اخبار فضای مجازی

پهایی راج سنگهـ جی، مردی نجیب بود

۱۴۰۲/۱۱/۱۶ 22:09 بدون دیدگاه

زمانی حاکمیت داکتر نجیب الله بود روزی افراد جامعه اقلیت مذهبی هندوان و سیکهـ های افغان، از نامه‌ی وزارت داخله در مورد عملی شدن عسکری شباروزی هندوان و سیکهـ های افغان صحبت می‌کردند. تشویش و اندوه بر فضای خانواده ها دامن پهن کرده بود. کسانی‌که در خدمت جامعه هندوان و سیکهـ های افغان بودند، دست به کار شدند در گام نخست چند نماینده حضور وزیر داخله رسیدیم و در آن مجلس دو سه نفر صحبت کردند من با شتاب صحبت های شان را روی کاغذ می آوردم و هم زمان فضای مجلس را پی‌گیر بودم. از صحبت وزیر داخله

هفتمین برادر خراسانی؟

۱۴۰۲/۱۱/۱۶ 15:06 بدون دیدگاه

در دامنۀ همواره سبز و شاداب تپۀ سوگوزو (الانیا/ ترکیه) که همانندی شگفتی با “تپۀ سلام” کابل دارد، ساختمان درازرُخی با یک دروازه و چهار پنجره به چشم می‌خورد. بر پیشانی دیوار آستانه به ترکی و فارسی نوشته اند: موسا دده تُربه‌سی/ تربت حضرت غریب امام موسا آرام‌گاه موسا دده چهارشنبه‌ها به روی همگان باز است. شش روز دیگر هفته، اگر نیاز باشد، می‌توان کلید و اجازۀ ورود را از فرزندان خانوادۀ عایشه – دربانان دایمی این مزار – به دست آورد. آنان یک کوچه بالاتر زندگی دارند. حجرۀ ورودی اتاق کوچکی برای پخت‌وپز، میز نان و جای نشستن

زمینه‌های تاریخی نظام فدرالی در افغانستان

۱۴۰۲/۱۱/۱۶ 11:23 بدون دیدگاه

طی چهاردهه‌ی پسین، مردم افغانستان حاکمیت شش نوع نظام اداری-سیاسی را آزمایش نموده‌اند؛ اما از آن‌جایي که ماهیت همه‌ی این نظام‌ها-علی‌رغم اختلاف ظاهری- واحد و همانا قوم‌محور و متمرکز بوده، از پس هر تحول، طبیعت استبدادی حاکمان پرجوش‌تر، و شمشیر ستم‌شان آخته‌تر می‌شد. چرا تغییر رژیم‌ها و تعویض نظام‌ها نتوانست به استبداد نقطه‌ی پایان بگذارد، و به تبعیض قومی و اجتماعی نه بگوید؟ برای دریافت پاسخ دقیق به این پرسش باید به تاریخ برگردیم تا بدانیم این اقتدار قوم محور و مستبد چگونه شکل گرفته؛ و این جغرافیا از نظر سیاسی چه وضعیتي داشته و بدست چه کساني

زندگی‌نامه‌ی استاد محمد ناصر رهیاب از زبان خودش

۱۴۰۲/۱۱/۱۱ 14:46 بدون دیدگاه

در زیر زندگی‌نامه استاد محمدناصر رهیاب از استادان برجسته ادبیات دانشگاه هرات را که سه روز پیش بر اثر حمله قلبی در هرات در گذشت می‌خوانید. این نوشته قبل از درگذشت استاد رهیاب از زبان خود شان روایت شده است. محمدناصر ره‌یاب فرزند میرزا غلام رسول، متولد ۳ عقرب سال ۱۳۳۳ استاد زبان و ادبیات فارسی دری و رییس دانشگاه خصوصی غالب در شهر هرات می‌باشم. در روستای برناباد ولسوالی غوریان ولایت هرات در خانواده‌ای مرفه و علاقه‌مند به فراگرفتن دانش و ادب چشم به جهان گشودم. در آن زمان ولسوالی غوریان حکمرانی کلان داشت و منطقه‌های(زنده جان، کهسان

زادروز ناشناسی که ناشناس نیست

۱۴۰۲/۱۱/۱۰ 13:19 بدون دیدگاه

دیشب همایش شکوهمند و خاطره انگیز ۸۹ امین زادروز هنرمند منحصر بفرد معاصر افغانستان، استاد ناشناس در لندن برگزار شد. شبی‌که عطر نسیم عرفان و معنویت با باران مهر انگیز و محبت آفرین موسیقی بستر حضور استاد را فراهم آورد تا ناشناس با نوای نی آشنای خویش به‌ما بگوید: که ای مردم غافل، من مصداق زندهٔ این بیت مرید و مرادم مولانا هستم که فرمود: حاصل عمرم سه سخن بیش نیست خام بُدَم، پخته شدم، سوختم او دوشینه شب مهربانانه و خودمانی سخن گفت، عاشقانه برای وطن خواند و به حق دیشب یک افغانستان برای او کف زد و

