هویت

فاشیسم اما با لباس مبدل

۱۴۰۲/۰۲/۲۰ 12:07 بدون دیدگاه

مولوی عبدالحکیم حقانی، قاضی‌القضات طالبان، کتابی نوشته است به نام «امارت اسلامی و نظام آن». از آن‌جایی که آقای حقانی، قاضی‌القضات و یکی از ایدئولوگ‌های گروه طالبان است و نیز ملاهبت‌الله، رهبر این گروه، برای این کتاب مقدمه و تقریظ نوشته است، بسیاری‌ها از این کتاب به نام «مانفیست طالبان» یاد می‌کنند. بنابراین، اگر بخواهیم بدانیم که نظام سیاسیِ مطلوبِ طالبان چیست و در آینده چه سیاست‌هایی را در بعد داخلی و خارجی طراحی و اجراء خواهند کرد، ناگزیریم که به این کتاب مراجعه کنیم. این کتاب در ۱۵۷ برگ ترتیب گردیده و در بخش اعظم آن به

«در بازگشت»؛ روایتی از جهل مقدس

۱۴۰۲/۰۲/۱۹ 13:21 بدون دیدگاه

«در باز گشت» روایتی از آفت‌های جهل و از چگونگی استفاده‌ی سوء از جهالت دارد. از جهلی‌که سبب وقوع هرنوع بی‌عدالتی، ستم‌گری و سود بردن‌های ناجایز می‌شود یا جهالتی‌که وسیله‌ی کسب فایده وغرض برای یک شخص یا یک گروه می‌گردد. در بازگشت، در پی آن‌است تا به مردم بگوید که جهل یک پدیده‌ی پلید و ناپاک است وسبب هلاک شدنِ فردِ جاهل می‌گردد. باید هشیاری ودانایی کسب کرد تا در مقابل جهل واشخاص مغرضِی‌که از جهل و از جهالت دیگران سود سوء می‌برند و یا از این راه به‌خواهشات نفسانی وذهنی و… خود می‌رسند، ایستاد شد یا هم

آیا مولانا فضل‌الرحمن هم‌وطن طالبان است یا رهبران سیاسی افغانستان؟

۱۴۰۲/۰۲/۱۸ 12:20 بدون دیدگاه

من چند روزی است که از نشانی «روایت» فاشیسمِ تاجیکی را نقد می‌‎کنم. هدفم از این نقدها این است که در میانِ شهروندان افغانستان، به ویژه تاجیک و پشتون، دیگر حس تنفر و بدبینی وجود نداشته باشد و همه در کنار هم ایستاده و افغانستان را از بحران چهل ساله عبور بدهیم. لازمه‌ی این امر این است که نخبگان کشور به هر قومی که تعلق دارند، گرایش‌های فاشیستی و قوم‌گرایانه‌ی موجود در میانِ هم‌تباران خود را نقد کرده و برای آشتی و اعتمادسازی ملی تلاش کنند. متاسفانه اما دیده می‌شود که روشن‌فکر و نخبه‌ی پشتون به عوض

چرا نباید همه پشتون‌ها را متعصب خواند؟

۱۴۰۲/۰۲/۱۷ 15:21 بدون دیدگاه

تاجیکان و پشتون‌ها در افغانستان دوقومی‌اند که بیش‌ترین پیوندهای تاریخی، تباری و خویشاوندی را دارند. در شهرهای افغانستان، بسیاراند خانواده‌هایی که نیم جمعیت شان را تاجیک و نیم دیگرش را پشتون تشکیل می‌دهند. با این همه با گسترش گرایش‌های افراطی میانِ هر دو قوم، متاسفانه این پیوندهای دوستی در حال تَرَک‌برداشتن است و دارد جای خود را به نفرت قومی عوض می‌کند. یکی از چیزهایی که باعث شده است تا نفرت قومی جای پیوندهای قبلی را میان این دو قوم پُر کند، تعمیم‌گری است. در این شکی نیست که در میان اقوام افغانستان گرایش‌های فاشیستی وجود دارد.

