انواع ملاها در حاکمیت طالبان

دسته: تحلیل
نویسنده: آزاد آریایی
1403/04/27
10:33 ق.ظ
بازدید: 18

پایگاه خبری تحلیلی روایت : انتقاد از ملاها و «رجال دین» هیچ‌گاه به‌معنای انتقاد از دین، آموزه‌ها و ارزش‌های دینی نیست، بلکه این کار خود دفاع از ارزش‌های دینی می‌باشد تا همه‌‌گان بدانند که رفتار بسیاری از افراد این جماعت به دین و آیین انسان‌ساز و صلح‌جوی اسلام ارتباطی ندارند و برخی از آن ها لکه ی ننگ بر جبین پاک دین و دین‌داری اند. من، در حالی‌که به تمام علمای واقعی، دلیر، شجاع و مبارز احترام دارم، اما ملاهای را که دین را دکان ساخته و از آموزه‌های دینی استفاده ابزاری می‌نمایند و به‌جای عشق، مهر، عطوفت، مهربانی، صلح، ثبات و امنیت تخمِ خشونت، خیانت، جنایت، افراطیت، بی‌ثبانی و ناامنی را کاشته‌اند، انتقاد می‌کنم و این روش را محکوم می‌نمایم.

انتقاد از ملاها و «رجال دین» هیچ‌گاه به‌معنای انتقاد از دین، آموزه‌ها و ارزش‌های دینی نیست، بلکه این کار خود دفاع از ارزش‌های دینی می‌باشد تا همه‌‌گان بدانند که رفتار بسیاری از افراد این جماعت به دین و آیین انسان‌ساز و صلح‌جوی اسلام ارتباطی ندارند و برخی از آن ها لکه ی ننگ بر جبین پاک دین و دین‌داری اند. من، در حالی‌که به تمام علمای واقعی، دلیر، شجاع و مبارز احترام دارم، اما ملاهای را که دین را دکان ساخته و از آموزه‌های دینی استفاده ابزاری می‌نمایند و به‌جای عشق، مهر، عطوفت، مهربانی، صلح، ثبات و امنیت تخمِ خشونت، خیانت، جنایت، افراطیت، بی‌ثبانی و ناامنی را کاشته‌اند، انتقاد می‌کنم و این روش را محکوم می‌نمایم.

اینک بادرنظرداشت نکات بالا و به‌اساس نیازهای فعلی این نوشتار را می‌نویسم. قابل یادآوری می‌دانم که این نوشته برداشت شخصی و «استقراء ناقص» از سوی نویسنده است و بر مبنای تحلیل شخصی او بدون پژوهش‌های میدانی و یا احصائیه‌گیری دقیق نوشته‌ شده‌است. درکنار این همه نویسنده باور دارد، این نوشتار با واقعیت‌های عینی جامعه‌ی ما هم‌خوانی کامل دارد. همان‌گونه که در روایتی منسوب به حضرت پیامبر می‌خوانیم: «نحن نحکم بالظاهر و الله یتولی السرائر» «ما به‌اساس امور ظاهری داوری می‌کنیم و امور پوشیده را به خدواند واگذار می‌نماییم» این نوشته به‌اساس رخدادهای که در پیش چشمان‌ما و در ظاهر رخ می‌دهد نوشته شده و زوایای پنهان را به‌خداوند واگذار می‌کنم.

در حالی‌که نزدیک به‌سه سال از حاکمیت طالبان می‌گذرد، تا هنوز ملاها به‌گونه‌ی جدی، صریح و روشن در انتقاد از استبداد و جنایات این گروه -جز در موارد اندک- سخن نگفته‌اند. طالبان زیر نام دین به‌قدرت رسیده‌اند و تاکنون زیر پوشش دین دست به جنایت و خشونت می‌زنند. این گروه برداشت افراطی و تندروانه از دین دارند و هر نوع برداشت دیگر غیر برداشت خودشان را «غیر اسلامی» می‌خوانند.

همچنین بخوانید: رساله‌ای که برای حکمتیار دردسرساز شد!

ملاها نبض جامعه را خوب بلد هستند و با لطایف الحیل آشنا اند. آن‌ها خوب می‌دانند، چگونه و در کجا چه کنند و چه زمانی ساکت باشند و چه زمانی حرف بزنند. وقتی در کاری منافع این جماعت مطرح باشد، با ده‌ها آیت و روایت حکم مشروعیت آن کار را صادر می‌کنند و زمانی‌که کاری به‌ ضرر آن‌ها تمام شود، با تمام توان حکم عدم مشروعیت آن‌را صادر می‌‌نمایند.
ملاهای افغانستان که ادعای رهبریت دینی مردم را دارند و به‌عنوان پیشوایان دینی مردم شناخته می‌شوند، در تعامل با طالبان به سه گروه تقسیم شده‌اند.

