چالش‌های حقوقی و فرهنگی نوروز

دسته: تحلیل
نویسنده: محرم علی عالمیان
1403/12/30
8:48 ق.ظ
بازدید: 17

پایگاه خبری تحلیلی روایت : حقوق فرهنگی امروز به مثابه حقوق انسانی نزد حقوق‌دانان و جوامع پیشرفته شمرده می شود، یعنی همان طور که هر کس یا هر جامعه‌ای که دارای حق آموزش و تعلیم، حق زندگی، حق حیات و حق آزادی حق تعیین دین مذهب دارد، همانطور داری حق فرهنگ و پاسداری و صیانت از حقوق فرهنگی خود است، که از جمله عناصر لازم برای پیشرفت و توسعه، بهتر زندگی کردن و راحت زندگی کردن است. اما اینکه امروزه این حقوق نزد طالبانِ بشکه زردی و “نسل بشکه زرد” به راحتی نقض و کنار زده و یا نادیده گرفته می شود به دلیل این است که اینان از پشرفت و توسعه و زندگی کردن را هنوز نفهمیده‌اند و نمی‌داند که زندگی مسالمت آمیزی انسانی با هویت فرهنگی، هویت جمعی، هویت تاریخی تمدنی چیست. حقوق فرهنگی را حقوق دانان و اندیشمندان اهل حقوق این‌گونه تعریف کرده‌اند، البته با توجه بر اینکه خود فرهنگ هنوز تعریفی دقیق ومشخصی از آن نشده، حقوق فرهنگی هم بر همان اساس تعریف شده است: حقوق فرهنگی، شاخه‌ای از حقوق بشر است که از حق انسان به مشارکت در حیات فرهنگی و هویتی جامعه، صیانت و پاسداری از رسم‌ و رسومات کهن باستانی و تمدنی، بهره‌مندی از توسعه‌های علمی، حفظ اخلاق و منافع جمعی و علمی، کسب دانش یا تولیدات هنری، دستیابی به آموزش و حفظ هویت فرهنگی، زبانی و آداب و رسوم ملی و فرهنگی می باشد.