پشتِ پرده‌ی رمان «در بازگشت»

۱۴۰۲/۰۲/۱۶ 15:30 بدون دیدگاه

«دربازگشت» رمانِ یعقوب یسنا، کتابی است‌که بیماری‌ و ناجوری‌های جامعه، فرهنگِ زشت، عادات و مقدساتِ نامقدسِ سر زمینِ افغانستان را به شکلِ جدی و درست بازگو می‌کند. در «باز گشت» از زاویه‌های مختلف به افشاسازی فرهنگ‌های نامطلوب و ناپاک جامعه پرداخته و در پی آن‌ است‌ تا به بهترین شکل‌، تصویرِ راستین و واقعی افغانستان را به نمایش بکشد. «دربازگشت» نخست از نابرابری‌های جامعه‌ی دور از شهر افغانستان و فرهنگ‌های زشتِ آن‌جامعه‌ها، کُنش‌هایی بدی‌که جای‌گاه تقدس را به‌خود گرفته است، سخن می‌گوید و سپس نمایشی از تجاوزِ «شوروی به افغانستان» ارایه می‌کند و از ستم‌های آن

طالبان و بیزاری مردم از دین

۱۴۰۲/۰۲/۱۶ 13:42 بدون دیدگاه

سراج‌الدین حقانی، وزیر امور داخله طالبان، در مراسمی در قندهار خطاب به اعضای این گروه گفته است که با مردم رفتار تُند نکنند؛ زیرا چنین رفتاری باعث بیزاری مردم از دین می‌گردد. به مناسبت این سخن سراج‌الدین حقانی بهتر است که به پدیده دین‌گریزی در افغانستان امروز بپردازیم. یکی از مواردی که پس از تسلط مجدد طالبان خیلی در میانِ قشر تحصیل‌کرده و باسواد افغانستان گسترش پیدا کرده است، دین‌ستیزی و بیزاری و تنفر از دین و تدین است. شما وقتی به شبکه‌های اجتماعی سر بزنید متوجه می‌شوید آن‌هایی که در گذشته در قبال دین موضع منفی نداشتند

چرا رسانه‌ها اخبارِ منفی و مسایلِ قومی را بیش‌تر بازتاب می‌دهند؟

۱۴۰۲/۰۲/۱۳ 13:07 بدون دیدگاه

باری هگل گفته بود در دنیای مدرن انسان‌ها از کلیسا به روزنامه گرایش می‌یابند. عصر ما چنین عصری است. در هیچ عصری به اندازة امروز، رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی در زندگی عادی و روزمرة مردم اهمیت نداشته است. امروزه هر افغانستانی وقتی صبحِ زود از خواب بلند می‌شود، پیش از خوردن صبحانه، نخست سری به حساب فیسبوک خود می‌زند تا از آخرین اخبار و رویدادها آگاه شود. بگذریم از این‌که تا دوازده شب نیز پای تلویزیون نشسته و به خبرها و میزگردها گوش داده است. این نشانة آن است که حتا مردم در افغانستان نیز به

چرا باید فاشیسم تاجیکی را نقد کرد؟

۱۴۰۲/۰۲/۱۲ 12:32 بدون دیدگاه

قسمت اول من از دیرگاهی است که نگران ظهور و گسترش گرایش‌های فاشیستی میان شماری از جوانان تاجیک‌تبار افغانستان هستم. زیرا تاجیکان یکی از گروه‌های قومی است که با تمام اقوام افغانستان یک یا دو وجه اشتراک فرهنگی دارد. اشتراکاتی که میان تاجیکان با سایر اقوام وجود دارد، قدرتِ نرم این قوم را تشکیل می‌دهد و باعث می‌گردد که با هیچ قومی احساس بیگانگی نکند و در عین زمان با آن‌ها در مراوده و تعامل باشد. فاشیسم تاجیکی اما کاری می‌کند ضربه‌زدن به این قدرتِ نرم و تبدیل‌سازی آن نقاط اشتراک به افتراق و خصومت است. آن‌هایی که تصور