۱- ملاهای طالب

در این شکی وجود ندارد، که تحریک طالبان تحریک ملاهاست و بیشتر اعضای رهبری و نیروهای این گروه را ملاها تشکیل می‌دهند. چنانچه از نام طالبان دانسته می‌شود، این گروه متشکل از طلبه‌های مدارس دینی پاکستان و افغانستان است و رهبران و نیروهای آن‌ها در این مدارس درس خوانده‌اند.
همین اکنون اگر به اعضای کابینه و مقامات بلندپایه و رده‌ پایین این گروه نگاه نماییم، می‌بینیم که تمام این‌ها دانش‌آموخته‌گان مدارس دینی اند.
حتا در ادارت دولتی طالبان، مسوولین را بنام «ملا» صدا می‌زنند.
ملاهای طالب در زمان جمهوریت برخی‌ها در بیرون کشور بودند و برخی‌ها در مدارس دولتی افغانستان درس می‌دانند و یا شغل امامت داشتند. در دوران جمهوریت این ملاها با استفاده از «آزادی بیان» همواره علیه دولت سخن می‌گفتند و مردم و جوانان را برعلیه نظام تحریک می‌کردند. وزارت حج و اوقاف جمهوریت هم به این موضوع توجه چندانی نداشت و مساجد و منابر زیر کنترول آن‌ها نبود.

۲- ملاهای حامی طالب

همچنین بخوانید: نشست تغییرات اقلیمی در ننگرهار؛ طالبان: جهان مسئولیت خود را در قبال افغانستان ادا کند

این ملاها در گذشته‌ها طالب نبوده‌اند و فقط با طالبان رابطه‌ی فکری دارند. ملاهای حامی طالب یا به‌منظور خوش‌خدمتی و یا هم به‌خاطر نان و نامی برای طالبان لابی‌گری می‌کنند و چهره‌ آن‌ها را سفید جلوه می‌دهند و برای کارهای آن‌ها فتوای مشروعیت می‌دهند. این نوع ملاها به نرخ روز نان می‌خورند و ثبات و قراری ندارند. آن‌ها دیروز در آغوش جمهوریت بودند و از پول جمهوریت استفاده می‌کردند، امروز در آغوش امارت اند و از آب و نان آن‌ها استفاده می‌کنند.
این ملاها پیرو شکم خود اند و هرجا لقمه‌ی چربی گیرشان بیاید، به همان‌جا می‌روند.
به‌عنوان نمونه ملا یحیی عنابی از جمله این ملاهاست. او گذشته‌ی پرماجرایی دارد و تمام عمر خود را در جدال و جنجال سپری کرده‌است. ملا یحیی عنابی، در زمان جمهوریت از اشرف غنی حمایت می‌‌نمود و در پنجشیر برای او کمپاین می‌کرد.
او هم‌چنان در شورای ولایت پنجشیر نامزد شد و از این طریق به شورای ولایتی پنجشیر راه یافت. اینک که نظام جمهوریت سقوط کرده‌است، او رنگ عوض نموده و «دمکراسی» را کفر می‌خواند.

حالا پرسش این‌جاست: زمانی‌که ملا یحیی نامزد شورای ولایتی شد و هم‌چنان از محمد اشرف غنی در انتخابات حمایت می‌کرد، آیا به چنین فکر و اندیشه‌ای بوده‌است؟ قطعا او چنین فکری داشته‌است، اما در بدل امتیازات، نان و نام این اندیشه را قربانی کرده‌‌است.
دیشب ویدیوی ملا یحیی را دیدم که در آن از عملکرد طالبان در برهنه‌‌سازی زنان معترض حمایت می‌کند. با خود گفتم: چطور امکان دارد، آدم این‌قدر حیوان‌صفت و درنده خوی باشد؟ آیا ریشه‌ی این همه در «متون دینی» است. ملا یحیی و طالبان که سال‌ها درس دین، قرآن و حدیث خوانده‌اند، چرا این‌ قدر وحشی شده‌‌اند؟ آیا «متون دینی» آدم‌ها را این‌گونه می‌‌سازد یا عوامل دیگری نیز وجود دارد؟

همچنین بخوانید: در صورت نیاز، داعش را در افغانستان مورد حمله قرار خواهیم داد

۳- ملاهای بی‌طرف و خاموش

این ملاها یا از روی ترس و یا مصلحت بی‌طرفی و خاموشی اختیار کرده‌اند و نه طالب اند و نه حامی طالب. آن‌ها مانند شهروندان دیگر روز و شب می‌گذرانند و از ته دل از امارات طالبان ناراض اند، اما شجاعت و جرأت بیان آن‌را ندارند. این جماعت خیلی کم و اندک اند. این ملاها که سال‌ها بر فراز منابر می‌گفتند: «بهترین کار، گفتن سخن حق در برابر حاکم ظالم است.» اینک مهر سکوت بر لب نهاده‌اند و در خاموشی حکمت و مصلحتی دیده‌اند.

نوشته های مرتبط :