نه‌تنها زبان فارسی که هر زبانی وطن آدم است بخش دوم

دسته: تحلیل, مصاحبه
نویسنده: تحریریه روایت
1402/11/28
10:08 ق.ظ
بازدید: 34

پایگاه خبری تحلیلی روایت : مسوولیت فارسی‌زبانان آموختن درست زبان و مرور شعرها و اندیشه‌های بزرگان زبان، احیای دیوان سعدی و گلستان و بوستان و رجوع دوباره به شاهنامه و مثنوی و حفظ کردن دیوان حافظ و حمایت از شاعران و نویسندگان و اهل فکر و فرهنگ در روزگار معاصر است‌. نمی‌شود که من شاعر، صبح تا شب کارگری کنم و از من توقع هم داشته باشند که پژوهش ادبی و خلاقیت هنری و شعری را نیز ادامه بدهم. کسانی که لاف ارج نهادن به فرهنگ و زبان را دارند؛ حداقل کاری که می‌توانند بکنند این است که کتاب بخوانند و فرزندان‌شان را با آثار فاخر فارسی آشنا کنند و به خاطر شیفتگی غرب و شرق، عمارت اجدادی خود را ویران نکنند.

گفتگو با سیدرضا محمدی شاعر و نویسنده کشور در پیوند به پیشینه، امروز و آینده‌ی زبان و ادبیات فارسی در افغانستان.

پرسش: پیام پارسی برای آنانی که با او دشمنی دارند، چیست؟

پاسخ: پیام قربانی به قاتل چه می‌تواند باشد؟ فارسی بیش از هرچیزی به فرزندان خودش و به علاقه‌مندان و دوست‌داران خودش پیام دارد. این‌که این گنجینه‌ی بشری که وطن، روح و مقبره اجداد ماست؛ باید توسط خودمان نگاه‌بانی شود و خود ما فقط کسانی نیستیم که به فارسی سخن می‌گوییم، بلکه همه‌کسانی که در طول قرن‌ها این زبان را چون میراثی مشترک نگاه‌داشته از ثروت آن بهره برده‌ایم، در هنگام مصیبت به آن تکیه داده‌ایم و پناه ما بوده و در هنگام مشکلات از ذخایر معرفتی آن راز و رویا و چاره به دست آورده‌ایم. همه‌ی ما امروز به این زبان مدیون هستیم؛ از ترک‌های آناتولی تا اقوام ایران، تا قبایل ترکمن و پشتون و بلوچ و ازبیک و البته فارسی‌گویان.

از دست دادن این رشته معرفتی که متعلق به همه‌ی ماست توطیه‌ی کسانی‌ست که ما را بزرگ نمی‌خواهند. زبان فارسی فقط تعداد کلمه نیست، گنجینه‌ای از اساطیر و راز و حکمت و کهن‌الگوهایی‌است که هویت جمعی ما را می‌سازند.

پرسش: وضعیت زبان پارسی را در افغانستان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پاسخ: وضعیت زبان فارسی در افغانستان را توضیح دادم که به چه وضعیتی است و چه حال رقت‌باری دارد. نه به خاطر این‌که فرزندان تنی‌اش خود را ناتنی می‌پندارند، یا تهدیدهای سیاسی یا چیزهایی که گفته می‌شود. مثلاً تغییر تابلوها یا تغییر نام مکان‌ها.

بلکه مهم‌ترین تهدید، خالی شدن این زبان از مفاهیم و ارزش‌های آن است و قطع شدن رابطه فرزندان آن با حافظه و گنجینه آن؛ به خاطر همین است که هم‌زبانان حافظ و سعدی و مولانا و سنایی و خواجه عبدالله انصاری، بهترین واژه‌هایی که به کار می‌برند، دشنام و ناسزاست. این دشنام‌ها و ناسزا زبان را از ریخت و هویت تاریخی‌اش کم‌کم می‌اندازد.

همچنین بخوانید: درباره‌ی کتاب «افغانستان به روایت روزنامه‌ی اطلاعات»

پرسش: مسوولیت پارسی‌زبانان امروز در افغانستان چه است؟

پاسخ: مسوولیت فارسی‌زبانان آموختن درست زبان و مرور شعرها و اندیشه‌های بزرگان زبان، احیای دیوان سعدی و گلستان و بوستان و رجوع دوباره به شاهنامه و مثنوی و حفظ کردن دیوان حافظ و حمایت از شاعران و نویسندگان و اهل فکر و فرهنگ در روزگار معاصر است‌. نمی‌شود که من شاعر، صبح تا شب کارگری کنم و از من توقع هم داشته باشند که پژوهش ادبی و خلاقیت هنری و شعری را نیز ادامه بدهم. کسانی که لاف ارج نهادن به فرهنگ و زبان را دارند؛ حداقل کاری که می‌توانند بکنند این است که کتاب بخوانند و فرزندان‌شان را با آثار فاخر فارسی آشنا کنند و به خاطر شیفتگی غرب و شرق، عمارت اجدادی خود را ویران نکنند.

پرسش: بعضی‌ها می‌گویند که زبان فارسی وطن ماست یا «وطن فارسی» شما در این پیوند چه گفتی دارید؛ وطن فارسی به چه معناست؟

پاسخ: نه‌تنها زبان فارسی که هر زبانی وطن آدم است. آدم‌ها در زبان معنا پیدا می‌کنند و معنا خلق می‌کنند. برای این‌که عرب‌ها می‌گویند وطن عربی و اسپانیاییی‌ها می‌گویند وطن اسپانیایی؛ از همه این‌ها وطن فارسی بیشتر معنا دارد چون آن‌ها به کلمات یک‌زبان شاید سخن می‌گویند اما اسطوره‌ها و زیرساخت‌های فکری‌شان از یک آبشخور آب نمی‌خورد. مثلاً چشمه در همه این کشورها یک نام دارد اما داستان‌های پشت این نام در هرکدام متفاوت است. ما اما نه‌فقط فارسی‌زبان‌ها بلکه همه‌کسانی که در وطن فارسی زندگی می‌کنند، حافظه جمعی و ذخیره معرفتی مشترکی داریم و مرز سیاسی جعلی که میان ما ساخته شده روزی نه‌چندان دور برداشته خواهد شد.

همچنین بخوانید: رسانه استرالیایی: طالبان پس از منع کشت خشخاش، تولید مت‌آمفتامین را جایگزین هروئين کرده‌اند

نوشته های مرتبط :