هویت

در لزوم به رسمیت‌شناسیِ گناهانِ پدران

۱۴۰۲/۰۲/۰۹ 12:07 بدون دیدگاه

همه ساله وقتی ۷ و ۸ ثور می‌رسد، شبکه‌های اجتماعی در افغانستان به میدانِ دوئل هواداران حزب دموکراتیک خلق و مجاهدین تبدیل می‌شود و باری دیگر شروع می‌کنند به تکرار همان اتهاماتِ قدیمی علیه همدیگر. چیزی که در این میان کم‌تر دیده می‌شود ابراز تاسف، تاثر و پشیمانی از جنایاتی است که پس از هفت و هشت ثور اتفاق افتاد و تا هنوز کشورِ ما در آتش آن می‌سوزد. هفت ثور ۱۳۵۷در تاریخ افغانستان متاسفانه روز شوم و یوم‌النکبتی است که در آن روز رژیم استالینی حزب دموکراتیک خلق به قدرت رسید. حزب دموکراتیک خلق افغانستان تنها در سالِ

افغانستان از کودتای ۷ ثور تا پیروزی ۸ ثور و لشکر کشی امریکا

۱۴۰۲/۰۲/۰۸ 15:17 بدون دیدگاه

بعد از جنگ جهانی دوم و قطب‌بندی جهان به بلوک شرق و غرب، بیشتر کشورها خواسته یا ناخواسته به اساس مشکلات اقتصادی، سیاسی و درونی که داشتند به دامن بلوک شرق و غرب پناه بردند. هرچند که کشورهای نظیر افغانستان در آغاز تقابل بلوک شرق و غرب تا حدودی از تنش‌ها کناره گرفت؛ اما مشکلات اقتصادی و خشک‌سالی‌های پی‌هم و چشم‌داشت به کمک های خارجی، عملا افغانستان را به دامن شوروی سوق داد. در حالی که ظاهرشاه باوجود مستبدی و رفتار استبدادی، مجذوب غرب شده بود، اما از شوروی سابق به خاطر کمک‌های اقتصادی و ایجاد زیرساخت‌ها در

هیچ کسی فرشته نیست؛ از پرولتاریا تا تکنوکرات‌ها و طلبه‌ها

۱۴۰۲/۰۲/۰۷ 12:28 بدون دیدگاه

امروز هفت ثور، سالروز کودتای حزبِ دموکراتیک خلق در افغانستان است. درست در ۷ ثور ۱۳۵۷ بود که حزبِ دموکراتیک خلق افغانستان به رهبری نورمحمد تره‌کی، علیه حکومت محمدداوود خان، نخستین رییس جمهور تاریخ کشور، کودتا کرد و با کشتن او و اعضای خانواده‌اش در ارگ ریاست جمهوری قدرت سیاسی را تصاحب نمود. همه ساله وقتی هفت ثور و هشت ثور فرا می‌رسد جدال‌هایی میان طرفداران مجاهدین و حزب دموکراتیک در شبکه‌های اجتماعی راه می‌افتد مبنی بر این‌که حکومتِ خلقی‌ها خوب بود یا که از مجاهدین؛ سپس هر کدام از شرارت‌ها و جنایات همدیگر سخن گفته و

خاطره‌ای از زوال رسانه‌ها در افغانستان

۱۴۰۲/۰۲/۰۵ 12:25 بدون دیدگاه

هر انسانی همان‌گونه‌ای که انواع و اقسام غرایز دیگری، غریزه‌ای به نام «غریزه‌ی بقا» نیز دارد. این «غریزه» در وجود انسان‌ها وقتی فعال می‌شود که تهدیدی یا خطری متوجه موجودیتش باشد. وظیفه‌ی این غریزه، پاس‌داری از انسان در مقابلِ تهدیدها است. با وجود آن‌که این غریزه در وجود هر انسانی به ودیعه نهاده شده، اما من حس می‌کنم که در مقایسه با دیگران از «غریزه بقا» سهم کم‌تری برده‌ام. زیرا به تجربه دریافتم که در مواقع دشوار، غریزه‌ی بقا در وجود من کم‌تر از دیگران فعال می‌شود و نمی‌تواند به درستی مرا متوجه تهدیدهایی بسازد که در آینده نزدیک

