تاجیکان

تاجیکان در حاشیه تاریخ قدرت افغانستان

۱۴۰۴/۰۳/۱۶ 10:27 بدون دیدگاه

تاجیکان، به‌رغم پیشینه تاریخی و فرهنگی پربار، همواره در حاشیه قدرت سیاسی افغانستان قرار داشته‌اند. این موقعیت حاشیه‌ای سبب شده تا این قوم نتواند در پرتو یک رهبری واحد و مقتدر، قدرت سیاسی پایدار و مؤثر ایجاد کرده و حفظ کند. ساختار اجتماعی و سیاسی تاجیکان عمدتاً به سه طیف اصلی تقسیم می‌شود: ۱. روشنفکران:

اشاره به برخی از اطلاعات نادرست تاریخی در کتاب «تاجیکان خراسان؛ تاریخ، فرهنگ و سرنوشت»

۱۴۰۳/۱۲/۰۷ 09:40 بدون دیدگاه

اخیرا کتابی در سه جلد تحت عنوان «تاجیکان خراسان؛ تاریخ، فرهنگ و سرنوشت» بوسیله داکتر صاحب نظر مرادی نوشته و از جانب انتشارات کابل به نشر رسیده است. کتاب قبلا توسط انتشارات بدخشان نیز در سه جلد منتشر شده و نسخه های الکترونیکی آن در صفحات انترنتی موجود می باشد. من نیز جلد دوم این کتاب را از صفحات انترنیت بدست آوردم. اما توفیق مرور همه ی محتوای کتاب را تا هنوز بدست نیاوردم. صرف یکی از مباحث آن را که در مورد حاکمیت قبیله قطغن در قندوز است و از آن جای که با ساحه ی مطالعه من

تاجیک چیست: همان دهقانان قدیم؟

۱۴۰۳/۱۱/۲۰ 10:06 ۱ دیدگاه

در چند روز گذشته متوجه شدم که برخی از آدم‌های متعصب و معلوم‌الحال در شبکه‌های اجتماعی دارند علیه تاجیکان افغانستان نفرت‌پراکنی می‌کنند. برخی از این آدم‌های متعصب می‌گویند که «تاجیک قوم نیست بلکه صفت است» و شماری هم این قوم را مهاجر و بیگانه خوانده و تازی می‌نامند. من به رسم ادای احترام به این قوم بافرهنگ و متمدن می‌خواهم در این‌جا چند نکته‌ی در باره‌ی این قوم بنویسم ۱ تاجیکان را در بخش‌های بسیاری از مناطق افغانستان، «دهگان» یا «دهگانان» می‌نامند. این نام به خصوص در مناطق پشتون‌نشین و ولایاتی هم‌چون قندهار، پکتیا، غزنی، کنر، پکتیکا و در

عرفان خراسان در پاسخ به قسمتی از نوشته اسلام تاجیکانه

۱۴۰۳/۱۱/۱۰ 14:29 بدون دیدگاه

امروز نوشته ای از آقای ساقی را در سایت روایت با عنوان اسلام تاجیکانه خواندم، مطالبی بسیار ارزشمند بیان شده بود اما در مورد عرفان و عرفان اسلامی نوعی برداشتی سطحی بیان شده بود که بنده در همان پیوند اشارتی دارم در نخست باید واضح سازیم که هدف ما از اسلام عرفانی یا اسلام تاجیکانه عارفانه زهد و ترک دنیا نیست و چنانکه عارفان از قرنهای ششم به بعد نیز زهد را نکوهش کرده اند و بزرگترین نمونه را میتوان در اشعار دلکش حافظ شیرازی مشاهده نمود، حافظ یک عارف رند است و در مولانا نیز همین مسأله

اسلام تاجیکانه

۱۴۰۳/۱۱/۱۰ 08:45 بدون دیدگاه

۱- دیشب در اسپیسی شنونده بودم که در آن از «اسلام تاجیکانه» بحث بود. من در اواخر جلسه رسیدم. لذا آنچه در نخست گفته شده بود، درنیافتم. جناب عبدالشهید ثاقب ( که قرار است کتابی به همین نام منتشر کند)، شیوای شرق، حشمت رادفر، اسد بودا و دوستان دیگر صحبت داشتند. این باعث شد که فکر کنم که واقعا اسلام تاجیکانه وجود دارد؟ اگر وجود دارد چه فرقی با اسلام دیگران دارد؟ همین‌جا در یک جمله عرض کنم که از نظر من اسلام سنی در قلمرو افغانستان در میان همه اقوام، در حال حاضر فرق چندانی از هم‌دیگر

