تحلیل

مراسم حج و ضرورت برائت از کفار؛ نگاهی به دیدگاه‌های علمای اهل سنت

۱۴۰۴/۰۳/۱۰ 14:25 بدون دیدگاه

مراسم حج، یکی از ارکان اساسی اسلام، صرفاً یک عبادت فردی نیست، بلکه جلوه‌ای از وحدت امت اسلامی و صحنه‌ای برای ابراز هویت دینی و سیاسی مسلمانان در برابر قدرت‌های سلطه‌گر نیز هست. یکی از جنبه‌های مهم این مراسم، مسئله‌ی برائت از مشرکین و کفار است؛ مفهومی که در قرآن و سیره‌ی نبوی ریشه دارد و در طول تاریخ مورد توجه اندیشمندان مسلمان، به‌ویژه در دوران مواجهه با استعمار و جاهلیت مدرن، بوده است. در این نوشتار، با استناد به دیدگاه‌های چهار تن از علمای برجسته اهل سنت ابن‌تیمیه، محمد بن عبدالوهاب، رشید رضا و سید قطب ابعاد مختلف

فدرالیسم را باید با گوش باز و دل روشن شنید

۱۴۰۴/۰۳/۱۰ 13:08 بدون دیدگاه

حذف یا حق؟ در برابر نظامی که بر انکار، حذف و تک‌صدایی بناشده، سخن گفتن از فدرالیسم، نه افراط است و نه تجزیه‌طلبی. بلکه تلاش برای بازیابی توازن در جامعه‌ای است که سال‌هاست بر دوش مردم سوار است و سنگینی می‌کند. تاجیک‌ها به‌عنوان تنها ستون تاریخی، فرهنگی و اجتماعی افغانستان، امروز در شرایطی قرار دارند که نه‌تنها از حق مشارکت واقعی محروم‌اند، بلکه سرزمین، هویت و امنیت آنان نیز با تهدید روبه‌رو است. و اما، در دل واقعیت‌ها دو حقیقت کلیدی نهفته است: اول، رهایی هدیه‌ی بیگانه نیست؛ چشمه‌ای است که از ژرفای جان ملتی بیدار می‌جوشد؛ و جهان

روز جهانی بدون دخانیات؛ کتاب یا سیگار؟

۱۴۰۴/۰۳/۱۰ 12:07 بدون دیدگاه

امروز، به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات، سری به الماری کتاب هایم زدم و کتابی را مرور کردم که عنوانش خودش کافی است تا آدم را به فکر فرو ببرد: «کتاب یا سیگار». این مجموعه‌ای است از مقالات و جستارهای جورج اورول، که با ترجمه‌ی سپیده اشرفی به فارسی منتشر شده است. وقتی کتاب را برداشتم، طاقت نیاوردم و همان مقاله‌ای را که کتاب نامش را از آن گرفته یعنی «کتاب یا سیگار» خواندم. این نوشته خطاب به کسانی است که اهل کتاب نیستند، و یکی از رایج‌ترین بهانه‌هایشان را مطرح می‌کند: اینکه کتاب‌ خواندن خرج دارد، و نمی‌شود

از کابل تا واشنگتن؛ چگونه تصمیم‌سازی متمرکز، جمهوریت را فروپاشاند؟

۱۴۰۴/۰۳/۱۰ 11:11 بدون دیدگاه

بیست سال حضور نظامی، سیاسی و اقتصادی غرب در افغانستان با شعار، بازسازی، دموکراسی و مبارزه با تروریسم، به پایان رسید، اما آنچه بر جای ماند نه یک نظام پایدار، بلکه سقوطی تحقیرآمیز و بازگشت شبح طالبانیسم بود. ساختار سیاسی شکل‌گرفته در این دو دهه، بیش از آن‌که بازتاب خواست مردم باشد، تجمیع منافع شبکه‌ای از بازیگران خارجی، گروه‌های سیاسی مافیایی و چهره‌های بی‌باور به ارزش‌های مردم بود. با فروپاشی جمهوریت، افغانستان نه‌فقط شاهد بازگشت طالبان شد، بلکه وارد مرحله‌ای شد که باید همه چیز را از نو و از دل خاکستر تجربه‌ای ناکام، بسازد. و امروز نشانه‌هایی از

