تحلیل

خوانش حقوقی_مقایسوی از جنبش مشروطیت ایران و افغانستان

۱۴۰۲/۰۸/۲۵ 09:43 بدون دیدگاه

پیشگامان نهضت مشروطه‌خواهی افغانستان و ایران: نخستین جرقه‌ی جنبش مشروطیت افغانستان در سال (۱۲۸۴ش)، با ایده‌ی روشنفکر مذهبی مولوی محمد سرور خان واصف قندهاری اتفاق افتاد که یک رخداد بس بزرگ در تاریخ معاصر این کشور به حساب می آید(پشتوینار، ۱۴۰۱: ۳۱). اندیشه نوگرایی، استقلال طلبی، ضدیت با استبداد که منجر به خیزش این نهضت بحیث یک حرکت تاریخی در افغانستان است، در شمار موضوعات پراهمیتی می‌باشد که به لحاظ حقوق و اقتصادی اصلا به آن پرداخته نشده است. مولوی محمد سرور خان واصف در جنبش مشروطیت ول این کشور از جایگاه پراهمیتی برخوردار است و در نخستین روزهای

تکفیر؛ عامل انحطاط افغانستان و حربه‌ای مناسب افراطیون بر فرق منتقدان

۱۴۰۲/۰۸/۲۴ 12:56 بدون دیدگاه

تکفیر؛ یکی از مهمترین مشکلات سد راه پیشرفت، اتحاد و هم‌پذیری در افغانستان است. تکفیر مذاهب و گروه‌ها از سوی تعدادی دیگر، از مهمترین موارد این کنش نامیمون‌ در کشور است، که تا امروز جامعه ما را در منجلاب تفرقه و بدبختی گرفتار ساخته است. مسئله تکفیر در طول سده‌ها و ده‌های مختلف، مخصوصا چند سال پسین، به شدت رشد کرده که حاصل آن ترویج افکار تروریستی و تشدید اختلافات و گسترش دامنه جنگ و جلوگیری از پیشرفت کشور بوده است. یکی از مهمترین پیامدهای تکفیر در افغانستان، ترویج جهالت و خشونت است. همه به یاد داریم که فرخنده

خوانش حقوقی_مقایسوی از جنبش مشروطیت ایران و افغانستان

۱۴۰۲/۰۸/۲۴ 12:19 بدون دیدگاه

۱- منشأ و اسباب جنبش مشروطه‌خواهی ایران و افغانستان: منشأ و زمینه‌های نهضت مشروطیت آگاهی و بیداری ملت‌هاست(Don, 1989: 8). در پهلوی بیداری، استعمارزدایی در بعد خارجی و استبدادزدایی در بعد داخلی نقش مهمی در تحول جریان‌های فکری و مشروطه‌خواهی افغانستان و ایران داشته است(). این سه عامل به عنوان منشأ و اسباب اساسی در انقلاب و جنبش مشروطیت هر دو کشور دیده می‌شود. احمد کسروی در تاریخ مشروطه‌ی ایران اذعان می‌نماید که منشا اصلی مشروطیت این کشور، بیداری ایرانیان و اعتراض به حکومت استبدادی بود(کسروی، ۱۳۹۸: ۴۶). او تصریح می‌کند: بیداری به معنای واقف شدن به عقب‌ماندگی و

نگرش جدید در فهم حدیث (۴)

۱۴۰۲/۰۸/۲۴ 12:05 بدون دیدگاه

اختلاف در مورد تعریف صحابه فقها اتفاق دارند که یکی از شروط حدیث صحیح این است که از راوی تا صحابی، سند آن پیوسته (متصل) باشد و این گونه حدیث را « حدیث متصل» می نامند. خطیب بغدادی می نویسد:« هر حدیثی که سند آن، از راوی تا صحابی پیوسته باشد، عمل به آن لازم نیست تا اینکه عدالت راویان آن – به جز صحابی – مورد بررسی قرار گرفته و ثابت گردد؛ زیرا عدالت صحابه به تعدیل (عادل شماری) خداوند ثابت است و خداوند از عدالت و پاکی آنها در قرآنکریم خبر داده است.» نگاه کنید: الکفایة