ما و فرهنگ کتابخوانی و مطالعه

۱۴۰۲/۰۲/۰۵ 12:06 بدون دیدگاه

می‌گویند جامعه‌ای که کتاب زیاد می‌خواند و سرانه‌ی مطالعه‌ی بالایی دارد، جامعه‌ی عاقل‌تر و با فرهنگ‌تری است. همچنین این‌گونه جوامع دچار مشکلات و گرفتاری کم‌تری هستند. اگر ما به سرانه مطالعه و سواد و کتاب در جهان نگاه کنیم، می‌بینیم که اکثر کشورهای عقب مانده و همچنین بحران‌زده، از فرهنگ مطالعه و کتاب دوراند و سرانه مطالعه‌ی پایین دارند؛ که این خود یکی از عوامل ایجاد بحران و دوام آن می باشد. افغانستان ما یکی از کشورهایی است که در آن سرانه مطالعه و سرو‌کار با کتاب بسیار پایین است. یعنی وقتی پایین می‌گوییم؛ خیلی خیلی پایین از

غربت کتاب در افغانستان

۱۴۰۲/۰۲/۰۳ 16:14 بدون دیدگاه

امروز روز جهانی کتاب و حق مولف است. به این مناسبت دوستان بسیاری در شبکه‌های اجتماعی در باره فرهنگ کتاب‌خوانی در افغانستان نوشته‌اند و از غربت کتاب و کتاب‌خوانی در این کشور گلایه نموده‌اند. ما اگر بخواهیم وضعیت کتاب و کتاب‌خوانی را در افغانستان به بررسی بگیریم، بهترین طریقه‌اش این است که ببینیم وضعیت بازار کتاب در افغانستان چگونه است و نویسندگان ما سالانه چقدر کتاب منتشر می‌کنند. بررسی من در مورد آثار چاپ‌شدۀ مؤلفان افغانستانی، از دورۀ تاریخی معینی آغاز می‌شود؛ دورۀ تأسیس صنعت چاپ در افغانستان که همان دورۀ امیر شیرعلی خان است. من این دوره

اختلاف فقهی؛ مبنای تفاوت روزهای عید و چند دستگی

۱۴۰۲/۰۲/۰۳ 15:08 بدون دیدگاه

حلول ماه قمری برای به جا آوردن تکالیف فردی و اجتماعی لازم است. زیرا انجام پاره ای از احکام و تکالیف فردی و اجتماعی مانند روزه گرفتن، شب قدر، روزه گشودن، عید فطر، حج گزاردن، وقوف در عرفات و مشعر، عید قربان و… منوط به احراز آغاز و پایان ماه قمری است. از طرفی اختلاف و تفرقه مسلمانان در انجام اعمال و وظایف دینی و برگزاری مراسم بسیار مهم اسلامی، موجب بروز مشکلاتی در امت اسلامی می شود. از صدر اسلام تا سده اخیر، رؤیت هلال به‌طور طبیعی و بدون استفاده از ابزارهایی مانند دوربین و تلسکوپ

عید سعید فطر؛ روز آشتی و نفرت‌زدایی از میان مسلمانان

۱۴۰۲/۰۱/۳۱ 16:37 بدون دیدگاه

در روزهای اخیر ماه مبارک رمضان قرار داریم و تا یکی دو روزی دیگر عید سعید فطر را به تجلیل خواهیم نشست. افغانستان یک کشور اسلامی است. به همین دلیل، یکی از مناسبت‌هایی که بسیار به صورت گسترده و باشکوه در افغانستان تجلیل می‌گردد، عید سعید فطر است. در روز عید سعید فطر، همه‌ی مردم لباس‌های نوپوشیده و دسته و دسته به سمتِ عیدگاه‌ها می‌روند و نماز عید را برپا می‌دارند. پس از ادای نماز عید، مراسم عیدگشتی انجام می‌شود و هر کس به خانه‌ی نزدیک‌ترین دوست، قوم و اقارب و وابستگانِ خود رفته و عید را برای