مرگ سقراط؛ بررسی اولین قتل قضایی تاریخ

۱۴۰۴/۰۳/۱۰ 09:42 بدون دیدگاه

فلسفه راه‌های بس طولانی و پُر فراز و نشیب را تا رسیدن به وضع کنونی و شکل‌گیری خویش طی کرده است، در این راه فلاسفه‌ی زیادی بوده‌اند که به گناهی پرسش‌گری محاکمه و اغلب به قتل رسیدند، یا از جامعه طرد و تبعید گردیدند. در این میان جریان قتل سقراط چون لطمه‌ی بر جامعه‌ی آتن و نهاد قضایی آن می‌نماید. زیرا سقراط به جرم روشن‌گری محکوم به سرکشیدن جام شوکران شد و اولین قتل قضایی تاریخ اتفاق افتاد. داستان زندگی سقراط، به ویژه نحوه مرگش، همچنان پس از گذشت قرن‌ها، مورد بحث و بررسی است. محاکمه و اعدام سقراط

نقش کرزی در بازگشت طالبان و جشن فارغ‌التحصیلی پسرش در سایه محرومیت دختران

۱۴۰۴/۰۳/۰۹ 14:31 بدون دیدگاه

دیروز پسر و دختر حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان، از لیسه افغان‌ترک در کابل فارغ‌تحصیل شدند؛ میرویس کرزی از صنف دوازدهم و ملالی کرزی از صنف ششم. در رژیم گروه طالبان، دختران پس از تکمیل دوره ابتدایی فارغ‌تحصیل شناخته می‌شوند و دیگر حق آموزش در مکتب‌ها و دانشگاه‌ها را ندارند. حامد کرزی، با انتشار چند عکس در صفحه فیسبوک خود، فراغت پسرش را تبریک گفت و برای دخترش آرزوی ادامه تحصیل کرده بود. حضور کرزی در جشن فارغ‌تحصیلی پسرش واکنش‌ها و انتقادهای تند مردم و کاربران شبکه‌های اجتماعی را به همراه داشت. این جشن در شرایطی برگزار می‌شود که

زبان پشتو؛ قربانی سیاست‌های تقابلی در افغانستان

۱۴۰۴/۰۳/۰۸ 16:24 بدون دیدگاه

امروز، «روز زبان پشتو» بود؛ زبانی که یکی از دو زبان رسمی افغانستان و دومین زبان پرگویشور این سرزمین است. آن‌چه به این زبان در افغانستان صدمه زده، نه کم‌توجهی مردم، بلکه سیاست‌ورزی‌های نادرست و تقابل‌آفرین بوده است. بیش از یک سده است که برخی از حکمرانان پشتون‌تبار تلاش کرده‌اند تا زبان فارسی را تضعیف و پشتو را جایگزین آن کنند. این روند از روزگار محمود طرزی آغاز شد و تا امروز که طالبان قدرت را در دست دارند، ادامه یافته است. اما از آنجا که فارسی زبان اکثریت مردم افغانستان، زبان علم و فرهنگ، عرفان، و دومین زبان

راه‌حل‌های گذار قدرت ملی نظامی-سیاسی، از حاشیه بر متن

۱۴۰۴/۰۳/۰۸ 15:13 بدون دیدگاه

بخش چهارم بازخوانی راهبرد فرهنگ عیاری برای سامان‌دهی راهبردهای سیاسی، اقتصادی، ژیوپلیتیکی فرهنگ عیاری به‌مثابه‌ی شالوده‌ی تاریخی و اخلاقی در هویت سیاسی تاجیک‌ها، تنها یک میراث فردی یا روایت حماسی نیست؛ بلکه می‌تواند به‌عنوان بنیان یک دکترین نوین در سیاست‌ورزی، ساختار قدرت و بازآفرینی قدرت ملی نظامی-سیاسی عمل کند. این فرهنگ که از عیاری فردی آغاز می‌شود، ظرفیت گسترش از یک عمل فردی به فعالیت ساختاری نهادمند اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را دارد. فرهنگ عیاری، در عصر بازتعریف مرزهای ژیوپلیتیکی آسیا و تلاش برای بازسازی قدرت ملی داخلی و عمق استراتژیک اجتماعی و اقتصادی فارسی‌زبانان، می‌تواند به‌مثابه‌ی یک راهبرد

