خواب شیطانی؛ روایت نویسنده کتاب «لطفا گوسفند نباشید!» از افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: یوسف‌زاده
1403/02/27
12:45 ب.ظ
بازدید: 34

پایگاه خبری تحلیلی روایت : امشب “محمود نامنی” نویسنده‌ی کتاب لطفاً گوسفند نباشید را به خواب دیدم. درست نمی‌دانم در کدام گوشه‌ی این کره‌ی خاکی بود. اما این قدردقیق برای‌تان گفته می‌توانم که افغانستان نبود.؛ چون در شهری که من اورا دیدم پُر از زنان و دخترانی بود که با لباس‌های رنگارنگی که بر تن داشتند هیچ یک از مردان شهر با دیدن‌شان تحریک نمی‌شدند. هرکس دنبال کار و زنده‌گی خود بود. خوشی و خوشبختی از سر و صورت‌شان موج می‌زد. احساس می‌شد که جهل و نادانی از آن شهر رخت سفر بر بسته و انسانیت بر آن سرزمین حاکمیت دارد. رفتیم در کافه‌ا‌ی با هم نشستیم چای و قهوه نوشیدیم و بگو مگو‌های زیاد کردیم. او را انسان مهربان و پُر از صفا و صَمیمت یافتم. در آخرین لحظاتی که می‌خواستیم ازهم جدا شویم و خداحافظی کنیم، جویایی کارهای فرهنگی‌اش شدم. او نمی‌دانست که من اهل افغانستان استم، برایم گفت: «شش‌ماه قبل یک سفر بیست‌روزه به افغانستان داشتم، در این سفرسرتاسر افغانستان را سیاحت کردم. با آدم‌های بافرهنگ‌اش دید و وادیدهای داشتم.

ما در روزگاری زنده‌گی می‌کنیم که پرده سیاه‌ی ظلمت، جهل و تعصب و ظاهربینی سایه شوم خود را در سرتاسر جامعه گسترش بخشیده وعرصه آزا اندیشی و واقعیت نگری را محدود و مقید نموده است. این ستم و بیداد دیر وقت می‌شود که خواب را از چشم‌ و آرامش را از روح و روان ما ربوده است. گوش فلک کر، امشب بعد از دیر زمان خواب به سراغم آمد. سابق‌ها می‌گفتند خواب پیام خداست. حال می‌خواهم پیام خدا را به شما برسانم. امشب “محمود نامنی” نویسنده‌ی کتاب لطفاً گوسفند نباشید را به خواب دیدم. درست نمی‌دانم در کدام گوشه‌ی این کره‌ی خاکی بود. اما این قدردقیق برای‌تان گفته می‌توانم که افغانستان نبود.؛ چون در شهری که من اورا دیدم پُر از زنان و دخترانی بود که با لباس‌های رنگارنگی که بر تن داشتند هیچ یک از مردان شهر با دیدن‌شان تحریک نمی‌شدند. هرکس دنبال کار و زنده‌گی خود بود. خوشی و خوشبختی از سر و صورت‌شان موج می‌زد. احساس می‌شد که جهل و نادانی از آن شهر رخت سفر بر بسته و انسانیت بر آن سرزمین حاکمیت دارد. رفتیم در کافه‌ا‌ی با هم نشستیم چای و قهوه نوشیدیم و بگو مگو‌های زیاد کردیم. او را انسان مهربان و پُر از صفا و صَمیمت یافتم. در آخرین لحظاتی که می‌خواستیم ازهم جدا شویم و خداحافظی کنیم، جویایی کارهای فرهنگی‌اش شدم. او نمی‌دانست که من اهل افغانستان استم، برایم گفت: «شش‌ماه قبل یک سفر بیست‌روزه به افغانستان داشتم، در این سفرسرتاسر افغانستان را سیاحت کردم. با