واکاوی جدال علم و دین و بستر فکری علم‌ستیز طالبان در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۳۰ 16:46 بدون دیدگاه

مصاحبه از: حسیب الله شاهین با روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان، بار دیگر دروازه‌های مکاتب به‌روی دختران مسدود شده، زنان حق کار در بیرون از منزل را از دست داده و نخبگان علمی یکی پس از دیگری و از هر طریق ممکن این کشور را ترک می‌کنند. جامعه افغانستان رفته رفته از مدار علم و تکنولوژی خارج شده و جای این مهم در عصر حاضر را مدارس دینی می‌گیرند. اما سوال اصلی این است که علم و دین چه ارتباطی با هم دارند؟ آیا حوزه دیانت از حوزه علم قابل تفکیک هست و چرا؟ معیارهای

فتوای مذهبی و پاک‌سازی قومی در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۲۹ 17:02 بدون دیدگاه

وقتی داکتر اشرف غنی احمدزی در قدرت بود، خود را ادامه‌دهنده‌ی راه امان‌الله خان می‌خواند. او پیش از رسیدن به قدرت، مقاله‌ای زیر عنوان «فصل ناتمام امیر امان‌الله خان» نوشته بود و در آن از ضرورت تکمیل آن فصل سخن گفته بود. پس از غنی، اکنون طالبان در افغانستان حاکم‌اند. بسیاری‌ها در باره‌ی حکومت‌داری طالبان از همان نخستین روزهای تسلط مجدد شان بر کابل، می‌گفتند که الگوی حکومت‌داری این گروه شبیه به حکومت‌داری امیر عبدالرحمان خان است. الگوی حکومت‌داری امیر عبدالرحمن خان را دو عنصر تشکیل می‌داد: وابستگی خارجی و سرکوب داخلی. او در حالی که وابسته

مقاومتِ فیلسوف

۱۴۰۲/۰۱/۲۷ 07:20 بدون دیدگاه

مقاومتِ فیلسوف سخن در بابِ فیلسوفانِ پیام‌آور بود و گفتیم که یکی از ویژگی‌های چنین فیلسوفان، نافرمانی‌کردن است. اریک فروم می‌گوید باری کارل مارکس نوشته بود که پرومته، که گفت «بهتر آن‌که به صخره‌اش زنجیر شود تا خادمِ فرمان‌بردارِ خدایان باشد» قدیسِ محافظ فیلسوفان است. شاید که بپرسید که فیلسوف چگونه مقاومت می‌کند، در حالی که سقراط‌اش به حکم دادگاه آتن تن داد، اسپینوزااش برای آن‌که در موقعیت تعارض با مقامات دولتی قرار نگیرد مقام استادی را رد کرد، کانت‌اش تابع قدرت بود و هگل‌اش قدرت را تکریم می‌کرد؟ اریک فروم می‌گوید که مقاومت فیلسوف در برابر قدرت

تیرباران‌شدن یک مرد در بادغیس به اتهام آتش‌زدن قرآن

۱۴۰۲/۰۱/۲۶ 16:22 بدون دیدگاه

منابع محلی در بادغیس ادعا می‌کنند که جنگ‌جویان گروه طالبان یک مرد را به اتهام آتش‌زدن قرآن تیرباران کرده‌اند. منابع در صحبت به رسانه‌ها گفته‌اند که این مرد حاجی‌گل نام داشته و طالبان او را عصر روز جمعه، ۲۵ حمل، در روستای اربابان لنگرشریف ولایت بادغیس به رگبار‌ گلوله بسته‌اند. براساس ادعای منابع محلی، حاجی‌گل پس از آن که با خانمش دعوا می‌کند، خواهرزن او قرآن را به وی به‌عنوان رویدار پیش می‌‌کند تا از ادامه دعوا منصرف شود؛ اما حاجی‌گل قرآن را با گوگرد به آتش می‌کشد. منابع می‌گویند که جنگ‌جویان طالب پس از آگاهی از این موضوع،