پس از ابومسلم؛ روایتی از یکپارچگی و همفکری تاجیکان در قرون اولیه هجری

۱۴۰۳/۱۱/۰۳ 12:10 بدون دیدگاه

امروز در کتاب جوامع الحکایات محمد عوفی داستانی را خواندم که قبلاً یکبار در تاریخ خاندان طاهری سعید نفیسی نیز خوانده بودم که نشانگر دوستی و اتحاد ویژه‌ای بود که از پس شهادت ابومسلم خراسانی در میان مردمان خراسان بزرگ و همه ایرانیان شکل گرفته بود، این داستان نشانگر فهم همگانی از درد مشترک است، اینکه این درد جدا جدا درمان شدنی نیست، صف‌های محکمی ایجاد میکند تا مشترکا درمان گردد. ابومسلم خراسانی کسی بود که توانست اتحادی محکم میان همه مردمان خراسان(تاجیکان)بوجود آورد، اما او را با خدعه و نیرنگ از میان برداشتند، امروزه در کشور وضع چنین

اسلام تاجیکان؛ عرفان و میانه‌روی هزارساله در برابر افراطیت بنیادگرایی

۱۴۰۳/۱۰/۲۷ 18:53 ۱ دیدگاه

با گسترش دین اسلام در خراسان یکی دوقرن گذشت تا همه اهالی خراسان به این دین مشرف شوند و در برخی مناطق صعب العبور همانند غور تا قرن پنجم هجری مردمش مسلمان نشده بودند و گویا اکثریت آنان به چند دین مختلف منجمله بودایی باورمند بودند، و پس لشکرکشی سلطان محمود غزنوی به غور مردم آن به اسلام گرویدند. تا یکی دوقرن مفاهیمی از زرتشتی و بخشی از عقاید مانوی و حتی باورهای مزدکی نیز پیچیده و درهم میان مردمان مسلمان خراسان قابل رویت بود و تا آنکه سلطه شدید بنی امیه از یکسو و رویکار آمدن نسل های

فقدان روایت در جامعهٔ تاجیک

۱۴۰۳/۱۰/۱۰ 09:02 بدون دیدگاه

روایت، یا به‌زبان ساده قصه، بازگویی یا ارایهٔ یک توالی از رویدادها یا تجربیات است که می‌تواند واقعی، خیالی، تاریخی و یا اسطوره‌ای باشد. روایت‌ها معمولاً شامل شخصیت‌ها، مکان‌ها و رخدادهایی هستند که با استفاده از زبان، تصویر یا رسانه‌های دیگر بیان می‌شوند. تشریح وضعیت موجود و چرایی آن: روایت نیاز دارد تا چرایی قرار گرفتن یک جامعه یا حرکت در وضعیت فعلی، مانند دور باطل تاریخی را توضیح دهد. این توضیح به‌شکل‌گیری آگاهی از گذشته و عوامل مؤثر بر حال کمک می‌کند. هر جامعه‌ی یا جریان برای ادامهٔ حیات و کارایی ساختار آن، نیاز به‌ یک روایت مسلط

چرا تاجیکان از قدرت سیاسی حذف شدند؟

۱۴۰۳/۰۹/۲۱ 11:34 بدون دیدگاه

تاجیکان و مُردن برای دشمنان

۱۴۰۳/۰۹/۱۰ 10:52 ۱ دیدگاه

یکی دو روزی است که دو باره گروه‌های تروریستی در سوریه یک جنگ خونین و خانمان‌سوز را علیه حکومتِ بشار اسد آغاز کرده‌اند. ویدیوهایی که از جنگ سوریه منتشر شده است، نشان می‌دهد که در میان این گروه‌های تروریستی چند ملیتی تعدادی از شهروندان تاجیکستان نیز حضور دارند و می‌رزمند. تاجیکستان، کشوری است وارث مدنیت و فرهنگِ پُربار و غنی تمدن فارسی آسیای میانه. آسیای میانه، به ویژه شهرهای سمرقند و بخارا هم خاستگاه ادب و زبان فارسی است و هم زادگاه اسلام اعتدالی ماتریدی. در سمرقند و بخارا بود که سامانیان رنسانس فرهنگ ایرانی را رقم زدند و