استاد محمد ناصر ره‌یاب شخصیت‌ بزرگ ادبی- فرهنگی افغانستان درگذشت

۱۴۰۲/۱۱/۰۸ 10:41 بدون دیدگاه

با دریغ و درد و اندوهی غیرقابل باور، پروفیسور محمد ناصر ره‌یاب از میان ما پرکشید! محمد ناصر استاد استادان هرات، پژوهش‌گر بی‌بدیل و نویسنده‌ی توانا دارفانی را وداع گفت. استادی که تا بود انجمن ادبی زنده به او بود، فاکولته‌ی ادبیات زنده به او بود و شور و اشتیاق استادان ادبیات، پژوهشگران ادبی و انجمنی‌یان هرات با او بود. پروفیسور محمد ناصر رهیاب پژوهش‌های بسیار زیادی در کارنامه‌ی خود دارند، سپیده‌‌دم داستان‌نویسی در افغانستان، سبک‌و‌سبک‌شناسی، گره‌ به باد مزن؛ شعر هنر زبانی زیبا، نقد ادبی و صدها مقاله‌ی پژوهشی دیگر بخشی از کارنامه‌ی ادبی حضرت استاد است. پروفیسور

تحقق پیش‌بینی‌های مولانا آزاد و جناح

۱۴۰۲/۱۱/۰۴ 10:31 بدون دیدگاه

سخنرانی نرندرا مودی نخست‌وزیر جمهوری هند در مراسم گشایش نیایش‌گاه رام در ایودیه نشان داد که این جمهوری با میراث شکوه‌مند گاندی-نهرو یک دیوار چین فاصله گرفته است. میراث گاندی-نهرو هند سکولار٬ دموکراتیک٬ کثرت‌گرا٬ چندفرهنگی و شکیبا بود. ناسیونالیسمی که جواهر لعل نهرو و مهاتما گاندی تولید کردند و به کمک آن استقلال کشور شان را از بریتانیا گرفتند٬ مبتنی بر قلمرو مشترک بود. آنان به این باور بودند که در جمهوری هند٬ دولت دین ندارد ولی شهروندان دولت-ملت حق دارند دین‌دار یا بی‌دین باشند و خود شان دین خود را آزادانه انتخاب کنند. نهرو تلاش کرد تا

روزگار آشفته اسماعیلیان افغانستان

۱۴۰۲/۱۱/۰۳ 15:54 بدون دیدگاه

در دو سال اخیر مواردی از تلاش طالبان برای دعوت اسماعیلی‌های افغانستان به کیش مسلمانی مشاهده شده است. این در حالی است که اسماعیلیان در تاریخ اسلام نه تنها از مسلمانان متقدم به شمار می‌روند بلکه این شاخه از شیعیان از نگاه عقیدتی نیز تاریخ درخشانی دارند. پس از شهادت امام جعفر صادق(ع) در قرن دوم هجری عده‌ای از شیعیان، «اسماعیل» فرزند امام را به‌عنوان جانشین او معرفی کردند اما قول مشهور این است که اسماعیل در زمان امام جعفر صادق وفات کرده بود. هر چه بود، پیروان اسماعیل به زودی قوی شدند و قدرت گرفتند. آنان در قرن

حاشیه‌ای بر چند حایشۀ «شب هرات»

۱۴۰۲/۱۰/۲۷ 15:01 بدون دیدگاه

– تیمور گورکانی لشکرکش خون‌ریز، فریب‌کار و مخربی بود. داریوش هخامنشی، اسکندر مقدونی؛ محمود غزنه‌ای، علاالدین غوری، اسماعیل صفوی، نادر افشار و … نیز! – فرزندان تیمور به مثل اکثر فرزندان لشکر کشان میراث پدری را میان شان تقسیم کردند و زندگی شهری آمیخته با ادب‌ و هنرپروری را آغاز کردند. گورکانیان هرات نمونه بارز و قابل ستایش از بازماندگان تیمور اند. – دست‌آوردهای گورکانیان هرات تنها و تنها ادبی و هنری است! هیچ دست‌آورد علمی نداشتند، این موضوع از چند رهگذر قابل بحث است. این‌که آیا خود این خانواده به علم باور داشته است یا خیر جای سوال

