خوشبویه امام
د امام ابو حنیفه په نامتو کتابونو کې د فیشن خبرونه د پام وړ شتون لري. عبداله صمیري په اخبار (ابي حنیفه او صحابه ) کتاب کې د « ابو حنیفه ښه کالې اغوستل او خوش تیپه وه» ترسرلیک لاندې بحث کړې دی . ابن الحجر هیتمي شافعي( مړینه ۹۷۴) چې د الخیرات الحسان فی الاخبارابي حنیفه النعمان کتاب لیکونکی دی او هم د هغه د جامو یادونه کړې ده.
خوشبویې ته د امام ابو حنیفه ډیره پاملرنه د هغه د ژوند لیکونکو پام ځانته اړولی دی لکه څنګه چې صمیري وایې : هغه ډیر عطر کارول او د هغه د عطرو د بوي له امله پیژندل کیده کله چې هغه بهر او شاوخوا ګرځي .
او د هغه خوش تیپي د ټولو پام ځانته اړولی وه الخیرات الحسان لیکوال ویلی دې: هغه تل خپل بوټانو ته پام کوه او هڅه کوله چې ټوټې ټوټې نه کړي.
د امام دې بیوګرافي لیکونکې د سره د هغه ژمنتیا له امله وایې: هغه ښه کالي اغوستل ښکلی او له نورو سره هم مرسته کوونکی وه.
په بل روایت کې راغلي : هغه ښکلې او پاکې جامې درلودې دوی د امام د ټولنیز آداب او درناوې یادونه هم کړی ده.
لکه سنګه چې خطیب البغدادي (مړینه ۴۶۳) د بغداد په تاریخ کې روایت کوي او وايې : د هغه علم د هغه له چلند خبرو او تک راتک څخه را څرګند شو. بیا هم فیشن د هغه په عبادت او یوازیتوب کې د پام وړ شتون درلود.
کله چې امام د شپي لمانځه لپاره پاڅیده خپل ځان به یې چمتو کوو او خپله ږیره به یې ګمنځوله .
د هغه فیشن ته دهغه زده کوونکوپام ځانته اړولی وه. د هغه د جامو شمیراو قیمت ټاکلې دي. ابن بزاز کردري (مړینه ۸۲۷) د قاضي ابومطیع بلخي
(مړینه ۱۹۹) په کتاب مناقب الامام اعظم کې د ابو حنیفه زده کوونکی داسي روایت کوي: د جمعې په ورځ د امام پر ځان مې جامې ولیدلی چې قیمت یې ۴۰۰ درهمه وه. د دې معادل نن ورځ نږدې ۵۰۰ دالره دی. د یو آیت په ژباړه کې داسې راغلې دي : د الله ج د زینتونو څخه چې راوړي چا حرام کړي او د پاک او حلال رزق چا حرام کړي او ووایه چې دا ټول نعمتونه د ایمانداره خلکو لپاره دي. او دا ټول خوندونه په آخرت کې د هغه چا لپاره به وي چې ایمانداره د ابو حنیفه ملګري نضیر بن محمد (مړینه ۱۸۳) وایې : ابو حنیفه ماته وویل زما جامې واخله او خپلې جامې دې ماته راکړه کله چې بیرته راستون شو نو راته یې وویل چې زه د په دې جامو خجالت کړم. د دې جامې قیمت ۵ دیناره وه او بیرته ما هغه نورو جامو کې ولید چې ۳۰ دیناره وه د نن ورځ معادل ۵۰۰۰ دالر دي.
خطیب بغدادي د دکان ځای ته اشاره کوي او وایې د هغه هټۍ د عمرو بن حارث مخزومي په کور مشهور وه (مړینه ۸۵) د هغه ماڼۍ د کوفې تر ټولو نامتو ماڼۍ ګڼل کیده. طبري (مړینه ۳۱۰) په تاریخ طبري کې د خپل هټۍ څرګند کړی او وایې : دا د بازار په منځ کې د ماڼۍ ترڅنګ پروت وه او هلته د نورو سواداګرو هټۍ ګانې هم وو. په ښکاره توګه دا د ابو حنیفه د هټۍ دا وریښمو د توزیع لوی شرکت وه د دې لامل د شریکانو شتون ، د ستر امام شتمني او مالي پوهه ده چې په هغه مشهور وو. د عراق د امویانو امیر یزید بن عمر بن هبیره (مړینه ۱۳۲) هجري غوښتل چې هغه د خزانې مسوول وټاکي، خو هغه انکار وکړ او په وهلو یې وواهه . دا روایت خطیب بغدادي په تاریخ بغداد کې روایت کړی دی. سربیره پردې د هغه د مرګ په وخت کې له ده سره پنځوس زره درهمه د خلکو امانتونه وه. چې له څخه یو درهم هم له لاسه نه د ورکړی.
ابوحنیفه د سوداګرۍ له لارې شتمن شواو د هغه قناعت یې د شهزاده ګانو واکمنانو اشتمنۍ لرې وساتل . د الخیرات الحسان لیکوال ویلی دي چې هغه له امیرانو څخه هیڅ ډالۍ نه د منلې هغه د انعامونو او ډالیو لپاره بهانې کارولې ابوجعفر منصور (مړینه ۱۵۸) ابو خنیفه ته څو ځله دیرش زره درهم انعام ورکړ چې د نن ورځې معادل نږدې اووه دیرش زره دالر دي. هغه ویل : زه په بغداد کې مسافر یم او د دې پیسو ساتلو ځای نه لرم نو دا پیسې په خزانه کې پریږده. منصور هم د هغه خبره ومنله کله چې ابو حنیفه وفات شو نو د خلکو امانتونه واخیستل منصور وویل : ابو حنیفه موږ دوکه کړو ابو حنیفه د مال په راټولولو او په بی وزلو ملګرو باندې په مصرفولو کې ژوره پوهه درلوده.
سیرت لیکونکو د ابوحنیفه د کور ، سامان ، عبادات او نفقه ذکر کولو کې هیڅ غفلت نه دی کړی ذهبي په تاریخ الاسلام کې وایې : هغه یو کور یو پټی او د مالدارۍ ډیره برخه درلوده
حسیب الله ولیزاده