در لزوم به رسمیت‌شناسیِ گناهانِ پدران

۱۴۰۲/۰۲/۰۹ 12:07 بدون دیدگاه

همه ساله وقتی ۷ و ۸ ثور می‌رسد، شبکه‌های اجتماعی در افغانستان به میدانِ دوئل هواداران حزب دموکراتیک خلق و مجاهدین تبدیل می‌شود و باری دیگر شروع می‌کنند به تکرار همان اتهاماتِ قدیمی علیه همدیگر. چیزی که در این میان کم‌تر دیده می‌شود ابراز تاسف، تاثر و پشیمانی از جنایاتی است که پس از هفت و هشت ثور اتفاق افتاد و تا هنوز کشورِ ما در آتش آن می‌سوزد. هفت ثور ۱۳۵۷در تاریخ افغانستان متاسفانه روز شوم و یوم‌النکبتی است که در آن روز رژیم استالینی حزب دموکراتیک خلق به قدرت رسید. حزب دموکراتیک خلق افغانستان تنها در سالِ

افغانستان از کودتای ۷ ثور تا پیروزی ۸ ثور و لشکر کشی امریکا

۱۴۰۲/۰۲/۰۸ 15:17 بدون دیدگاه

بعد از جنگ جهانی دوم و قطب‌بندی جهان به بلوک شرق و غرب، بیشتر کشورها خواسته یا ناخواسته به اساس مشکلات اقتصادی، سیاسی و درونی که داشتند به دامن بلوک شرق و غرب پناه بردند. هرچند که کشورهای نظیر افغانستان در آغاز تقابل بلوک شرق و غرب تا حدودی از تنش‌ها کناره گرفت؛ اما مشکلات اقتصادی و خشک‌سالی‌های پی‌هم و چشم‌داشت به کمک های خارجی، عملا افغانستان را به دامن شوروی سوق داد. در حالی که ظاهرشاه باوجود مستبدی و رفتار استبدادی، مجذوب غرب شده بود، اما از شوروی سابق به خاطر کمک‌های اقتصادی و ایجاد زیرساخت‌ها در

هیچ کسی فرشته نیست؛ از پرولتاریا تا تکنوکرات‌ها و طلبه‌ها

۱۴۰۲/۰۲/۰۷ 12:28 بدون دیدگاه

امروز هفت ثور، سالروز کودتای حزبِ دموکراتیک خلق در افغانستان است. درست در ۷ ثور ۱۳۵۷ بود که حزبِ دموکراتیک خلق افغانستان به رهبری نورمحمد تره‌کی، علیه حکومت محمدداوود خان، نخستین رییس جمهور تاریخ کشور، کودتا کرد و با کشتن او و اعضای خانواده‌اش در ارگ ریاست جمهوری قدرت سیاسی را تصاحب نمود. همه ساله وقتی هفت ثور و هشت ثور فرا می‌رسد جدال‌هایی میان طرفداران مجاهدین و حزب دموکراتیک در شبکه‌های اجتماعی راه می‌افتد مبنی بر این‌که حکومتِ خلقی‌ها خوب بود یا که از مجاهدین؛ سپس هر کدام از شرارت‌ها و جنایات همدیگر سخن گفته و

خاطره‌ای از زوال رسانه‌ها در افغانستان

۱۴۰۲/۰۲/۰۵ 12:25 بدون دیدگاه

هر انسانی همان‌گونه‌ای که انواع و اقسام غرایز دیگری، غریزه‌ای به نام «غریزه‌ی بقا» نیز دارد. این «غریزه» در وجود انسان‌ها وقتی فعال می‌شود که تهدیدی یا خطری متوجه موجودیتش باشد. وظیفه‌ی این غریزه، پاس‌داری از انسان در مقابلِ تهدیدها است. با وجود آن‌که این غریزه در وجود هر انسانی به ودیعه نهاده شده، اما من حس می‌کنم که در مقایسه با دیگران از «غریزه بقا» سهم کم‌تری برده‌ام. زیرا به تجربه دریافتم که در مواقع دشوار، غریزه‌ی بقا در وجود من کم‌تر از دیگران فعال می‌شود و نمی‌تواند به درستی مرا متوجه تهدیدهایی بسازد که در آینده نزدیک