عاقبت مزدوری و تسلیم‌شدن

۱۴۰۲/۱۰/۲۶ 17:09 بدون دیدگاه

ابوالفضل بیهقی در تاریخ مشهورش حکایتی از یعقوب لیث را چنین بازگو می‌کند: 《در اخبار یعقوب لیث چنان خواندم که وی قصد نیشابور کرد تا محمد بن طاهر بن عبدالله بن طاهر امیر خراسان را فرو گیرد؛ و اعیان روزگار دولت وی به یعقوب تقرّب کردند و قاصدان مسرع فرستادند با نامه‌ها که: زودتر بباید شتافت که ازین خداوند [پادشاه] ما هیچ کار می‌نیاید جز لهو، تا ثغر خراسان که بزرگ‌ثغری است بباد نشود. سه‌تن از پیران کهن‌ترِ داتاتر سوی یعقوب ننگریستند و بدو هیچ تقرّب نکردند و بر درّ سرای محمد طاهر می‌بودند، تا آنگاه که یعقوب

روایتی از جوان‌مردی داکتر محمودی

۱۴۰۲/۱۰/۲۳ 14:52 بدون دیدگاه

در دهه‌ی سی هجری-خورشیدی، مردی در جاده‌ی میوندِ کابل معاینه خانه داشت که بیماران نادار و تهی‌دست را رایگان درمان می‌کرد و گرایشِ انقلابی به‌نفع زحمت‌کشان و نیازمندان داشت. این مرد داکتر “عبدالرحمان محمودی” بود و در گذر “بارانه” می‌زیست‌. محمودی فرزند خانواده‌ی تهی‌دست بود و حسِ هم‌دردی شدید با افراد نادار داشت. مخالف شدید نظام شاهی و سلطنتی بود و عُمرش را در راه مبارزه بر ضد استبدادِ نظام شاهی صرف کرده بود. باورش این بود که مشتی از آدم‌های غدار و تجمل‌پرست، حقِ مظلومان را می‌خورند و مردم در مُرداب پس‌مانده‌گی دست و پا می‌زنند. او منتقدِ

قبر امیر کویت

۱۴۰۲/۰۹/۲۷ 16:51 بدون دیدگاه

این قبر شیخ «نواف جابر الاحمد الصباح» امیر متوفای کویت است که روز شنبه در ۸۶ سالگی درگذشت و دیروز یکشنبه در قبرستان «الصليبيخات» دفن شد. درباره این که او چقدر طلا، پول و املاک از خود برجای گذاشت، آمارهای متفاوتی وجود دارد که نمی‌شود با اطمینان نوشت ولی شیخ نواف فرمانروای ثروتمندترین کشور دنیا بود که درآمد سرانه هر کویتی با کمترین زحمت، ۷۰ هزار دالر در سال است. همچنین کویت با ارزش‌ترین پول دنیا را دارد که هر دینار این کشور نفت‌خیز جهان، بیش از سه دالر است. سهم شیخ نواف از تمام ثروت خود و سرمایه

به مناسبت سالیاد وفات حضرت خداوندگار بلخ مولانا جلال الدین محمد بلخی

۱۴۰۲/۰۹/۲۷ 13:23 بدون دیدگاه

هفتاد و دو ملت شنوند سر خود از ما دمساز دو صد كیش به یک پرده چوناییم سالروز غروب خورشید منظومه‌ی انسانیت و پرواز ملکوتی خداوندگار بلخ؛ حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی را گرامی می داریم. در شصت و هشتمین بهار زندگانی ناگهان در بستر بیماری افتاد و به حکمت دریافت که هنگام سفر قریب است. «در همان هنگام زلزله‌ای بر قونیه در پیچید و روزهای پیاپی زمین را همی‌لرزاند…» مردم از مولانا چاره بجستند، او با تبسم معنی دار گفت: «زمین گرسنه است، دیری نمی‌پاید كه لقمه چربی به دست می آورد و آنگاه آرام خواهد

محکمه تفتیش عقاید برای زبان ها

۱۴۰۲/۰۹/۲۳ 17:55 بدون دیدگاه

شنیدم طالبان در آخرین شهکار “تمدنی” شان فرمانی مبنی بر تحریم واژه هایی چون دانشکده و دانشگاه را در تخار صادر نموده اند. آن ها در این فرمان شان به آیتی از سوره نساء در باب اطاعت از خدا، رسول او، و‌ اولی الامر استناد نموده اند. در این باب نکات ذیل را قابل ذکر می دانم: ۱- استفاده ابزاری از دین و آیات مقدس آن در جهت اعمال ایدیولوژی سیاسی و‌قومی یک رژیم زشت ترین کاری است که می شود انجام داد. جالب اینکه، نخستین آیتی که متولیان بتکده استبداد به آن عشق می ورزند همین آین است

