در گذشته یک اصطلاح جالبی که در میان مردم افغانستان رایج بود، اصطلاح «ملای ماشینی» بود. مردم افغانستان به مولویهایی که در طی سالهای جهاد و پس از آن از مدارس دینی دیوبندی پاکستان فارغ شده بودند، «ملای ماشینی» خطاب میکردند. فلسفهی چنین نامگذاری نیز این بود که قبلا یک آدم باید ۱۹ یا ۲۰ سال مکمل در مدارس دینی درس میخواند و دود چراغ میخورد، تا فارغالتحصیل میشد. علتش نیز این بود که در آن زمانها، ملاها در کنار تفسیر و حدیث، سالهای درازی منطق، حکمت، صرف، نحو، کلام، معانی و بیان نیز میخواندند. در مدارس دینی در