حج امسال؛ امتحانی برای حاجی شدن در آزمون خونین غزه

۱۴۰۴/۰۳/۰۸ 14:08 بدون دیدگاه

حج امسال در شرایطی برگزار می‌شود که جهان اسلام شاهد یکی از خونین‌ترین فصول تاریخ معاصر خود است. کشتار نظام‌مند مردم غزه توسط رژیم صهیونیستی با سکوت جامعه بین‌المللی همراه شده، و در این میان، مقاومت حماسی یمن به نمادی از بیداری اسلامی تبدیل گشته است. کنگره حج امسال باید به مثابه مجلس زنده امت اسلامی عمل کند و سه رسالت اصلی را دنبال نماید؛ افشای جنایات صهیونیستی، تقدیر از مقاومت یمن، و ترسیم نقشه راه وحدت اسلامی که هرسه در شرایط کنونی مهمترین مسئله هستند. حج؛ عمل عبادی_سیاسی در نخست باید گفت که کنگره عظیم حج که هر

پروانه‌ای در میان شعله‌ها؛ شخصیت والا و حیات پرفروغ شهید پروفیسور استاد برهان‌الدین ربانی

۱۴۰۴/۰۳/۰۸ 13:10 بدون دیدگاه

در بلندای تاریخ پرآشوب سرزمین خراسان، گاه‌گاهی ستارگانی می‌درخشند که نورشان تا قرون بعد نیز بر دل‌ها می‌تابد. یکی از آن اختران فروزان، پروفیسور استاد برهان‌الدین ربانی بود؛ مردی که علم را با ایمان، سیاست را با اخلاق، و جهاد را با حکمت درآمیخت و از تار و پود شخصیت خویش، نمونه‌ای کم‌نظیر از انسان متعالی را ساخت. استاد ربانی پیش از آن‌که سیاستمداری خردمند باشد، معلمی فرهیخته و صاحب‌دل بود. از دیار بدخشان برخاست؛ از کوه‌هایی که ریشه در آسمان دارند و مردانی که نگاه‌شان ژرف‌تر از هزار کتاب است. او در دانشگاه، با کلمات الفت داشت و

در سوگ چریک‌های متعهد به ارزش‌ها؛ خلأهای که هرگز پُر نشد

۱۴۰۴/۰۳/۰۸ 10:09 بدون دیدگاه

امروز هفتم خرداد ماه برابر است، با چهارده‌همین سالیاد خاموشی دوتن ازتابناک‌ترین ستاره‌گان درخشان حوزه‌ی جهاد و مقاومت مردم افغانستان، شهید جنرال داوود داوود و شهید جنرال مولانا شاه جهان نوری، اگرچه شهادت و پوشیدن قبای خون آلود آزادی برای فرزندان و سپاهیان جهاد و مقاومت مردم افغانستان، تاجی‌ست افتخار و اوجی‌ست پر از عزت و سربلندی؛ اما تنها میراث دار این مسیر برای آزادی و پرداختن خون‌‌بهای سنگین برای رهایی از اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی و پس از آن مقاومت علیه تروریسم و توطیه‌ی بین‌المللی تنها باری بوده‌است، که چریک‌های جهاد و سپاهیان حوزه‌ی مقاومت داعیه

«بیا که بریم به مزار ملا ممد جان»؛ داستان عشق عایشه و ملا محمد جان

۱۴۰۴/۰۳/۰۸ 09:26 بدون دیدگاه

سرود ملا محمد جان در بیانِ سوز دل عایشه، دختر عاشقی در ایام نوروز نذر گرفته و همه روزه در سر چشمه قرنفل به آواز خوانی می‌پردازد تا در جوار مقبره مولا علی به وصال برسد و آرزویش که صرفا دیدار جاویدانی ملا محمد جان است بر آورده گردد. دوران تیموری عصر شکوفایی هنر در هرات بود و مدارس متعددی در این شهر تاسیس شد. شاگردان در این مدارس به تحصیل علوم و فنون مختلفه می پرداختند. یکی از این مدارس، مدرسه‌ای بود در نزدیکی سرحدیره در شمال هرات و در جوار زیارت ملا حسین واعظ کاشفی. یکی از

