دیشب مطلبی نوشتم دربارهی «اسلام عشق» و «اسلام عبوس». در آن یادداشت توضیح دادم که اسلام طالبان، اسلام خوارجی و عبوس است؛ اما اسلام فارسی، اسلام عشق، مدارا و تساهل است. دوست عزیزم، آقای عبدالکبیر ستوده، در واکنش نوشت: «اسلام عشق یک امر خیالی است و این دین از عصر بنیانگذار خود تا امروز، مبلغ نفرت و خشونت بوده است.» آنچه ایشان نوشتهاند، در حقیقت انکار آشکار تعدد و تنوع اسلامها در میان مسلمانان است. اسلامهای گوناگون در تاریخ اگر به تاریخ اسلام نگاه کنیم، میبینیم که این دین در کشورهای مختلف، متناسب با فرهنگ همان جوامع، شکل