بازداشت یک زن در پاکستان به اتهام ادعای پیامبری

۱۴۰۲/۰۱/۲۶ 16:12 بدون دیدگاه

براساس گزارش‌ها، پولیس پاکستان زنی را که ادعا می‌کرد پیامبر مسلمانان است به اتهام توهین به مقدسات، بازداشت کرده است. رسانه‌های پاکستانی گزارش داده‌اند که این زن روز جمعه، ۱۴ اپریل، بازداشت شده است. نصیرعلی رضوی، یک مقام ارشد پولیس پاکستان، به رسانه‌ها گفته که این زن به دنبال نشر خبرهایی مبنی بر ادعای نبوت و پس از تجمع مردمی که خواستار اعدام او بودند، بازداشت شده است. رضوی هویت این زن را ثناالله معرفی کرده و گفته است که همراه با او دو مرد نیز بازداشت شده‌اند. قوانین نافذ در پاکستان، توهین به مقدسات را ممنوع کرده

عصر عالمان بی‌عمل

۱۴۰۲/۰۱/۲۶ 13:43 بدون دیدگاه

سخن در باب کتاب «روان‌شناسی اجتماعی نافرمانی» اثر اریک فروم است. باید یادآوری کنم عنوان یکی از فصل‌های این کتاب «پیامبران و مراجع» است. اگر بگویم که او این فصل را با شکایت از فلاسفه و روشن‌فکران آغاز می‌کند، سخنی گزاف نگفته‌ام. فروم در ابتدای فصل می‌گوید در هیچ عصری بشریت به اندازه‌ی امروز از تئوری‌های علمی و فلسفی و از دستاوردهای شاخه‌های گوناگون آگاه نبوده است، اما در هیچ عصری دانش‌ها و اندیشه‌ها نیز به اندازه‌ی امروز بی‌تاثیر نبوده است. از یک‌سو در عصرِ انفجارِ اطلاعات و اکتشافات نوین در تمام شاخه‌های علوم زندگی می‌کنیم و

روز جهانی قدس؛ مردم هرات یک‌صدا برای آزادی فلسطین شعار دادند

۱۴۰۲/۰۱/۲۵ 18:35 بدون دیدگاه

به گزارش رسانه‌ها؛ باشندگان هرات با محکوم کردن ظلم و جنایت چندین ساله‌ی رژیم صهیونیستی اسرائیل در برابر سرزمین فلسطین، خواستار وحدت و یکپارچگی کشور اسلامی برای آزادی قبله اول مسلمانان شدند. حجت السلام والمسلمین سعید رضا زاده، عالم دین در ولایت هرات می‌گوید که برنامه‌های متعدد در باره اصل فلسطین و شناخت دشمنان اسلام خصوصا رژیم جعلی اسرائیل، به مناسبت روز جهانی قدس در این ولایت برگزار کرده است. آقای رضا زاده افزود: با توجه به فروپاشی که در نظام استکبار جهانی پیدا شده امت اسلامی باید برای ایجاد یک نظم نوین جهانی آمادگی داشته باشد

از «روزِ قُدس» در افغانستان چه خبر؟

۱۴۰۲/۰۱/۲۵ 17:59 بدون دیدگاه

جمعه اخیر ماه مبارک رمضان را امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی، در حمایت از مردم فلسطین، به عنوان «روزِ قدس» نام‌گذاری کرده است. به همین مناسبت، همه ساله مردم در شماری از کشورهای اسلامی به رسم حمایت از مردم فلسطین با برگزاری محافل و راه‌پیمایی‌های خیابانی از این روز تجلیل می‌کنند. در افغانستان نیز تا که من به یاد دارم در بیست سالِ اخیر، همواره «روز قُدس» توسط شماری از مردم، علما، فعالان سیاسی و رسانه‌ای تجلیل می‌شد، البته با یک‌سری جنجال و درد سر. این جنجال و درد سرها نیز از سوی حکومت و شماری از رسانه‌های

