مقدمه اندیشه‌های اصلاح‌گرایانه و بیدارگری در دنیای اسلام، همواره با مفاهیمی همچون “بازگشت به اسلام اصیل”، “اجتهاد” و “جهاد” درآمیخته بوده است. در این میان، متفکرانی همچون سیّد جمال‌الدین افغانی و سیّد قطب، به‌عنوان نمادهایی از جریان نئوسلفی، نقش بسزایی در شکل‌دهی به بیداری فکری و سیاسی مسلمانان ایفا کرده‌اند. اندیشه‌های آنان، اگرچه در زمینه‌های زمانی و جغرافیایی متفاوت شکل گرفته، اما در تلاش برای بازتعریف هویت اسلامی و مبارزه با انحطاط فکری و استعماری اشتراکاتی عمیق دارند. سیّد جمال‌الدین افغانی با تأکید بر ضرورتِ وحدت امت اسلامی و بازخوانی متونِ دینی، نقش پیشرو در جریان اصلاح دینی