آیین جوانمردی از صلاح الدین ایوبی تا امروز

۱۴۰۲/۰۹/۰۸ 12:22 بدون دیدگاه

عیاری و‌جوانمردی از مهم‌ترین ارزش هایی بود که صلاح الدین ایوبی را بر اروپائیان برتری بخشیده بود و از همين لحاظ تاریخ غرب تا امروز از نام او با شکوه و هیبت خاصی یاد می نماید. تعامل جوانمردانه فلسطینیان با اسیران جنگجوی ملکی و‌ نظامی اسرائیل در مقابل برخورد غیر انسانی صهیونیست ها با زنان و کودکان اسیر فلسطینی خاطرات صلاح الدین را زنده نمود. در این چند روز تمامی دنیا شاهد بود‌ که اسیران جنگی اسرائیلی چطور با چهره های خندان به خانه های شان برگشتند و کودکان اسیر فلسطینی با دست و دل شکسته. می گویند در

چگونه عادت به‌مطالعه را در خود ایجاد کنیم؟

۱۴۰۲/۰۹/۰۷ 13:37 بدون دیدگاه

بسیاری از دوستان می‌گویند که یا فُرصتی برای خواندنِ کتاب ندارند یا هم هنگام مطالعه زود خسته می‌شوند. باورِ من این‌ست که باتوجه به‌ناگزیری‌ها و مشغولیّت‌های دست و پاگیر در زنده‌گی، فُرصت‌ها به‌گونه‌ی طبیعی فراهم نمی‌شوند؛ ولی کارِ ما این‌ست تا فُرصت‌ها را خودِ ما به‌گونه‌ی عمدی فراهم کنیم که یکی از این فُرصت‌ها، فُرصتِ کتاب‌خوانی است. در آغاز مهم نیست روزِ ده تا سی و چهل صفحه بخوانیم، کم بخوانیم؛ اما دقیق و ژرف. بهتر است در هر روز یک صفحه بخوانیم و در ماه سی صفحه و در سه ماه یک‌صدو بیست صفحه. آن‌گاه متوجه خواهیم شد

نامه اسیر اسراییلی به گردان های «القسام»

۱۴۰۲/۰۹/۰۷ 10:49 بدون دیدگاه

به ژنرال های که در هفته های اخیر، همراه من بوده اند . معلوم می شود، فردا من از شما جدا خواهم شد. بابت برخورد انسانی غیر عادی ای که با دخترم امیلیا نمودید، از ته دل سپاس گزاری می کنم. شما مانند پدر و مادر وی بودید و در هر فرصتی که او خواست، او را به اتاق خودتان دعوت کردید. او به این احساس اعتراف می کند که تمام شما دوستان او بودید. نه تنها دوستان عادی وی، بلکه دوستان واقعی و خوب او بودید. تشکر، تشکر، تشکر بابت ساعت های که مانند پرستار بودید. از آنجا

دو صحنه فراموش ناشدنی تاریخ ما

۱۴۰۲/۰۸/۲۳ 09:46 بدون دیدگاه

دیروز سفری داشتیم به شهر واشنگتن و هنگام عبور از کنار کاخ سفید چشمم به گروهی از فعالان مسلمان اویغوری افتید که تجمع نموده و در رابطه به ستمی که از سوی چین بر آن ها تحمیل می شود سخن می گفتند. چند قدم دورتر از دیوار، مردی را دیدم که بالای درختی ایستاده و به صدای بلند اذان می دهد. با دیدن این دو صحنه به فکر فرو رفتم و نوار فیلمی طولانی از برابر دوربین حافظه ام گذشت. آن فیلم‌دارای دو صحنه بود، صحنه شرق و صحنه غرب. در صحنه شرق آن تأسیس بلاک های سیتو

چند ویژه‌گی زبانِ پارسی

۱۴۰۲/۰۸/۱۸ 15:50 بدون دیدگاه

• زبانِ پارسی، از بهرِ داشتنِ آهنگِ گوش‌نواز در واژه‌ها و جمله‌هایش، توانایی و ذوقِ یادگیری در روندِ زبان‌آموزی را برای فراگیرنده‌گان افزایش می‌دهد؛ چون جنبه‌ی موسیقایی آن بسیار دل‌نشین است و همین دل‌نشینی سبب می‌شود تا ساده و زودتر فرا گرفته شود. • افزون بر چاشنیِ موسیقایی در این زبان، شعر، نثر و بازآفرینی تخیّلِ خلاق و ظرافت‌چینی واژه‌ها در نخِ زبان، انگیزه‌ی فراگیری زودآموزِ آن‌را بیش‌تر می‌سازد. • زبانِ پارسی، زبانی‌ست که از ره‌گذر معنا و مفهوم، مانندِ آهنِ تفته شده در کوره‌ی روزگار آب‌دیده شده و مثلِ گل نازک و مانندِ پولاد مُحکم است؛ ازهمین‌روست