در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، حملات بیسابقه هواپیماربایان منسوب به القاعده بر برجهای دوقلوی سازمان تجارت جهانی در نیویورک نزدیک به ۳۰۰۰ غیرنظامی آمریکایی را به کام مرگ کشاند و موجی از شوک و همدلی جهانی با آمریکا را برانگیخت. این حادثه، بزرگترین حمله تروریستی علیه ایالات متحده در تاریخ معاصر بود و بهانهای شد تا آمریکا اعلام کند که مبارزه علیه تروریسم را در سطح جهانی آغاز خواهد کرد.
لشکرکشیهای نظامی و تلفات گسترده
در دو دهه بعد، آمریکا تحت عنوان «مبارزه علیه تروریسم» به کشورهای مختلفی لشکرکشی کرد و عملیات نظامی انجام داد. برخی از مهمترین کشورهای هدف عبارت بودند از:
۱. افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۲۱)
آمریکا پس از سرنگونی رژیم طالبان، نزدیک به ۱۷۶ هزار نفر در جنگ جان خود را از دست دادند که ۴۶٬۳۱۹ نفر غیرنظامی بودند. طالبان پس از سرنگونی نیز تا سال ۲۰۲۱ علیه نیروهای آمریکایی میجنگیدند. پس از دو دهه جنگ، آمریکا ناگزیر شد از افغانستان فرار کند و اهداف خود در این کشور را محقق نکرد.
۲. عراق
عراق پس از حمله آمریکا تحت اشغال نظامی قرار گرفت. در این کشور، حدود ۱۳۲ هزار غیرنظامی قربانی سیاستهای ضدتروریسم آمریکا شدند.
۳. پاکستان
آمریکا از سال ۲۰۰۴ به بعد با حملات پهپادی و عملیات نظامی در پاکستان، به دنبال هدف قرار دادن گروههای تروریستی بود. در این عملیاتها حدود ۳۵٬۰۰۰ غیرنظامی کشته شدند.
۴. سومالی و سایر مناطق آفریقا
زیر عنوان مبارزه با القاعده و الشباب، آمریکا به سومالی و برخی کشورهای آفریقایی حمله کرد. در این حملات صدها تن غیرنظامی جان خود را از دست دادند.
مجموع تلفات غیرنظامیان
بر اساس گزارشهای منابع معتبر:
افغانستان: ۴۰٬۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ غیرنظامی
عراق: ۱۲۰٬۰۰۰ تا ۱۳۲٬۰۰۰ غیرنظامی
پاکستان: حدود ۳۵٬۰۰۰ غیرنظامی
سوریه و سومالی: هزاران تن دیگر
در مجموع، ۴۰۸٬۷۴۹ نفر غیرنظامی به طور مستقیم بر اثر جنگهای پس از ۱۱ سپتامبر کشته شدند. تلفات غیرمستقیم (ناشی از قحطی، بیماری و آوارگی) بیش از ۳٫۶ تا ۳٫۸ میلیون نفر برآورد میشود. با احتساب این تلفات، مجموع تلفات مستقیم و غیرمستقیم به حدود ۴٫۵ تا ۴٫۷ میلیون نفر میرسد.
اگر این آمار را با تلفات ۳۰۰۰ غیرنظامی آمریکایی در حادثه ۱۱ سپتامبر مقایسه کنیم، میتوان گفت که آمریکا به ازای هر قربانی آن حادثه، حدود ۱۳۳۳ نفر غیرنظامی را در سراسر جهان کشته است.
شکست استراتژی مبارزه با تروریسم
کشتار وسیع غیرنظامیان و آسیبهای انسانی و اجتماعی گسترده، نشاندهنده شکست سیاستهای آمریکا در مبارزه با تروریسم است. به جای برقراری امنیت جهانی، این استراتژی موجب افزایش نفرت، بیثباتی و قدرت گرفتن گروههای تروریستی شد. تاریخ دو دهه گذشته نشان میدهد که خشونت و اشغال نظامی، نه تنها امنیت را تضمین نکرد، بلکه بحرانهای انسانی و سیاسی را تشدید کرد.