عطار، چگونه عطار شد؟

۱۴۰۲/۰۱/۲۵ 15:27 بدون دیدگاه

بیست و پنجم فروردین/حمل، روز بزرگداشت عارف و شاعر بزرگ خراسان، شیخ عطار نیشابوری فرخنده و مبارک باد. شیخ فریدالدین ابوحامد محمد بن ابوبکر ابراهیم عطار نیشابوری مشهور به شیخ عطّار نیشابوری (۱۱۴۶م/۵۴۰ق -۱۲۲۱م/۶۱۸ق) یکی از عارفان بزرگ خراسان در سده های ششم و هفتم هجری شمسی به شمار می رود. او در سال ۵۴۰ هجری برابر با ۱۱۴۶ میلادی در نیشابور زاده شد و در ۶۱۸ هجری به هنگام حمله‌ی مغول به شهادت رسید. یک عطار چگونه عطار شد؟ آورده اندکه «روزی عطار نیشابوری در دکان خود مشغول به معامله بود که درویشی به آنجا

افغانستان و روز جهانی قدس

۱۴۰۲/۰۱/۲۵ 15:10 بدون دیدگاه

از هنگامی که امام خمینی، رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۵۸ هجری خورشیدی، جمعه پایانی ماه مبارک رمضان را روز جهانی قدس نامید، این روز از سوی همه مسلمانان تجلیل گردیده و بزرگداشت می‌شود. این روز در افغانستان، اگرچه در سال‌های پسین از سوی مردم تجلیل می‌گردد، اما در گهگاهی برخی از به اصطلاح روشنفکران زمزمه‌ می کنند‌ که نباید از قدس حمایت کرد و قدس یک مساله‌ای عربی است و به ما تعلق ندارد. گروه‌هایی که می‌خواهند این موضوع را تبلیغ کنند، بیشتر تلاش می‌کنند تا این معضل را مساله‌ عرب‌ها وانمود ساخته و مردم افغانستان

فلسطین؛ یک‌صد سال تحمل ظلم و جنایت و بی وطنی

۱۴۰۲/۰۱/۲۵ 14:22 بدون دیدگاه

با گذار از گذشته تاریخی ملت مظلوم فلسطین که مجال سخن در آن نیست، باید گفت که از تحمیل درد و رنج بر ملت فلسطین توسط استعمار و استکبار، بیش از یک‌صد سال می‌گذرد. در سال ۱۹۱۷م با اعلامیه و طرح بالفور، وزیر خارجه وقت بریتانیا، زمینه اشغال سرزمین‌ها و بدبختی ملت مظلوم فلسطین زمینه‌سازی گردیده و اسکان دوباره یهودیان در سرزمین فراهم و عملی شد. بعد از طرح بالفور و اجرای آن تا پایان جنگ جهانی دوم، روند جایگزینی یهودیان هرچند در ابعاد کمتر و به کندی پیش می‌رفت، اما بعد از جنگ جهانی دوم و

هویت تک‌واره؛ افسانه تباهی و اسطوره بازگشت به خویش

۱۴۰۲/۰۱/۲۴ 16:13 بدون دیدگاه

از اهالی شهرستان خنجان ولایت بغلان هستم. چندسالی است که بر سر هویت قومی من و امثال من، جدال‌های فیسبوکی راه افتاده است. برخی مرا “هزاره” می‌خوانند و شعار “بازگشت به خویش” را به گوشم زمزمه می‌کنند، و برخی مرا “ترک” و “تاجیک” خوانده و آن هیاهوها را ساختگی و جعلی می‌دانند. … بالآخره من کیستم؟ ذوحیاتین اری دلوکا، نویسنده شهیر ایتالیایی، در کتاب “طبقه هم‌کف” می‌نویسد: ” هر یک از ما جمعیتی در خود نهان دارد، هر چند که با گذشت زمان تمایل می‌یابیم این کثرت را به فردیتی بی‌مایه تبدیل کنیم. ما مجبوریم فرد بمانیم و