له دویمې نړیوالې جګړې وروسته د لومړي ځل لپاره یوه ښي اړخي ګوند په یوه ایالت کې پارلماني ټاکنې وګټلې او په بل ایالت کې دویم ځای خپل کړ. دا ګوند د «آلمان لپاره الترناتیو ګوند» نومیږي ،او په اروپا کې یو له ښی اړخه ګوندونو څخه دی چې د بهرنیانو څخه نفرت او د کډوالۍ ضد لپاره پیژندل کیږي.
په آلمان کې د دغه ګوند وده او د تورینګن ایالت په پارلماني ټاکنو کې د هغې وروستۍ بریا او د زاګسونایالت دوهم مقام د سړي په ذهن کې دا پوښتنه را ولاړوي چې ایا آلمان خپل درسونه هیر کړي دي؟
جرمني په شلمه پېړۍ کې د دویمې نړیوالې جګړې په پیلولو سره په نړۍ کې ډېر رنځونه او کړاوونه ولګول.
دغه جګړه د هټلر او نازی ګوند له خوا پیل شوه. هټلر، چې نازیانو یې “رهبر” بللی و، یو ډیر نژاد پرست، ژنوفوبیک او جنګیالی شخصیت و. کله چې هغه واک ته ورسید ، هغه شاوخوا ۶ ملیونه یهودان وسوځول او د لهستان په یرغل سره یې دویمه نړیواله جګړه پیل کړه. په دویمه نړیواله جګړه کې شاوخوا ۸۰ میلیونه انسانان ووژل شول. د دې جګړې پای پخپله د المانیانو لپاره هم ترخه و ، ځکه چې د متحدینو په بمبارۍ کې ، د المان ښارونه ځمکې ویجاړ شوی. دبلیو.جی. زیبالد په خپل کتاب” دطبیعت ویجاړشوی تاریخچې“ کې د بمبارۍ له امله د المان د تلفاتو په اړه لیکی چې “شاوخوا ۷۰۰،۰۰۰ ملکی وګړی ، چې ۷۵۰۰۰ یې ماشومان دی ، سوځول شوی یا بې تنفس شوی؛ ۱ ملیون ټنه بمونه په ۱۳۱ ښارګوټو او ښارګوټو غورځول شوی؛ ۳۱ مکعب متره آوار اوویجاړي د کلن په هر اوسیدونکی غورځول شوی؛ اس اس په ډریسډن کې د ۶،۸۶۵ جسدونه وسوځول؛ او په هامبورګ کې د اورشعلې ۲۰۰۰ مترو ته ورسید. ”
د دغو وحشتونو تر څنګ د ۱۹۴۵ کال په لومړۍ نیمايي کې روسي پوځیانو په برلین کې له سلو زرو څخه زیاتې ښځې او د جرمني په نورو سیمو کې له یو نیم ملیون څخه زیاتې ښځې چې عمرونه یې د لسو او اتیا کلونو ترمنځ وو، جنسي تیري کړي دي. په ډیرو مواردو کې، دا سرغړونې دوامداره وې؛ دا پدې مانا ده چې دا د ډیرو کلونو لپاره دوام درلود
دا هغه دردونه او کړاوونه دي چې د ښي اړخه او نژاد پرست آلماني ګوند په آلمان او نړۍ باندې تحمیل کړي دي.
په دوهمه نړیواله جګړه کې د آلمان ترخه تاریخ د دې لامل شو چې آلمانیان په تیرو څو لسیزو کې
” دتیرو سره دتسویې حساب بهیر یا
“ فِرگانگِنهایتس آئوفاربایتونگ په جدي توګه تعقیب کړي. د دې پروسې له پیل څخه مخکې، ډیری آلمانیانو ځانونه قربانيان او پلرونه یې اتلان ګڼل. هغه اتلان چې د دوی په وینا، د شوروي اتحاد د نفوذ په وړاندې په وطن دوستانه جګړه کې ووژل شول. کله چې د “تیر سره د تسویې حساب” پروسه پیل شوه او د “ویرماچت نندارتون” په څیر نندارتونونه ترسره شول، ډیری آلمانان د خپلو پلرونو له جنایي مخونو سره آشنا شول او ورو ورو یې د “پلرونو ګناهونه” وپیژندل. د هټلر یادگار په ټول هیواد کې منع شوی و او د نازي جنایتونو د یادولو لپاره ډیری موزیمونه جوړ شوي، د هولوکاسټ انکار جنایي قوانینو ته معرفي شوي او په لسګونو نور ترتیبات نیول شوي ترڅو خلک هیڅکله د دغو جنایتونو یادونه هیر نکړي.
ډیری خلکو فکر کاوه چې په المان کې د “تیرو سره د تسویې حساب ” یا ” فِرگانگِنهایتس آئوفاربایتونگ ” پروسې هیواد د فاشیزم او نوی فاشیزم له خطر څخه خوندی کړی ، او دا چې المان به هیڅکله بیا د نژاد پرسته او ژنوفوبیک ګوندونو په دام کې نه راځی ، مګر له بده مرغه ، د المان پارلمانی ټاکنو ښودلې چې المانان ورو ورو د بل نژاد پرست او ژنوفوبیک ګوند ،چې التراناتیو نومیږي په جال کې راځي. دا لیدل کیدی شي چې نسلی تکامل او د کډوالۍ بحران د دې لامل شوی چې المانیان هغه درسونه هیر کړی چې دوی د دویمې نړیوالې جګړې څخه زده کړی وو.