بدخشان؛ نگینی تابناک در دل خراسان/افغانستان

۱۴۰۴/۰۳/۰۷ 13:34 بدون دیدگاه

بدخشان، سرزمینی‌ست که آوازه‌اش از قرن‌ها و بلکه سال‌ها پیش در آفاق و انفس پیچیده، و چون نگینی فروزان در بطن افغانستان می‌درخشد. دیاری پهناور و افسون‌گر که در آغوش کوه‌های پرشکوه شمال‌شرق کشور قرار داشته و در دل خود تمدنی دیرپا، فرهنگی غنی و مردمانی فرهیخته را پرورده است. آب‌های گوارایش از دل کوه‌ها می‌جوشند و خروش‌شان نوای زندگی‌ست. کوه‌پایه‌های سر به فلک کشیده‌اش، چون حصاری استوار، این سرزمین اسرارآمیز را در بر گرفته‌اند؛ و مردان این دیار، در میدان علم، پهلوانی و رزم، همیشه عالی درخشیده‌اند. بر بنیاد گواهی تاریخ، بدخشان از گهواره‌های زبان فارسی است؛ اما

حذف سیستماتیک فرماندهان مقاومت؛ نقشهٔ شوم کرزی و غنی برای طالب‌سازی شمال افغانستان

۱۴۰۴/۰۳/۰۷ 12:10 بدون دیدگاه

در سالروز شهادت جنرال محمد داود داود، فرمانده وقت و استراتژیست مقاومت ضد طالبان و پولیس زون شمال، و شاه‌جهان نوری، از فرماندهان وقت و کلیدی جبههٔ شمال و پولیس تخار، فرصتی است برای بازخوانی نقشه‌ای شوم که به حذف سیستماتیک فرماندهان مقاومت انجامید. این ترورهای زنجیره‌ای نه تنها ضربه‌ای مهلک به ساختار امنیتی افغانستان وارد کرد، بلکه راه را برای نفوذ مجدد طالبان به شمال کشور هموار ساخت. براساس دیدگاه کارشناسان نظامی_سیاسی، حامد کرزی و شبکهٔ اطرافیانش، و همچنین در سال های بعدی اشرف غنی احمدزی با سیاست‌های حذف فرماندهان، و مسامحه در قبال طالبان، عملاً به تضعیف

شهید جنرال داوود داوود؛ ستاره خاموش‌ناشدنی مقاومت، نماد شجاعت، تدبیر و ایثار ملی

۱۴۰۴/۰۳/۰۷ 11:31 بدون دیدگاه

در سپهر تیره‌وتار تاریخ معاصر افغانستان، نام‌هایی چون شهید جنرال داوود داوود، به‌سان ستارگانی درخشان، روشنی‌بخش مسیر مبارزه، عزت و استقلال این سرزمین بوده‌اند. او نه‌تنها یک فرمانده نظامی، بلکه یک اندیشه و مکتب از ایستادگی و تعهد به ارزش‌های ملی و دینی بود. از ارکان مقاومت ملی در برابر طالبان، و از پایه‌گذاران ساختارهای امنیتی افغانستان در عصر جمهوریت به‌شمار می‌رفت. زندگی‌اش، آینه‌ای از صلابت، مبارزه و تدبیر؛ و شهادتش، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر بر پیکره مقاومت ملی و حافظه تاریخی ملت افغانستان بود. داوود داوود از ولایت تخار برخاست؛ از همان سرزمینی که در طول تاریخ، مجاهدت و مردانگی

بهای سنگین تاجیک‌ستیزی برای افغانستان

۱۴۰۴/۰۳/۰۷ 10:43 ۱ دیدگاه

با بازگشت طالبان به قدرت، یکی از اقوامی که به‌شکلی آشکار از ساختار قدرت کنار گذاشته شده‌اند، تاجیکان این سرزمین‌اند. هم‌زمان با این حذف سازمان‌یافته، برخی حلقات سیاسی و رسانه‌ای به‌طور مستمر و در مناسبت‌های گوناگون پروژه‌ی نفرت‌پراکنی علیه این قوم را دنبال می‌کنند؛ پروژه‌ای که در قالب‌هایی چون تجزیه‌ی هویتی، برچسب‌زنی افراط‌گرایانه، و مصادره‌ی افتخارات تاریخی، در جریان است و هدفی جز تضعیف هویت قومی تاجیکان ندارد. گرچه برخی افراد کوته‌نگر گمان می‌برند که حذف تاجیکان از قدرت، چراغ سبزی برای سرکوب و تحقیر آنان است، اما واقعیت این است که تاجیک‌ستیزی نه‌تنها ظلمی آشکار است، بلکه برای