ما و فرهنگ کتابخوانی و مطالعه

۱۴۰۲/۰۲/۰۵ 12:06 بدون دیدگاه

می‌گویند جامعه‌ای که کتاب زیاد می‌خواند و سرانه‌ی مطالعه‌ی بالایی دارد، جامعه‌ی عاقل‌تر و با فرهنگ‌تری است. همچنین این‌گونه جوامع دچار مشکلات و گرفتاری کم‌تری هستند. اگر ما به سرانه مطالعه و سواد و کتاب در جهان نگاه کنیم، می‌بینیم که اکثر کشورهای عقب مانده و همچنین بحران‌زده، از فرهنگ مطالعه و کتاب دوراند و سرانه مطالعه‌ی پایین دارند؛ که این خود یکی از عوامل ایجاد بحران و دوام آن می باشد. افغانستان ما یکی از کشورهایی است که در آن سرانه مطالعه و سرو‌کار با کتاب بسیار پایین است. یعنی وقتی پایین می‌گوییم؛ خیلی خیلی پایین از

غربت کتاب در افغانستان

۱۴۰۲/۰۲/۰۳ 16:14 بدون دیدگاه

امروز روز جهانی کتاب و حق مولف است. به این مناسبت دوستان بسیاری در شبکه‌های اجتماعی در باره فرهنگ کتاب‌خوانی در افغانستان نوشته‌اند و از غربت کتاب و کتاب‌خوانی در این کشور گلایه نموده‌اند. ما اگر بخواهیم وضعیت کتاب و کتاب‌خوانی را در افغانستان به بررسی بگیریم، بهترین طریقه‌اش این است که ببینیم وضعیت بازار کتاب در افغانستان چگونه است و نویسندگان ما سالانه چقدر کتاب منتشر می‌کنند. بررسی من در مورد آثار چاپ‌شدۀ مؤلفان افغانستانی، از دورۀ تاریخی معینی آغاز می‌شود؛ دورۀ تأسیس صنعت چاپ در افغانستان که همان دورۀ امیر شیرعلی خان است. من این دوره

اختلاف فقهی؛ مبنای تفاوت روزهای عید و چند دستگی

۱۴۰۲/۰۲/۰۳ 15:08 بدون دیدگاه

حلول ماه قمری برای به جا آوردن تکالیف فردی و اجتماعی لازم است. زیرا انجام پاره ای از احکام و تکالیف فردی و اجتماعی مانند روزه گرفتن، شب قدر، روزه گشودن، عید فطر، حج گزاردن، وقوف در عرفات و مشعر، عید قربان و… منوط به احراز آغاز و پایان ماه قمری است. از طرفی اختلاف و تفرقه مسلمانان در انجام اعمال و وظایف دینی و برگزاری مراسم بسیار مهم اسلامی، موجب بروز مشکلاتی در امت اسلامی می شود. از صدر اسلام تا سده اخیر، رؤیت هلال به‌طور طبیعی و بدون استفاده از ابزارهایی مانند دوربین و تلسکوپ

عید سعید فطر؛ روز آشتی و نفرت‌زدایی از میان مسلمانان

۱۴۰۲/۰۱/۳۱ 16:37 بدون دیدگاه

در روزهای اخیر ماه مبارک رمضان قرار داریم و تا یکی دو روزی دیگر عید سعید فطر را به تجلیل خواهیم نشست. افغانستان یک کشور اسلامی است. به همین دلیل، یکی از مناسبت‌هایی که بسیار به صورت گسترده و باشکوه در افغانستان تجلیل می‌گردد، عید سعید فطر است. در روز عید سعید فطر، همه‌ی مردم لباس‌های نوپوشیده و دسته و دسته به سمتِ عیدگاه‌ها می‌روند و نماز عید را برپا می‌دارند. پس از ادای نماز عید، مراسم عیدگشتی انجام می‌شود و هر کس به خانه‌ی نزدیک‌ترین دوست، قوم و اقارب و وابستگانِ خود رفته و عید را برای

