افغانستان کشوری است که طی دهه‌های اخیر با جنگ، ناامنی و بی‌ثباتی دست‌وپنجه نرم کرده است. پس از خروج نیروهای خارجی در سال ۲۰۲۱ و بازگشت دوباره طالبان به قدرت، نگرانی‌های زیادی را در مورد آینده افغانستان و منطقه به وجود آورده است. یکی از این نگرانی‌ها، افزایش خطر تروریسم است. از زمان به قدرت رسیدن طالبان تاکنون بارها گزارش‌های مبنی برافزایش فعالیت‌ها و پایگاه‌های گروه‌های تروریستی چون القاعده و داعش در افغانستان از سوی مراکز پژوهشی و شورای سازمان ملل منتشر شده است. بااین‌حال در تازه‌ترین مورد نشریه دیپلماسی مدرن در یک تحلیل تازه گفته است که افغانستانِ زیر اداره طالبان در حال حاضر منشأ تروریزم در منطقه است.
این نشریه نوشته است که دخالت قدرت‌های خارجی ازجمله امریکا عامل مهم تداوم تروریزم در افغانستان بوده است.
در این تحلیل همچنان آمده است که پاکستان نیز نقش پیچیده و اغلب متناقضی را در افغانستان بازی کرده است. این نشریه نوشته است که ارتش و سرویس‌های اطلاعاتی پاکستان برای حفظ منافع راهبردی خود، از برخی عناصر طالبان حمایت می‌کنند و آن را موازنه‌ای در برابر نفوذ هند در منطقه می‌دانند.
در این تحلیل همچنان تأکید شده است که حمایت پاکستان از عناصر طالبان به بی‌ثباتی مداوم و تروریسم در افغانستان کمک کرده است.
بااین‌حال، هرچند طالبان حضور گروه‌های هراس افگن به‌ویژه داعش را در افغانستان رد کرده‌اند اما نشریه دیپلماسی مدرن نوشته است که بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، نگرانی‌ها در مورد تبدیل‌شدن این کشور به بستری برای تروریسم جهانی را زنده کرده است.
در این تحلیل، پویایی سیاسی-اجتماعی داخلی افغانستان از عوامل دیگر تداوم این وضعیت عنوان‌شده و گفته شده است که این امر نیز مبارزه با تروریسم را پیچیده‌تر ساخته است.
نشریه دیپلماسی مدرن همچنین نوشته است که اقتصاد ویران‌شده افغانستان، کمبود فرصت‌های اقتصادی همراه با فساد گسترده، بسیاری از جوانان را به سمت افراط‌گرایی سوق می‌دهد. همچنان فقر مردم؛ به‌ویژه جوانان نیز زمینه سربازگیری گروه‌های تروریستی از جامعه افغانستان را تسهیل کرده است.
این نشریه همچنین نوشته است که تلقین و تبلیغ ایدئولوژی افراطی توسط مدارس دینی ایجادشده از سوی کشورهای عربی نقش مهمی در روند افراط‌گرا شدن جوانان در افغانستان ایفا کرده است.
تحلیل‌ها و گزارش‌های ارائه‌شده درزمینه‌ی افزایش حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان زیر حاکمیت طالبان نشان می‌دهند که عوامل متعددی در تبدیل‌شدن کشور به پایگاه تروریسم در منطقه نقش دارد. کارشناسان این عوامل به‌طورکلی به دودسته داخلی و خارجی تقسیم می‌کنند:
عوامل داخلی:
فقر و ناامیدی: افغانستان یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. میزان بیکاری به‌ویژه در میان جوانان بسیار بالا است. این فقر و ناامیدی، افراد را به‌شدت آسیب‌پذیر می‌کند و زمینه را برای جذب آن‌ها به گروه‌های افراطی و تروریستی فراهم می‌کند.
دولت نامشروع: دولت نامشروع طالبان با چالش‌های متعددی ازجمله فساد، فقدان ظرفیت و ناتوانی در ارائه خدمات اساسی و نارضایتی عمومی مردم روبرو است. این حاکمیت ضعیف، خلأ قدرتی ایجاد می‌کند که گروه‌های تروریستی می‌توانند از آن برای فعالیت و گسترش نفوذ خود استفاده کنند.
ناامنی: افغانستان از دیرباز کشوری ناامن بوده است. جنگ‌های داخلی، فعالیت گروه‌های شورشی و قاچاقچیان مواد مخدر، امنیت کشور را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. این ناامنی، با آمدن طالبان محیط ایده‌آلی برای فعالیت گروه‌های تروریستی فراهم کرده است.
مدارس دینی افراطی: در افغانستان، مدارس دینی متعددی وجود دارند که ایدئولوژی افراطی را ترویج می‌کنند. این مدارس، جوانان را برای پیوستن به گروه‌های تروریستی آماده می‌کنند. از سوی دیگر، گروه افراطی که در مدارس دینی پاکستان نیز تربیت می‌شوند برای انجام حملات خود به افغانستان میایند.
عوامل خارجی:
دخالت‌های خارجی: طی دهه‌های گذشته، کشورهای مختلف ازجمله ایالات‌متحده، روسیه، سعودی، هند و پاکستان به‌منظور تأمین منافع خود در امور افغانستان دخالت کرده‌اند. این دخالت‌ها به تشدید ناامنی و بی‌ثباتی در کشور منجر شده و زمینه را برای فعالیت گروه‌های تروریستی فراهم کرده است.
حمایت از گروه‌های تروریستی: برخی از کشورهای منطقه، ازجمله پاکستان، از گروه‌های تروریستی مانند طالبان، القاعده و داعش حمایت می‌کنند. دلیل این حمایت رقابت‌های پاکستان با هند و همچنان سود آوری تولید تروریسم برای پاکستان در منطقه است.
قاچاق مواد مخدر: افغانستان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مواد مخدر در جهان است. قاچاق مواد مخدر دستان بسیاری از قاچاقچیان بین‌المللی را به داخل افغانستان باز می‌کند و زمینه را برای فعالیت گروه‌های تروریستی فراهم می‌سازد.
در اخیر باید خاطرنشان کرد که تبدیل‌شدن افغانستان به پایگاه تروریسم، می‌تواند این کشور را به کام نابودی بکشاند اما به باور کارشناسان، افزایش فعالیت‌های این گروه‌ها در افغانستان برای منطقه و جهان نیز خطرهای بی‌شماری را در پی خواهد داشت؛ زیرا گروه‌های تروریستی که در افغانستان در حال رشد و گسترش هستند، شکی نیست که پس از دستیابی به اهداف خود در این کشور، برای رسیدن به اهداف خود در منطقه و جهان نیز دست به اقدامات مخربی خواهند زد.
