خوستها در جغرافیای هندوکش صرفن یک نقطه یا یک محدوده جغرافیایی معمولی نیستند. این سرزمین لایههای عمیق تاریخی و فرهنگی را در خود جای داده است که آن را به یکی از محورهای اصلی هویت و مقاومت مردم شمال افغانستان بدل کرده است. خوستها نمایندهی تاریخ دیرینهای هستند که در آن مردمان این دیار همواره در مقابل فشارها، بیعدالتیها و تهدیدهای داخلی و خارجی ایستادگی کردهاند. منابع تاریخی، این ناحیه را با نامهای «فرنگ، گذرگاه نور و خوست» یاد کردهاند و نشان میدهند که خوستها همواره در مسیرهای ارتباطی و فرهنگی منطقهی نقش کلیدی ایفا کردهاند. در متون کهن