آدم‌های بافرهنگ‌اش دید و وادیدهای داشتم. در آخرین روزهایی که در افغانستان بودم خواستم سری به کتاب‌فروشی‌هایش بزنم و ببینم که مردم این سرزمین چه کتاب‌های را مطالعه می‌کنند که در چنین وضعیت سر درگم به‌سر می‌برند! در نخست خواستم سراغی کتابفروشی‌های کابل که پرجعمیت‌ترین شهر افغانستان است را بگیرم. من در این شهری که می‌گویند بیش‌تر از ده ملیون نفوس دارد، تنها دو کتاب‌فروشی یافتم. وقتی به اولین کتاب‌فروشی‌ رفتم، دیدم خالی از مشتری و خواننده بود. کتاب‌دارِ کتاب‌فروشی هم که معلوم می‌شد در نبود مشتری فضای کتابفروشی‌اش را به مکان خوبی برای فکر کردن یافته بود، دست در زیر زنخ داشت و در فکرعمیق فررو رفته بود. معلوم می‌شد که در فکر به راه انداختن کار و بار دیگر بود. و شاید هم در فکر این بود که امروزکه هیچ مشتری ندارد، چه گونه دست خالی به خانه‌ برگردد. همین که ما وارد کتاب‌فروشی شدیم و نظرش به ما افتید رشته‌ی افکارش به هم ریخت. تصورکرد ما برای خرید کتاب آمدیم. سراسیمه نقابِ خوشحالی را به سر کشید. در حالی‌که غم و اندوه‌‌ بزرگ بی‌کاری و بی‌نانی را با خود حمل می‌کرد از ما به بسیار گرمی استقبال کرد. از کار و بارِ کتاب‌داری‌اش پرسیدم. بسیار شاکی بود. گفت: “در افغانستان فرهنگ کتاب‌خوانی وجود ندارد. کتاب در هیچ برهه‌ی تاریخ این سرزمین بازار خوب نداشته و بعد از فروپاشی نظام جمهوریت کاملا رو به سقوط است. اکثر آدم‌های اهل کتاب بعد از تحولات اخیر سیاسی، افغانستان را ترک کردند و به کشوهای همسایه مهاجر شدند. و یک جمعی هم که در کشور ماندند نظر به وضعیت بد اقتصادی که دارند به کتاب‌خانه‌ها سر نمی‌زنند.” کتاب‌دار کتاب‌فروشی که وقتی از وضعیت بد بازار کتاب در افغانستان حرف می‌زد، بغض گلویش را می‌فشرد و اشک در چشمانش حلقه می‌زد. من که دیدم با سوال‌هایم در مورد بازار کتاب، باعث رنجش خاطر کتاب‎‌دار می‌شوم از خیر سوالات خود گذشتم و به سوی فقس‌چه‌های کتاب‌هایش روان شدم. وقتی نزدیک قفس‌چه‌های کتاب‌ها شدم دیدم که کتاب‌های بخش دینی و انگیزشی در قسمت پیش‌روی قفس‌چه‌های کتاب‌خانه در معرض دید چیده شده اند که توجه کسانی را که به کتابفروشی وارد می‌شوند، بیش‌تر از دیگرکتاب‌ها به خود جلب می‌کنند. کتاب‌های بخش فلسفه، ادبیات، جامعه‌شناسی… در قسمت عقب و کنج و کنار کتاب‌خانه با حالت زار و زبون به دور ازدید چشم، چیده شده بودند که با دیدن‌شان احساس خفقان‌آوربه من دست داد و تعادل خود را از دست دادم. همه کتاب‌فروشی‌اش را گشتم. بعضی از کتاب‌ها را از قفس‌چه‌ها بیرون کشیدم، گرد و خاکی را که نمی‌دانم چقدر وقت می‌شد بر بالای‌شان لنگر انداخته بود پاک کردم و چند ورق زدم و دوباه بر سر جای‌شان گذاشتم. درآخر که می‌خواستم قفس‌چه‌های