حقوق فرهنگی امروز به مثابه حقوق انسانی نزد حقوق‌دانان و جوامع پیشرفته شمرده می شود، یعنی همان طور که هر کس یا هر جامعه‌ای که دارای حق آموزش و تعلیم، حق زندگی، حق حیات و حق آزادی حق تعیین دین مذهب دارد، همانطور داری حق فرهنگ و پاسداری و صیانت از حقوق فرهنگی خود است، که از جمله عناصر لازم برای پیشرفت و توسعه، بهتر زندگی کردن و راحت زندگی کردن است. اما اینکه امروزه این حقوق نزد طالبانِ بشکه زردی و “نسل بشکه زرد” به راحتی نقض و کنار زده و یا نادیده گرفته می شود به دلیل این است که اینان از پشرفت و توسعه و زندگی کردن را هنوز نفهمیده‌اند و نمی‌داند که زندگی مسالمت آمیزی انسانی با هویت فرهنگی، هویت جمعی، هویت تاریخی تمدنی چیست. حقوق فرهنگی را حقوق دانان و اندیشمندان اهل حقوق این‌گونه تعریف کرده‌اند، البته با توجه بر اینکه خود فرهنگ هنوز تعریفی دقیق ومشخصی از آن نشده، حقوق فرهنگی هم بر همان اساس تعریف شده است: حقوق فرهنگی، شاخه‌ای از حقوق بشر است که از حق انسان به مشارکت در حیات فرهنگی و هویتی جامعه، صیانت و پاسداری از رسم‌ و رسومات کهن باستانی و تمدنی، بهره‌مندی از توسعه‌های علمی، حفظ اخلاق و منافع جمعی و علمی، کسب دانش یا تولیدات هنری، دستیابی به آموزش و حفظ هویت فرهنگی، زبانی و آداب و رسوم ملی و فرهنگی می باشد.
بناءً حقوق فرهنگی از جمله اقسام حقوق بشر از نظر حقوق‌دانان و اهل حقوق دانسته می شود. به طور مثال لیندر دبیرکل یونسکو در گزارشی که برای یونسکو تحت عنوان “لیست مقدماتی حقوق فرهنگی” در سال ۱۹۹۶ تنظیم کرد ۱۵ حق فرهنگی را بیان نمود: حق بقای فیزیکی و فرهنگی، حق تشکیل اجتماعات و شناسایی با یک اجتماع هویتی و فرهنگی، حق بر هویت فرهنگی، حق برخورداری از میراث مادی و معنوی، آزادی مذهبی و عمل به آن، آزادی عقیده و بیان و اطلاعات، آزادی انتخاب نوع آموزش و تعلیم آن، حق مشارکت در توانا سازی رویه‌های فرهنگی، حق برخورداری از محیط زیست فرهنگی و فیزیکی، حق بر توسعه بومی، حق مشارکت در زندگی فرهنگی و خلاقیت، حق صیانت و پاسداری از آداب و زبان کهن و اصل سرزمین.
اما، متأسفانه با توجه به وضعیت بد و اسفباری حقوق بشر در افغانستان که در هیچ دوره و زمانه‌ای اعم از دوران جمهوریت و امارت رعایت نشده، این نام‌ ( حقوق فرهنگی) کمی نا‌آشنا و ناشناخته به نظر می‌رسد و چون کمتر مورد توجه و گفتگو قرار گرفته است. از این رو خیلی‌ها خصوصاً بعضی از علمای افراطی و تندور و بعضی کسانیکه ادعایی روشنفکری دارند، پاسداری و صیانت از بعضی آداب و رسوم مروادات فرهنگی، خصوصاً خصوصاً نوروز را که سابقه چندین هزار ساله دارد و ریشه در هویت تاریخی فرهنگی، اجتماعی، تمدنی و اصل سرزمین ما دارد را، خرافات خوانده و در صدد نابودی و انکار آن بر آمده اند.
طالبان و حامیان آن، حتی صیانت، پاسداری، تجلیل و جشن‌ گرفتن از آن را از نظر شرعی و دینی حرام دانسته و کسانیکه برای صیانت و پاسداری از نوروز که در واقع از مصادیق اساسی فرهنگ کهن سرزمین و مردم ماست، تلاش می‌کند را به کافران ومجوسان نسبت داده و فتوای کفر شان را صادر کرده اند. علمای که قرابت نزدیکی با طالبان دارد، به ظاهر فهمیده، ولی نادان و تندرو اند، می خواهد با چند حدیث و روایتی که اصلاً ربطی به نوروز و امثال نوروز و تجلیل از آن ندارد، در صدد نابودی و از بردن آن برخاسته اند. اما مردم ما جمله‌گی برای صیانت حفظ و پاسداری از نوروز منحیث حق فرهنگی، هویتی و تمدنی و سرزمینی‌شان در مقابل تهاجم فرهنگی طالبان (نسل بشکه زرد) ایستاده‌اند و نمی‌گذارند که فرهنگ، هویت، زبان، آداب، رسوم کهن تمدنی واصل سرزمین ما که در واقع منحیث هویت اصیل فرهنگی ما محسوب می شود، مورد تهاجم فرهنگ افراط‌‌‌‌‌‌‌ گرایی و تروریستی طالبان(نسل بشکه زرد) قرار بگیرد، و یاهم ازبین برده‌ شود.
طالبانِ بشکه زردی می خواهد تمامی هویت، فرهنگی، زبانی، تاریخی اجتماعی، قومی، سرزمینی و تمدنی ما را هویت زدایی کرده و بجای شان فرهنگ افراطیت و هویت افراط گرایی و تروریست جهادی را جای‌گزین نماید. فرهنگ هر جامعه در واقع هویت خاص و اساسی آن جامعه را تشکیل میدهد، امروز وقتی جامعه‌ی را بخواهند بررسی کند از لحاظ پیشرفت و علم و یا عقب ماندگی و بدبختی، از زوایه دیدی فرهنگی و از نگاهی فرهنگی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهند. از این روست که فرق و تمايز یک‌ جامعه از جامعه دیگر مشخص می شود، درست فرهنگ مردم ما با فرهنگ افراطی طالبان. بنابراین با برداشت های که طالبان بشکه زردی از فرهنگ و هویت خود دارند می خواهد هویت و فرهنگ ما را نیز تحریف کند که این با وضعیت فرهنگی و هویتی جامعه و مردم ما هم‌خوانی نداشته و امکان پذیر نیست، چرا چون آن‌ها دنبال حذف و نابودی فرهنگ و هویت و زبان فارسی است نه به دنبال اصلاح و صیانت از آن شدند داعیه‌ی مهربان‌تر از مادر.
طالبان یا همان‌ نسل بشکه زرد که از امورات و مناسباتی فرهنگی و اجتماعی و تمدنی فارسی چیزی نمی‌داند، و همه چیز را با تیرُ تفنگ و یا انفجارُ انتحار و خشونت افراط‌گرایی خلاصه می‌کند، امروزه چنان برای نابودی و ازبین بردن حقوق فرهنگی مردم ما و جاگذاری فرهنگ‌افراطی و تروریستی خود عمل می‌کند که از هیچ‌چیزی اِبایی ندارد. از هر طریق که بخواهد و از هر روشی که بتواند و از هر کجا که بداند و بتواند برای نابودی و یا سرکوب و محدودیت آن استفاده می کند.
واقعیت‌ها از این قرار است که وقتی طالبان برای حقوق بشر اهمیت و احترامی قائل نمی شوند، طبیعتاً انتظار نمی‌رود که حقوق فرهنگی را محترم بشمارد؟ آنها نظام و حکومت خود را بر اساس ظلم و ستم و خشونت دیکتاتوری برقرار کرده و حفظ میکند، که مصداق بارز از نقض حقوق بشر و خلاف شئونات اسلامی و فرهنگی و انسانی ماست. اصلاً نمی دادند که حقوق بشر چیست و چه بسا نمی‌داند فرهنگ و حقوق فرهنگی چیست؟ که این رنج مضاعف است بر جوامع ما.

همچنین بخوانید: سهیل شاهین با سفیر جاپان در کابل در مورد «اهمیت تعامل» با طالبان گفت‌وگو کرد

فرارسیدن نوروز و سال نو بر تمام فرهنگیان و مدافعان فرهنگ و هنر و بر تمام مردم افغانستان مبارک باد .

نوشته های مرتبط :