سهم قرائت طالبانی در ناشادی افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1403/01/02
1:37 ب.ظ
بازدید: 18

پایگاه خبری تحلیلی روایت : ناشادی مردم افغانستان، علل و عوامل مختلف دارد که از جمله می‌توان به نیم قرن جنگ و خشونت، فقر، آواره‌گی و مهاجرت اشاره کرد. اما یکی از مهم‌ترین علل آن به باور من، قرائت طالبانی از اسلام است.در قرائت طالبانی از اسلام، متاسفانه موسیقی حرام، شادی و سرور حرام، جشن نوروز حرام و رفتن دختران به مکتب حرام اعلام گردیده و تنها گذاشتن ریش و اشتراک در نمازهای جماعت حلال خوانده شده است. این گروه متاسفانه از دین مبین اسلام، چماقی برای سرکوب شهروندان کشور ساخته‌اند و به نام دینی که «رحمت للعالمین» است، هر گونه شادزیستن را محکوم می‌کنند و حرام می‌خوانند.

در گزارش تازه‌ی یک نهاد زیر مجموعه‌ی سازمان ملل از شادترین کشورها، فنلاند به عنوان شادترین و افغانستان به عنوان غم‌گین‌ترین کشورهای جهان خوانده شده است.

این هفتمین سالِ پی در پی است که افغانستان در قعر این جدول قرار می‌گیرد و به عنوان ناشادترین کشور دنیا شناخته می‌شود.

ناشادی مردم افغانستان، علل و عوامل مختلف دارد که از جمله می‌توان به نیم قرن جنگ و خشونت، فقر، آواره‌گی و مهاجرت اشاره کرد. اما یکی از مهم‌ترین علل آن به باور من، قرائت طالبانی از اسلام است.

در قرائت طالبانی از اسلام، متاسفانه موسیقی حرام، شادی و سرور حرام، جشن نوروز حرام و رفتن دختران به مکتب حرام اعلام گردیده و تنها گذاشتن ریش و اشتراک در نمازهای جماعت حلال خوانده شده است. این گروه متاسفانه از دین مبین اسلام، چماقی برای سرکوب شهروندان کشور ساخته‌اند و به نام دینی که «رحمت للعالمین» است، هر گونه شادزیستن را محکوم می‌کنند و حرام می‌خوانند.

باری یکی از نویسندگان در باره‌ی تجربه‌ی حکومت‌داری طالبان در دور اول گفته بود: «رژیمی است که در آن همه چیز ممنوع است، مگر این‌که خلافش ثابت شود.» و این سخن متاسفانه در باره تجربه‌ی دور دوم حکومت‌داری این گروه نیز صادق است. حکومتِ این دور طالبان را نیز می‌توان «رژیم ممنوعیت‌ها» خواند و قرائت شان را قرائت سادیستی از اسلام نامید. قرائت سادیستی، یعنی قرائتی که اساسش بر آزار و اذیت دیگران و لذت‌بردن از رنج شهروندان گذاشته شده است.

چنین قرائتی ویژه‌ی خوارج است. ناجیه وریمی بوعجیله، در تحقیقاتی که زیر عنوان “اسلام خوارج” انجام داده است آن‌ها را آدمیان ترش‌رو، عبوس و مخالف شادی و شادزیستن معرفی می‌کند.

همچنین بخوانید: پیام رهبر طالبان؛ از حرف تا عمل

نمونه‌ای که او از مجالس خوارج ارائه می‌کند، دیدار نافع بن ازرق با ابن عباس و عمر بن ابی ابی‌ربیعه است. این سه تن در مجلسی گردهم آمده بودند. بن ازرق خوارجی در آن مجلس آن‌قدر به فقه و مسایل فقهی پرداخت و از ابن عباس در باب فقه پرسید که او را دلزده کرد. «اما ابن عباس زمانی عمر ابن ابی ابی‌ربیعه به مجلس پیوست افزون بر فقه با او در بارة شعر نیز سخن گفت. سخن آن دو مفاهیم غزلی و داستان‌های عاشقانه را شامل می‌شد.»

رابطة افراطیت و عبوسیت تنها در خوارج نه، در نمونه‌های مسیحی آن نیز به مشاهده رسیده است. اشتفان تسوایگ در کتاب “وجدان بیدار” سیمای ژان کالون، یکی از رهبران جنبش پروتستانیسم را که به دستور او میکاییل سروه در آتش سوختانده شد و هر گونه دگراندیشی را در ژنو ممنوع اعلام کرد، به برهوت تشبیه کرده و چنین توصیف می‌کند. “این چهرة نامهربان، عبوس، خشک و زاهدانه از هر آن‌چه زندگی را بارور می‌سازد، سرشار می‌کند، شادمانگی می‌دهد، می‌شکوفاند و گرما و حس می‌بخشد به دور است.”

القصه این‌‎که تا هنگامی که در جامعه‌ی ما چنین خوانشی از اسلام حاکم باشد، شادزیستن نیز ممتنع است. ما باید به جای این خوانش به قرائت رحمانی از دین روی بیاوریم. در خوانش رحمانی از دین، آدمی نه تنها به درد و رنج هم‌نوعانِ خود در این دنیا احساس خوشی نمی‌کند بلکه نمی‌خواهد حتا در آن دنیا نیز آن‌ها عذاب بکشند. نمونه‌ی چنین خوانشی این سخن لشک کولاکوفسکی است که می‌گوید: «من نمی‌توانم تصور کنم که انسان‌ها در آن دنیا بتوانند از رنج دیگران متأثر نشوند. آخر انسان نمی‌تواند از رنج دیگران آگاه نباشد! اگر آگاه باشد امکان دارد که از رنج دیگران تأثیر نپذیرد؟ او در حقیقت، این پرسش‌ها را در واکنش به سخن توماس آکوینی مطرح می‌کند که گفته است: «رستگاران از دیدن عذاب نفرین‌شدگان به وجد در می‌آیند». لشک می‌گوید: امیدوارم که قضیه این طور نباشد و آن‌ها به رغم همه‌چیز شاد و مشعوف نشوند.»

همچنین بخوانید: حادثه‌ی ترافیکی در پروان جان دو نفر را گرفت و سه زخمی برجای گذاشت

ما در اسلام نیز چنین خوانش‌های رحمانی داریم که یکی از نمونه‌هایش قرائت عرفانی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است. مولانا تصویری که از اسلام ترسیم می‌کند، تصویر یک دین سراسر رمانتیک و عاشقانه است. دینی که هم‌نوع دوستی را تبلیغ می‌کند و پیروان خود را به تساهل و مدارا و آسان‌گیری دعوت می‌نمایند.

نوشته های مرتبط :