سستی و تاجیکی؛ چرا تاجیکان افغانستان مانند پشتون‌های پاکستان نمی‌توانند عمل کنند؟

۱۴۰۳/۰۷/۲۲ 15:05 بدون دیدگاه

در این روزها منطقه‌ی خیبر پاکستان شاهد برگزاری بزرگ‌ترین جرگه‌ی قبایل پشتونی است. این جرگه به دعوت جنبش تحفظ پشتون‌ها به رهبری منظور پشتین برگزار شده است. هدف از برگزاری این جرگه، مشورت و اتخاذ تصمیم در باره‌ی چگونگی مقابله با ظلم و ستم قومی بر پشتون‌های پاکستان عنوان شده است. جنبش تحفظ پشتون‌ها دولت پاکستان را به اعمال ظلم و اجحاف قومی بر پشتون‌ها متهم می‌کند. اگر مقایسه‌ای مطرح می‌کنیم، می‌توان گفت که پشتون‌ها در پاکستان با همان تبعیض و اجحافی مواجه‌اند که اقوام غیرپشتونی در افغانستان. با این‌که درد و رنج اقوام فارسی‌زبان افغانستان شبیه درد و

لوی افغانستان خواهی؛ عامل دشمنی با همسایگان و بی اعتمادی ملی در داخل

۱۴۰۳/۰۷/۱۶ 11:24 بدون دیدگاه

از دیروز بدین سو یکباری دیگر بحث حمایت از جنبش تحفظ پشتون های پاکستان در میان کاربران شبکه های اجتماعی داغ شده و شماری زیادی از پشتون تبارهای کشور به حمایت از این جنبش اعلام موضع کرده اند. آنچه باعث گردیده است تا این بحث یکباری دیگر در شبکه های اجتماعی در افغانستان داغ گردد، ممنوعیت فعالیت جنبش تحفظ پشتون ها از سوی پاکستان است. در واکنش به این امر، پشتون تبارهای کشور این اقدام پاکستان را محکوم کرده و از جنبش تحفظ پشتون ها طرفداری می کنند و نامش را می گذارند “لوی افغانستان خواهی”. شماری زیادی از

زبان تاجیکان؛ فارسی امروزی از کجا می آید؟

۱۴۰۳/۰۷/۰۱ 09:42 ۱ دیدگاه

در نخستین قرن هجری این زبان در وزن شعر بر زبان مردمی در بلخ و سغد آغاز یافت -طباطبایی در نخست لازم میدانم سخنی از محمد شکوری بخارایی را اینجا نقل کنم: «فارسی دری از زبانهای خود ویژه ی ایرانی بوده از قدیم در میهن ایرانیان شرقی در سرزمین اجداد تاجیکان در خراسان و ماوراءالنهر ریشه های عمیق تاریخی داشته، در برابر زبانهای باستانی سغدی، خوارزمی، باختری و غیره عمل میکرد و در حدود آنها با سرعت گسترشمی یافت.» زبان مهمترین عامل پیوند دهنده انسانهاست یا بقول رییس جمهور تاجیکستان زبان ملت هستی ملت، و فارسی که کهنترین زبان

سنبله؛ ماه همبستگی ملی تاجیکان فراخوان همکاری و مشارکت ارسال شده از «دیدبان تاجیک»

۱۴۰۳/۰۶/۰۳ 15:22 بدون دیدگاه

تاجیکان افغانستان در ماه سنبله دو تن از چهره‌های سیاسی-نظامی قدرت‌مند خود را از دست دادند. ۱۸سنبله احمد شاه مسعود، فرمانده نستوه و نامدار تاجیکان ترور شد. ۲۹ سنبله، استاد برهان‌الدین ربانی رییس فقید دولت اسلامی افغانستان ترور شد. گرامی‌داشت از این دو شخصیت بزرگ در ماه سنبله نقطه وصل تاجیکان در سال‌های اخیر بوده و می‌توان گفت که اکثریت تاجیکان در گرامی‌داشت از آنان همصدا و همسو هستند. بسیاری از آگاهان تاجیک به این باوراند که در شرایط سخت امروزی تاجیکان بیش از هرچه به همبستگی نیار دارند تا بتوانند در دفاع از عزت و جان و مال

