خواندن سفرنامه ناصر خسرو چالش‌‌زا، هیجان‌‌آ‌ور و روشنی‌دهِ بسیاری از وقوعات تاریخی، روایت باستانی و روی‌داد‌های فرهنگی-سیاسی و علمی می‌باشد که دست‌نوشته‌ی آن در موزه بریتانیا نگه‌داری می‌شود و به رویت آن تحقیقات زیادی از سوی محققین در مورد ناصر خسرو و آن‌چه سفرنامه ارائه می‌دهد، انجام شده. من دوبار این سفرنامه را در دو نسخه خوانده‌‌ام و نسخه‌های دیگری را هم گاهی ورق گردانی کرده‌ام. اما فکر می‌کنم کم‌‌مغالطه‌تر از میان، اثر «محمدرضا توکلی صابری» باشد که بر پایه کهن‌ترین نسخه موجود در کتاب‌خانه لکهنو، حدود ۵۹۲ با جزئیات و تشریحات نوشته شده است. کاشف جزر و