اورنگ‌زیب؛ قصه‌ی آن‌که پدر را به بند کشید و خویش را از جان تهی ساخت

۱۴۰۴/۰۳/۰۷ 09:43 بدون دیدگاه

ای انسان‌های تشنه! ای ارواحِ سرگشته در این بازارِ دنیا! گوشِ جان بسپارید به داستانی که نه فقط از دیروز می‌گوید، بلکه از امروز ما، از جانِ ما و از ارجِ این خاک مقدس سخن می‌گوید. در تاریخ خواندم: روزگاری در دیار هند، مردی بود بر تخت پادشاهی، نامش شاه‌جهان. او دست به ساختن کاخ‌ها، مساجد و باغ‌ها می‌زد و از همه زیباتر، تاج محل را بنا نهاد؛ آینه‌ای از محبت، آینه‌ای از زیبایی که تا ابد بر تارکِ تاریخ می‌درخشد. گمان می‌کرد با خلق زیبایی، بر جهان حکم می‌راند. اما شگفتا، ای جان‌ها! شگفتا که پس از او،

با واقعیت‌ها جدی بر خورد کنیم

۱۴۰۴/۰۳/۰۶ 15:45 بدون دیدگاه

دیر یا زود مردم افغانستان، آنگونه که تاریخ روایت می‌کند و شکست امپراتوری‌ها و قدرت‌های بزرگ استعماری می‌نمایاند، بر سیاهی و این سلطه و استبداد قومی پیروز می‌شوند، اما می‌ماند دو طیف از جماعتِ که در هیچ جهت با مردم ما در چنین یک شرایطی اسفبار هم‌نوایی نکردند و هر آن‌چه گفتند؛ دروغ، تزویر و ریا بوده‌است. یک: بخشی این جماعت روشن‌فکرانی‌است، که از روی عقده با جناح‌های دیگر؛ مردم ما را به حاشیه‌ی فراموشی گذاشتند و عقده‌های شان را؛ این همه آوار‌گی و بی وطنی نه‌تنها که فروکش نکرد، که بدتر از آن عقده‌های شان را؛ بر رخ

تبعیدشدگان

۱۴۰۴/۰۳/۰۶ 14:32 بدون دیدگاه

در یونان باستان، به‌ویژه در شهر آتن، قانونی وجود داشت به نام تبعید ده‌ساله یا «نفی بلد». بر اساس این قانون، مردم هر سال گرد هم می‌آمدند تا مشخص کنند چه کسی ممکن است تهدیدی برای دولت و دموکراسی‌شان باشد. هر کسی که نامش بیش از دیگران بر زبان‌ها می‌افتاد، در مظان اتهام قرار می‌گرفت و نامش را بر قطعه‌ای سفالی می‌نوشتند تا به تبعید محکوم شود. در آن دوران، تبعید از جمله سنگین‌ترین و هراس‌انگیزترین مجازات‌ها به شمار می‌رفت. در افغانستانِ عزیز، اگرچه چنین قانونی وجود ندارد، اما در صد سال اخیر، تقریباً در هر دهه، پس از

پاکستان در دو جبهه؛ ادعای پیروزی نظامی علیه هند و چرخش استراتژیک در قبال افغانستان

۱۴۰۴/۰۳/۰۶ 13:48 بدون دیدگاه

سفر اخیر شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، به چهار کشور ترکیه، ایران، آذربایجان و تاجیکستان در شرایطی انجام می‌شود که اسلام‌آباد به‌تازگی از یک تنش نظامی با هند خارج شده است. این سفر که با هدف تقدیر از مواضع کشورهای منطقه در قبال بحران اخیر و همچنین تقویت همکاری‌های اقتصادی و امنیتی صورت گرفته، نشان‌دهنده تحول در دیپلماسی پاکستان است. در این تنش، علاوه بر اتفاقات دیگر، پاکستان با سرنگونی پنج جنگنده هند، برخلاف پیش‌بینی‌هایی که دهلی‌نو را قدرت برتر می‌دانستند، قوی ظاهر شد. اما اکنون، اسلام‌آباد به دنبال تثبیت جایگاه خود در منطقه از طریق دیپلماسی است. این سفر