نیاز ما به بازگشت به حکومت محدود

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1402/04/27
1:23 ب.ظ
بازدید: 1

وقتی طالبان در دهه ۹۰ افغانستان را تصرف کردند، آن‌ها محدودیت‌های گسترده‌ای بر شهروندان افغانستان، بانوان، اقوام و اقلیت‌های مذهبی وضع کردند. با توجه به این امر، دوتن از نویسندگان ایرانی و مصری تعبیری جالبی در باره حکومت طالبان به کار برده بودند: «رژیم محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها».

فهمی هویدی، روزنامه‌نگار مصری، در توصیف حاکمیت طالبان گفته بود رژیمی است که در آن «همه چیز ممنوع است، مگر این‌که خلافش ثابت شود». محمد قاید، نویسنده ایرانی، در توصیف تجربه مضحک حکومت‌داری طالبان گفته بود که در نظام آن‌ها «عمدتا دو نوع فعالیت مجاز شناخته می‌شد: طاعت پروردگار و کشت گیاهان مخدر».

اگرچه این دو نویسنده در باره تجربه دور اول حاکمیت طالبان سخن گفته‌اند، اما تجربه دور جدید تسلط این گروه نیز سخنان این دو نویسنده را تایید می‌کند. زیرا، همان‌گونه‌ای که در گزارش شورای امنیت سازمان ملل و سایر نهادهای معتبر بین‌المللی آمده است، طالبان در دور جدید حکومت‌داری خود به سیاست‌های تندروانه دهه ۹۰ این گروه بازگشته و بلکه از قبل نیز تندروتر گردیده‌اند. مثلا در دور جدید حاکمیت طالبان، بیش‌تر از ۵۰ فرمان علیه زنان صادر گردیده و آنان از حق تحصیل، حق کار و حضور در حوزه عمومی منع گردیده‌اند.

در این‌که حکومت طالبان حکومت محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها است تردیدی نیست، اما آن‌چه که مهم است نحوه مواجهه مردم افغانستان و کشورهای دنیا با طالبان است.

رویکردی را که تا هنوز دنیا در برابر طالبان روی دست گرفته، رویکرد مطالبه‌گری است. این‌ها در در دو سال اخیر در واکنش به تندروی‌های طالبان، با برگزاری نشست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای بیانیه صادر کرده و در آن خواستار الغای وضع‌شده گردیده‌اند.

همچنین بخوانید: سازمان حفاظت از کودکان: مهاجران برگشت‌کننده از پاکستان به افغانستان در خطر ابتلا به بیماری‌های جدی هستند

بیانیه‌های سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای جهان و منطقه و مطالبه‌گری آن‌ها از طالبان این ذهنیت را القاء می‌کنند که آن‌ها تصور می‌کنند مردم افغانستان در چارچوب امارت طالبانی هم می‌توانند به حقوق خود دست یابند مشروط به این‌که محدودیت‌های وضع‌شده لغو گردد.

من فکر نمی‌کنم چنین تصوری درست باشد. این ذهنیت باعث عادی‌سازی حکومت طالبان در افکار عامه می‌گردد. این در حالی است که مردم افغانستان برای دست‌یابی به حقوق و آزادی‌های خود به «حکومت محدود» نیاز دارند، نه به حکومتی که توانایی وضع و لغو محدودیت را داشته باشد.

حکومت محدود یا دولت محدود به حکومتی گفته می‌شود که قدرت دولت برای مداخله در آزادی‌های مدنی و سیاسی شهروندان توسط قانون اساسی محدود گردیده باشد. چنین حکومتی برخاسته از آرای مردم و پاسخ‌گو برای مردم بوده و وظیفه‌اش محافظت از حقوق و آزادی‌های فردی و سیاسی شهروندان می‌باشد. در چنین حکومتی، تفکیک قوا وجود دارد و قدرت دولت هم‌چنان توسط قانون محدود می‌گردد.

در دنیای امروزی فقط در چارچوب دولت محدود است که شهروندان به حقوق و آزادی‌های خود دست می‌یابند.

دست‌یابی مردم به حقوق و آزادی‌های فردی و سیاسی در چارچوب امارت طالبانی ممکن نیست. امارت طالبانی، یک ساختار پیشاسیاسی و قرون‌وسطایی است که مبتنی بر اصل تغلب و گرفتن بیعت می‌باشد. در چنین حکومتی، شهروندان فقط یک‌سری تکالیف دارند، نه حقوق. به همین دلیل من معتقدم که مطالبه دنیا از طالبان مبنی بر الغای محدودیت‌ها فقط باعث عادی‌سازی حکومت طالبانی در افکار عامه مردم منطقه و جهان می‌گردد، نه این‌که مساله افغانستان را حل کند.

راه حل مساله مردم افغانستان بازگشت به حکومت قانون اساسی، انتخابات و تشکیل حکومت مبتنی بر رای و اراده مردم است.

همچنین بخوانید: قرابت شیعه و سنی افغانستان در حب مولای متقیان

نوشته های مرتبط :