کتاب‌فروشی را ‌ترک کنم ناگهان یک قفس‌چه‌ی کتاب توجه‌ام را به خود جلب کرد. وقتی نزدیک قفس‌چه شدم دیدم که کتابی درعقب قفس‌چه پنهان شده است. کتاب را از قفس‌چه بیرون آوردم دیدم که در پشتش نوشته بود« دو قرن سکوت». کتاب را گرفتم و به نزد کتاب‌دار آمدم. کتاب‌دار که کتاب دو قرن سکوت را در دست من دید گفت:” این کتاب در افغانستان کتاب ممنوعه است. چند روز قبل متعصب‌های دینی به کتاب‌خانه آمده بودند همه کتاب‌خانه را گشتند و بعضی از کتاب‌ها را جمع‌آوری کردند و در بیرون کتاب‌خانه به آتش کشیدند. وهم‌چنان هشدار دادند که دیگر ازاین‌گونه کتاب‌ها را نباید در کتاب‌خانه داشته‌ باشید.” من با شنیدن این حرف‌های کتاب‌دار بسیار متاثر شدم و از کتاب‌دار به عنوان آخرین سوال پرسیدم:” پرفروش‌ترین کتاب در افغانستان کدام است و مردم بیش‌تر کدام کتاب‌ها را می‌خوانند؟ کتاب‌دار که نمی‌دانست من نویسنده‌ی «کتاب “لطفن گوسفند نباشید» استم، گفت:” مردم افغانستان بیشتر علاقه دارند کتاب‌های انگیزشی بخوانند و پُرفروش‌ترین کتاب درچندسال اخیردرافغانستان کتاب «لطفن گوسفند نباشید»، و «تدبیرمنزل » می‌باشد. وقتی حرف‌هایش تمام شد. دلم به حال هم‌چو مردم که در قرن بیست‌ یک به غیر از سیرکردن شکم‌شان به هیچ چیز دیگر نمی‌اندیشند زار گریست و چشمم اشک ریخت و با پرداخت مبلغی در برابر کتاب« دوقرن سکوت » استاد عبدالحسین زرین‌کوب با کتاب‌دار خدا حافظی کردم. وقتی از کتاب‌خانه بیرون شدم و سراغ یکی دیگر از کتاب‌فروشی‌های را گرفتم وضعیت بازارش بدتر از کتابخانه‌ا‌‌ی بود که چند لحظه قبل دیده بودم. با دلی پر از اندوه و چشمان پر از اشک از کتاب‌فروشی بیرون شدیم و به سمت خانه‌ی که شب را آنجا می‌گذراندم در حرکت شدم. وقتی که به خانه رسیدم، با خود گفتم که کتاب دوقرن سکوت چه چیز را در لابلای این ورق‌های خود پنهان کرده که متعصب‌های مذهبی این کتاب را ممنوعه اعلان کردند و به آتش کشیدندش. برایش وقت گداشتم و شروع کردم به خواندنش. خواندن کتاب دوقرن سکوت موی بدن آدم را به سان سیخ کباب راست می‌کند. روایت تلخ از به تهاجم اعراب به سرزمین ایران و به تصویر کشیدن روح عاصی ایرانیان بعد از دو قرن که عرب‌ها به کوه و برزن ایران همچو گرگان درنده بی‌دریغ و بی‌باک هجوم آورده بودند را درخود دارد و از ظلم و جنایت اعراب سخن می‌گوید. این‌ها از جمله مواردی بودند که من دلیل ممنوعه بودن این کتاب ارزشمند را دانستم. و بعد از خواندن این کتاب به این فکر افتادم که شاید مردم افغانستان با خواندن کتاب «لطفا گوسفند نباشید!» از گوسفند بودن دست کشیده باشند و اکنون در حال نوشتن کتاب تحت نام” لطفن دیگر… نباشید” برای‌شان استم».

همچنین بخوانید: خطرناک‌ترین نوع دشمنی با اسلام

نوشته های مرتبط :