دین در خدمت لایک؛ آسیب های حضور ملاها در شبکه های اجتماعی

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
۱۴۰۳/۰۸/۰۲
۱۱:۳۸ ق٫ظ
بازدید: 7

پایگاه خبری تحلیلی روایت : شبکه‌های اجتماعی یک فضای رقابتی است. کاربران در این شبکه‌ها برای کسب لایک/پسند و دیدگاه با همدیگر رقابت می‌کنند و هر کسی تلاش می‌کند که ویدیوهایش پُربیننده‌تر از دیگران باشد. یکی از راه‌های کسب لایک و جذب مخاطب در شبکه‌های اجتماعی در کشور ما، استفاده از ادبیات تند و تیز و یا فحاشی است. به طور نمونه؛ یکی از پرمخاطب‌ترین صفحات کاربری در شبکه‌های اجتماعی در افغانستان، صفحه نجیب بروت است. نجیب بروت نه آدم مهمی است و نه حرف جدی‌ای برای گفتن دارد؛ اما آن‌چه صفحه‌ی او را به پرمخاطب‌ترین صفحات دنیای مجازی مبدل کرده است، دشنام‌گویی‌هایش است. او چنان استعدادی در دشنام‌دادن دارد که در یک دقیقه می‌تواند صدها دشنام را پشت سر هم ردیف کند و شلیک نماید.

دیروز ویدیو سخنرانی محمد زکریا فایز، خطیبِ مسجد جامع مرکز شهر تالقان ولایت تخار، را شنیدم که در آن به شدت بر اهل تشیع می‌تازد و پیروان این این مذهب را «رافضی» خوانده و می‌گوید که شیعیان روافض روی دیگر سکه‌ی یهودیت استند.

ادبیاتی که او در این سخنرانی آتشین خود علیه اهل تشیع به کار می‌برد، همان ادبیاتی است که داعش از آن استفاده می‌کند. داعش نیز اهل تشیع را «روافض»، «سُنی‌کُش» و «دوست یهود و نصارا» می‌خواند و به قتل آنان حکم می‌کند.

این ادبیات را، با هر مقیاس و معیاری که بسنجیم، با حنفیت، که مکتب تساهل و مدارا است، سازگاری ندارد. این‌که چرا تعدادی از ملاها در حال حاضر در افغانستان به چنین ادبیاتی روی آورده‌اند، باید آسیب‌شناسی گردد. علی‌العجاله چیزی که در ذهن می‌گردد، این است که یکی از علل گرایش تعدادی از ملاها به ادبیات داعشی در افغانستان و ایراد سخنرانی‌های آتشین علیه مذاهب اسلامی، نتیجه‌ی حضور شان در شبکه‌های اجتماعی است. در سال‌های اخیر دیده می‌شود که تعدادی زیادی ملاها در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند و هر سخنرانی خود را در فیسبوک و تویتر منتشر می‌کنند.

من این گروهی از ملاها را شاگردانِ عمامه‌دارِ مارشال مک لوهان می‌دانم تا پیروان امام اعظم. مارشال مک لوهان، فیلسوف کانادایی، کسی بود که سال‌ها قبل ظهور انترنت و شبکه‌های اجتماعی را پیش‌بینی کرد. سخنانی بسیاری از او در اهمیت رسانه نقل شده است که یکی از معروف‌ترینِ آن‌ها این است که «رسانه، همان پیام است.»

من این دسته‌ی از ملاها را به خاطر آن شاگردان مارشال مک لوهان می‌دانم که خیلی اهمیت رسانه‌ها را جدی گرفته‌اند و در شبکه‌های اجتماعی حضور شبانه‌روزی دارند.

همچنین بخوانید: چهار توسی بزرگ؛ چرا همیشه به توس می‌روم؟

شبکه‌های اجتماعی یک فضای رقابتی است. کاربران در این شبکه‌ها برای کسب لایک/پسند و دیدگاه با همدیگر رقابت می‌کنند و هر کسی تلاش می‌کند که ویدیوهایش پُربیننده‌تر از دیگران باشد. یکی از راه‌های کسب لایک و جذب مخاطب در شبکه‌های اجتماعی در کشور ما، استفاده از ادبیات تند و تیز و یا فحاشی است. به طور نمونه؛ یکی از پرمخاطب‌ترین صفحات کاربری در شبکه‌های اجتماعی در افغانستان، صفحه نجیب بروت است. نجیب بروت نه آدم مهمی است و نه حرف جدی‌ای برای گفتن دارد؛ اما آن‌چه صفحه‌ی او را به پرمخاطب‌ترین صفحات دنیای مجازی مبدل کرده است، دشنام‌گویی‌هایش است. او چنان استعدادی در دشنام‌دادن دارد که در یک دقیقه می‌تواند صدها دشنام را پشت سر هم ردیف کند و شلیک نماید.

ملاهایی که نیز به شبکه‌های اجتماعی پیوسته‌اند، دارند در دام فضای رقابتی حاکم در دنیای مجازی گرفتار شده و برای کسب لایک و بازدید، به ادبیات فرقه‌گرایی و به سخنرانی‌های تند و آتشین روی می‌آورند.

این‌ها در واقع دین را در خدمت لایک قرار داده‌اند و از نام مذهب برای کسب بازدید سوءاستفاده می‌کنند. این‌که نتیجه‌ی کار این‌ها تفرقه‌افکنی میانِ مسلمانان و دامن‌زدن به جنگ و منازعه‌ی شیعه و سنی است، برای شان اهمیتی ندارد. آن‌چه برای شان اهمیت دارد، بلندبردن آمار بازدید ویدیوهای شان است.

قرارگرفتن دین در خدمت لایک همان قدر خطرناک است که قرارگرفتن آن در خدمت دربارها. تا دیروز امام محمد غزالی، علما را از قرارگرفتن در خدمت دربارها برحذر می‌داشت، در حال حاضر اما مهم است که ما و شما به علما از قراردادن دین در خدمت لایک و پسند فیسبوکی هشدار بدهیم.

همچنین بخوانید: سرگذشت مولانا؛ نگاهی به دیدار جلال‏الدّین محمد بلخی و شمس تبریزی

نویسنده: عبدالشهید ثاقب

نوشته های مرتبط :