کاش سخن‌ حق در دل بودی! چرا برخی از تاجیکان مخالف فدرالیسم اند؟

۱۴۰۳/۰۴/۳۱ 11:41 ۱ دیدگاه

چرا یک عده‌ در میان ملیت تاجیک پر و پا قرص مخالف فدرالیسم اند؟ مساله شان باید و نباید‌های اخلاقی یا سلب و ایجاب‌ فلسفی، سیاسی و جامعه‌شناسیک نیست، که ایکاش از این فصل و باب می‌بود؛ گاهی حسادت و لجاجت منشا آن است و زمانی هم غیر مستقیم چراغ سبزی است برای تعامل درجه‌بندی‌شده با شوونیست‌ها و نیز تملق به آن عده چهره‌ها، که خیال می‌کنند، اگر ته مانده‌ی سفره‌ای هم بخش شود و برسد به این«گروه» می‌رسد. و این یعنی رئال پولیتیک، از نظر ایشان! می‌فرمایند فدرالیسم به زیان تاجیک‌ها است؛ دقیقاً پشت این جمله خود را

اخراج جمعی تاجیکان و ازبکان؛ تلاش دیگر برای تکقومی سازی در افغانستان

۱۴۰۳/۰۴/۰۵ 11:18 بدون دیدگاه

از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، مسائل قومی و ترکیب قومیتی، همواره یکی از موضوعات بحث‌برانگیز و مورد انتقاد بوده است. با توجه به تاریخچه پرفراز و نشیب افغانستان و ترکیب متنوع قومی آن، تشکیل یک حکومت فراگیر و همه شمول و نماینده‌ی واقعی تمامی اقوام، اهمیت حیاتی برای حفظ صلح و ثبات در کشور دارد. لازم به ذکراست که یکی از شروط سه‌گانه‌ی جامعه جهانی نیز برای طالبان، تشکیل حکومتی فراگیر و متشکل از تمامی اقوام کشور بوده است. با این حال، شواهد نشان می‌دهند که طالبان در تلاشند تا حکومت خود را به شکلی تک‌قومی

«تاریخ تاجیکان ورارود» روایتی از سرگذشت فارسی‌زبانان آسیای میانه

۱۴۰۳/۰۲/۱۵ 21:36 بدون دیدگاه

پژواک جدایی مناطق آسیای میانه و ایران، قصه‌ای پرغصه به وسعت تاریخ ایران معاصر است؛ اما فارغ از مرثیه سرایی بر میراث به یغما رفته، اغلب ایرانیان را وقوف نیست که چه بر سر میراث هزارسالگان در سرزمین‌های جدا افتاده رفت. کتاب «تاجیکان ورارود؛ از ۱۸۶۰ تا ۱۹۲۴» نخستین روایت علمی دقیق و مدون به سبک تاریخ نویسی‌نو و به زبان فارسی در این زمینه است. این کتاب پرارج گرچه در سال ۱۴۰۰ در ایران منتشر شد، اما به دلیل خاستگاه تاجیکی محقق (نماز حاتم) آنچنان که شاید و باید در فضای رسانه‌ای ایران ارج نهاده نشد. کتاب تاریخ

قدرت نرم تاجیکان

۱۴۰۳/۰۲/۱۳ 09:43 بدون دیدگاه

مرام تاجیکان

۱۴۰۳/۰۱/۱۶ 10:41 بدون دیدگاه

دو بال یک پرواز تاجیکان: تدبیر ربانی و شمشیر مسعود

۱۴۰۲/۰۶/۳۰ 13:40 بدون دیدگاه

دو چهره ممتازی که در نیم قرن اخیر در میان تاجیکان ظهور کردند و بالیدند، یکی پروفیسور استاد برهان‌الدین ربانی و دوم هم شهید احمدشاه مسعود است. گاهی اختلافات فراکسیونی باعث می‌شود که برخی‌ها میان این دو مقایسه کنند، اما من این دو شخصیت را مکمل همدیگر می‌دانم نه در تقابل با همدیگر. یکی از این دو شخصیت، نماینده قدرت سخت تاجیکان بود (شهید احمدشاه مسعود)، و دیگری نماینده قدرت نرم تاجیکان(استاد ربانی شهید). آن اولی یک استراتژیست نظامی و نابغه جنگ‌های چریکی بود، و این دیگری مرد تدبیر و خرد و حکمت. وقتی در قومی تدبیر و