واکاوی جدال علم و دین و بستر فکری علم‌ستیز طالبان در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۳۰ 16:46 بدون دیدگاه

مصاحبه از: حسیب الله شاهین با روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان، بار دیگر دروازه‌های مکاتب به‌روی دختران مسدود شده، زنان حق کار در بیرون از منزل را از دست داده و نخبگان علمی یکی پس از دیگری و از هر طریق ممکن این کشور را ترک می‌کنند. جامعه افغانستان رفته رفته از مدار علم و تکنولوژی خارج شده و جای این مهم در عصر حاضر را مدارس دینی می‌گیرند. اما سوال اصلی این است که علم و دین چه ارتباطی با هم دارند؟ آیا حوزه دیانت از حوزه علم قابل تفکیک هست و چرا؟ معیارهای

فتوای مذهبی و پاک‌سازی قومی در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۲۹ 17:02 بدون دیدگاه

وقتی داکتر اشرف غنی احمدزی در قدرت بود، خود را ادامه‌دهنده‌ی راه امان‌الله خان می‌خواند. او پیش از رسیدن به قدرت، مقاله‌ای زیر عنوان «فصل ناتمام امیر امان‌الله خان» نوشته بود و در آن از ضرورت تکمیل آن فصل سخن گفته بود. پس از غنی، اکنون طالبان در افغانستان حاکم‌اند. بسیاری‌ها در باره‌ی حکومت‌داری طالبان از همان نخستین روزهای تسلط مجدد شان بر کابل، می‌گفتند که الگوی حکومت‌داری این گروه شبیه به حکومت‌داری امیر عبدالرحمان خان است. الگوی حکومت‌داری امیر عبدالرحمن خان را دو عنصر تشکیل می‌داد: وابستگی خارجی و سرکوب داخلی. او در حالی که وابسته

مقاومتِ فیلسوف

۱۴۰۲/۰۱/۲۷ 07:20 بدون دیدگاه

مقاومتِ فیلسوف سخن در بابِ فیلسوفانِ پیام‌آور بود و گفتیم که یکی از ویژگی‌های چنین فیلسوفان، نافرمانی‌کردن است. اریک فروم می‌گوید باری کارل مارکس نوشته بود که پرومته، که گفت «بهتر آن‌که به صخره‌اش زنجیر شود تا خادمِ فرمان‌بردارِ خدایان باشد» قدیسِ محافظ فیلسوفان است. شاید که بپرسید که فیلسوف چگونه مقاومت می‌کند، در حالی که سقراط‌اش به حکم دادگاه آتن تن داد، اسپینوزااش برای آن‌که در موقعیت تعارض با مقامات دولتی قرار نگیرد مقام استادی را رد کرد، کانت‌اش تابع قدرت بود و هگل‌اش قدرت را تکریم می‌کرد؟ اریک فروم می‌گوید که مقاومت فیلسوف در برابر قدرت

تیرباران‌شدن یک مرد در بادغیس به اتهام آتش‌زدن قرآن

۱۴۰۲/۰۱/۲۶ 16:22 بدون دیدگاه

منابع محلی در بادغیس ادعا می‌کنند که جنگ‌جویان گروه طالبان یک مرد را به اتهام آتش‌زدن قرآن تیرباران کرده‌اند. منابع در صحبت به رسانه‌ها گفته‌اند که این مرد حاجی‌گل نام داشته و طالبان او را عصر روز جمعه، ۲۵ حمل، در روستای اربابان لنگرشریف ولایت بادغیس به رگبار‌ گلوله بسته‌اند. براساس ادعای منابع محلی، حاجی‌گل پس از آن که با خانمش دعوا می‌کند، خواهرزن او قرآن را به وی به‌عنوان رویدار پیش می‌‌کند تا از ادامه دعوا منصرف شود؛ اما حاجی‌گل قرآن را با گوگرد به آتش می‌کشد. منابع می‌گویند که جنگ‌جویان طالب پس از آگاهی از این موضوع،