دو اشتباه دیگر جبهه شمال؛ عبور از زبان فارسی و عدم‌تغییر ساختار نظام (قسمت سوم)

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام‌رضا سادات
1402/12/16
10:38 ق.ظ
بازدید: 26

پایگاه خبری تحلیلی روایت : تمامی رهبران شمال در این جرگه حاضر بودند و قدرت داشتند و بسیاری به این قانون رأی مثبت دادند؛ درحالی‌که می‌دانستند در قانون اساسی جدید، نظام سیاسی کشور جمهوری متمرکز و بر اساس اقتدار یک قوم، در نظر گرفته شده است. این رهبران می‌دانستند که زبان فارسی از اسکناس و سرود کشور حذف‌شده/ می‌شود؛ اما با تمامی این تخطی‌ها، بازهم اکثریت آنان به این قانون رأی مثبت دادند. در بحث حذف زبان فارسی از اسکناس هم، همه می‌دانستند که ۷۰ درصد مردم افغانستان با زبان فارسی آشنا هستند، اما زبان فارسی جلو چشم رهبران فارسی‌زبان‌ها حذف شد.

همان‌طوری که در نبشته‌ی قبلی ذکر شد، به دنبال فروپاشی رژیم طالبان در حملات امریکا و جبهه شمال در ۲۰۰۱ میلادی، استاد ربانی که تا آن زمان به‌عنوان رییس‌جمهور افغانستان بود، قدرت را رسما به حامد کرزی، رییس اداره موقت افغانستان تحویل داد. طبق توافقنامه بن، قرار شد لوی‌جرگه (اضطراری و تصویب قانون اساسی) دایر و انتخاب رییس اداره انتقالی، تدوین قانون اساسی، ساختار نظام و… موارد مهم دیگر در این دو جرگه بحث و تصویب گردد.

جرگه‌ی اضطراری در سال ۱۳۸۱ برگزار و همان‌طوری‌که از نام آن پیداست، به گونه اضطراری دایر شد و رهبران شمال شادمان از شکست طالبان و تصرف کابل، به خروجی که از این جرگه قرار بود بیرون شود، متوجه نبودند؛ درنتیجه، حامد کرزی به‌عنوان رییس اداره انتقالی انتخاب شد و وی موظف شد تا کمیسیون تدوین قانون اساسی را ایجاد کند.

پس از تدوین قانون اساسی از سوی کمیسیونی که حامد کرزی موظف کرده بود، در سال ۱۳۸۲ بار دیگر جرگه بار حضور ۵۰۰ نفر دایر شد و درنتیجه قانون اساسی موردنظر حامد کرزی به تصویب رسید. این جرگه مانند جرگه‌ی قبلی و حتی بدتر از آن، سنگ‌بنای ساختار ناقص سیاسی در افغانستان را گذاشت.

تمامی رهبران شمال در این جرگه حاضر بودند و قدرت داشتند و بسیاری به این قانون رأی مثبت دادند؛ درحالی‌که می‌دانستند در قانون اساسی جدید، نظام سیاسی کشور جمهوری متمرکز و بر اساس اقتدار یک قوم، در نظر گرفته شده است. این رهبران می‌دانستند که زبان فارسی از اسکناس و سرود کشور حذف‌شده/ می‌شود؛ اما با تمامی این تخطی‌ها، بازهم اکثریت آنان به این قانون رأی مثبت دادند. در بحث حذف زبان فارسی از اسکناس هم، همه می‌دانستند که ۷۰ درصد مردم افغانستان با زبان فارسی آشنا هستند، اما زبان فارسی جلو چشم رهبران فارسی‌زبان‌ها حذف شد.

همچنین بخوانید: موضع حکومت‌ها در قبال مسخ و احیاء ارزش‌های فرهنگی در افغانستان

درحالی‌که شواهد تاریخی مستند نشان می‌دهد که نزدیک به یک‌صد سال پیش، زبان فارسی‌زبان رسمی، زبان اداره، زبان علم و زبان ادب افغانستان بوده و حتی شاهان در‌انی، به فارسی شعر می‌سرودند و دفتر و دیوان و کتاب‌های تاریخ آنان نیز به فارسی بوده است. «تاریخ احمدشاهی» هم که وقایع سلطنت احمدشاه درانی را در خود دارد، به دستور خود او به فارسی نوشته شده است. همین‌طور تا قبل از سال ۱۹۳۹ نام بانک دولتی افغانستان (بانک ملی) بود، اما از این تاریخ به بعد به د افغانستان بانک، تغییر نام داد و زبان فارسی حذف شد.

به‌هرحال، در دو جرگه‌ی اضطراری و تصویب قانون اساسی، کم‌کاری‌های زیادی از سوی رهبران جبهه شمال درزمینه‌های ساختار نظام، درج زبان فارسی در پول ملی و سرود ملی، صورت گرفت. مثلا من جای خواندم که رياست تدوین سرود ملی را مرحوم اعظم رهنورد زرياب، بر عهده داشته است. حالا چطور استاد زریاب‌ با آن آگاهی، ریاست چنین پروژه‌ای را که به حذف زبان فارسی منجر شده بر عهده داشته است؟

از سوی هم به قول دکتر عبدالطیف پدرام، زمانی که بحث روی ساختار نظام در جرگه‌ی تصویب قانون اساسی سال ۱۳۸۲ صورت گرفت، تنها کسی که به‌صورت جدی روی نظام غیرمتمرکز پافشاری داشت، او و مارشال دوستم بوده‌اند، اما سایر رهبران شمال، هیچ‌کدام مایل به ایجاد ساختار غیرمتمرکز نبوده‌اند و تنها به معاونت و وزارت تحت زعامت حامد کرزی فکر می‌کردند.

نوشته های مرتبط :