جامعه‌ی تاجیک، در عمق تاریخی و فرهنگی خود، هیچ‌گاه بر محور قوم‌گرایی استوار نبوده است. تاجیک نه به عنوان یک قوم، بلکه به مثابه‌ی یک فرهنگ، یک تفکر و یک خاستگاه تمدنی تعریف میشود. او در طول تاریخ، بیش از آنکه در جغرافیای قومیت زندگی کند، در فضای اندیشه و دانش زیسته است. اگرقومی در تاریخ سیاسی افغانستان با خشونت و جنگ تعریف میشود، تاجیک با قلم، سخن و دانایی معنا می‌یابد. همین ویژگی است که او را از دایره‌ی قومیت فراتر می‌برد و در گستره‌ی ملیت قرار می‌دهد. تاجیک هرگز در چارچوب قبیله محصور نبوده است. در خانه‌ی
