افغانستان داغ گردد، ممنوعیت فعالیت جنبش تحفظ پشتون ها از سوی پاکستان است. در واکنش به این امر، پشتون تبارهای کشور این اقدام پاکستان را محکوم کرده و از جنبش تحفظ پشتون ها طرفداری می کنند و نامش را می گذارند “لوی افغانستان خواهی”. شماری زیادی از

دست آورد‌ عملیات طوفان الاقصی چی بود؟

۱۴۰۳/۰۷/۱۶ 10:53 بدون دیدگاه

دقیقا یک سال پیش، روز شنبه، ۷ اکتبر ۲۰۲۳، حدود ساعت ۶:۳۰ صبح به وقت محلی، مبارزان فلسطینی به شهرک‌های واقع در امتداد حصار جنوبی اسرائیل هم مرز با غزه حمله بردند. در این روز عملیات این گونه طراحی شده بود که حماس بیش از ۳۰۰۰ موشک به سوی اسراییل پرتاب کرد و ۱۰۰۰ تن از مبارزان مقاومت را از مرز غزه به شهرک‌های اسرائیلی فرستاد. با وجود گستردگی و دامنه این حمله، گزارش‌ها اعلام کرده‌اند که مقامات امنیتی اسرائیل مدعی شده‌اند هیچ هشدار خاصی مبنی بر اینکه حماس در حال تدارک یک حمله پیچیده است و نیاز به

طالبان و خاطره‌زدایی از جهاد در پروان

۱۴۰۳/۰۷/۱۵ 12:57 بدون دیدگاه

شما اگر از کابل به سمتِ شمال افغانستان بروید، گذشته از شهر چاریکار، به پُشته‌ی سُرخ می‌رسید. پُشته‌ی سرخ، در دوره‌ی اشغال افغانستان اتحاد جماهیر شوروی یکی از مراکز مهم نظامی روس‌ها بود. وقتی کشور ما از چنگال اتحاد جماهیر شوروی آزاد شد، این‌جا به قبرستان تانک‌ها و وسایط زرهی تخریب‌شده‌ی آنان در جنگ با مجاهدین مبدل گردید. یا به تعبیر دیگر، می‌توان گفت پُشت سرخ را به موزه‌ی جهاد کرده بودند. شما وقتی از پُشته‌ی سرخ دیدار می‌کردید، به یاد قهرمانی‌ها، فداکاری‌ها و مجاهدت‌های مردم افغانستان در مبارزه علیه تجاوز اتحاد جماهیر شوروی می‌افتادید. گزارشی در رسانه‌ها خواندم

یک سالگی طوفان الاقصی؛ شکست اخلاقی، سیاسی و نظامی اسرائیل در جنگ غزه

۱۴۰۳/۰۷/۱۵ 12:15 بدون دیدگاه

طوفان الاقصی و جنگ غزه یک ساله شد. با گذشت یک سال از این جنگ و حملات گسترده و کشتار بی رحمانه اسرائیل که منجر به کشته شدن بیش از ۴۲ هزار تن و زخمی شدن حدود ۹۶ نفر گردید، اما این رژیم نتوانسته که به سه هدف اصلی خود (نابودی حماس، آزادی گروگان ها و رفع خطر حمله از غزه) دست یابد. هرچند که غزه با پرتاب هزاران تن بمب به روایتی (۱۰۰ هزار تن بمب) از سوی اسرائیل ویران شده است؛ اما مقصد اسراییل علاوه بر این سه هدف، اخراج ساکنان فلسطین از این منطقه نیز که

او در آیینه

۱۴۰۳/۰۷/۱۵ 11:06 بدون دیدگاه

نرگس وارد اتاق شد و مقابل آیینه ایستاد. مدت‌ها می‌شد که خود را این‌گونه، در مقابل آیینه، به‌طور مستقیم نمی‌دید. احساس عجیبی داشت، گویی با فرد دیگری روبروست. چهره‌ای که از آیینه به او خیره بود، انگار شباهتی به خودش نداشت. به چشمانش دقیق‌تر نگریست؛ آن‌ها زیبا و درخشان بودند، همان چشمانی که دیگران به چشم آهو تشبیه می‌کردند. اما او به جای زیبایی، چیزی دیگر در آن‌ها می‌دید. شاید غم و اندوهی که سال‌ها در دلش پنهان شده بود. دستش را بر موهای پریشانش کشید و با خود نجوا کرد: «آیا تو همان نرگس عاشق هستی؟

صادق هدایت و زنان

۱۴۰۳/۰۷/۱۵ 10:04 بدون دیدگاه

صادق هدایت باور دارد که دو نوع زن وجود دارد: زن فرشته و زن لکاته. براساس نگاه او، همه زنان یا فرشته‌‌اند یا لکاته و مردها نیز به زنان فرشته دست‌رسی کامل ندارند و اما لکاته‌ها همیشه در دست‌رس استند. او می‌گوید فرشته انسان نیست و نمی‌شود برایش رسید و فاحشه هم برای عشق، علاقه و پیوند عمیق نمی‌اندیشد… باهرکس و ناکس می‌خوابد و کیف می‌کند. برای همین همیشه قابل دست‌رس است. زنان در داستان‌های که شکل دهنده‌ و عیان کننده‌ی اندیشه‌ای او استند، یا فرشته‌اند و زن اثیری و یا لکاته و ربابه. این دو گروه از

عقب‏نشینی امر به معروفِ طالبان؛ صدای زن عورت نیست

۱۴۰۳/۰۷/۱۴ 16:15 بدون دیدگاه

قانون امر به‏معروف و نهی ازمنکر طالبان، در۳۰ اسد سال روان، در۴ فصل و ۳۵ ماده از سوی هبت‌الله آخوندزاده رهبر این گروه توشیح و منتشر شد. این قانون، درحقیقت پا برگلوی زنان گذاشت و بیش‏ترین محدودیت‏را براین قشر جامعه وضع کرد. دراین قانون، صدای زنان، صورت زنان و بیرون‏شدن زنان ازخانه عورت خوانده شده بود که توشیح و انتشار آن، واکنش‏های زیادی‏را درسطح ملی و بین‏المللی برانگیخت. هرچند طالبان این قانون‏را سبغۀ دینی ومذهبی دادند و نقد آن‌را گستاخی و ضعف ایمان‌ خواندند، اما وضع چنین شرایط خودسرانه، راه به‏جایی نبرد و چیزی از واکنش‌ها نکاست.

روز و روزگار معلم در افغانستان

۱۴۰۳/۰۷/۱۴ 11:22 بدون دیدگاه

آنچه به یاد داریم، طی‌ دهه‌های گذشته و بویژه دو دهه اخیر، روز سوم جوزا به عنوان روز معلم در تقویم کشور نامگذاری شده بود؛ اما در سال‌های اخیر روز سیزدهم میزان که مصادف با پنجم اکتبر می‌باشد؛ به عنوان روز معلم نامگذاری شده است. البته این تغییر براساس همراهی و تجلیل از روز جهانی معلم است که از سوی سازمان جهانی یونسکو در سال ۱۹۹۴ اعلام شد که در آن پنجم اکتبر را روز جهانی گرامی‌داشت از معلم نامگذاری کرد. از روز معلم، قبل از روی کار آمدن طالبان هرسال در سراسر کشور تجلیل می‌شد. زیرا این روز، يادآور