ملای بی‌زبانِ تاجیک

۱۴۰۲/۰۸/۲۴ 12:03 بدون دیدگاه

گزارش‌هایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است مبنی بر این‌که طالبان به دانشجویان شعبه فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه بلخ اجازه نداده‌اند که مراسم جشن فراغت شان را در تالار «ابوشکور بلخی» برگزار کنند. کاربران شبکه‌های اجتماعی نوشته‌اند که این مراسم در جای دیگری غیر از دانشگاه برگزار گردیده و در آن هیچ یک از مقامات طالبان اشتراک نکرده‌اند و حتا به استادان دانشگاه بلخ نیز اجازه شرکت نداده‌اند. این یک نمونه‌ای از اقدامات فارسی‌ستیزانه‌ی طالبان در دو سال گذشته است. فارسی‌ستیزی وجه مشترک طالبان را با تمام حکومت‌های پیش از آن تشکیل می‌دهد. البته در حکومت‌های قبلی افراد و

چرا مردم خواستار تجزیه هستند؟

۱۴۰۲/۰۸/۲۳ 12:00 بدون دیدگاه

حزب کنگره ملی افغانستان با انتشار نتیجه یک نظر سنجی که چند هفته قبل راه اندازی کرده بود، می‌گوید که اکثریت مردم با نه گفتن به “نظام های به رای گذشته” شده، خواستار تجزیه افغانستان هستند. این نظرسنجی که نتایج آن روز یکشنبه در اختیار رسانه ها قرار گرفت، نشان می دهد که گرایش‌های تجزیه‌طلبانه در افغانستان افزایش یافته است. در نظرسنجی منتشر شده «۴۶ درصد مردم از تجزیه حمایت می کنند» که این رقم بیشتر از حامیان نظام فدرال در افغانستان است که حدود ۴۴ درصد از آن حمایت می کنند. بنابر آمار منتشر شده از سوی

نگرش جدید در فهم حدیث (۳)

۱۴۰۲/۰۸/۲۳ 11:28 بدون دیدگاه

(راوی شیعه و دیدگاه امام بخاری) بخاری و مسلم پیرامون روایت از شیعه ها اختلاف کرده اند. بخاری تمامی شیعه ها را هوا پرست و بی اعتماد می داند و روایت از آنها را حتا اگر از یاران پیامبر هم باشند، جایز نمی داند. خطیب بغدادی در کتاب خود” الکفایه” داستانی را از عبدالله بن اخرم حافظ این چنین نقل می کند: از وی پرسیده شد: چرا از صحابی پیامبر، ابوطفیل، روایت نکرده است؟ او در پاسخ گفت: زیرا او شیعه بود. این در حالی است که، مسلم از وی روایت نموده است. مسلم تشیع را سبب تضعیف

صدای پای تجزیه‌طلبی در افغانستان

۱۴۰۲/۰۸/۲۳ 11:20 بدون دیدگاه

حزب کنگره‌ی ملی به رهبری عبداللطیف پدرام، به تازه‌گی نتایج یک نظرسنجی در خصوص خواست مردم افغانستان در باره نوع نظام سیاسی را منتشر کرده است که دیده می‌شود اکثریت اشتراک‌کنندگان خواهان تجزیه کشوراند. طوری که در اعلامیه‌ی حزب کنگره ملی آمده است در این نظرسنجی بیش از ۱۰۳ هزارتن در بیش از ۷۱ کشور جهان شرکت کرده‌اند. بر بنیاد ادعای این نظرسنجی، ۸۱ درصد اشتراک‌کنندگان فارسی‌زبان و هفت درصد آن پشتوزبان‌اند. برگزارکنندگان این نظرسنجی مدعی است که ۴۶ درصد اشتراک‌کنندگان از تجزیه طرفداری کرده‌اند و ۴۴ درصد نیز از نظام فدرالی. آن‌چه را نتایج این نظرسنجی

خوانش حقوقی_مقایسوی از جنبش مشروطیت ایران و افغانستان

۱۴۰۲/۰۸/۲۳ 09:40 بدون دیدگاه

سقوط آزاد دالر و استفاده تبلیغاتی طالبان

۱۴۰۲/۰۸/۲۲ 14:22 بدون دیدگاه

در چند روز اخیر ارزش پول افغانی در مقابل ارزهای خارجی بویژه دالر به گونه کم پیشینه ای بلند رفته است. چنانچه تنها در یک هفته اخیر ارزش دالر حدود ۱۰ درصد در مقابل افغانی کاهش یافته است. هرچند که کاهش ارزش دالر، یا بهتر بگوییم افزایش ارزش پول افغانی در بازارها به دلایل همچون ممنوعیت استفاده از ارزهای خارجی در معاملات داخل؛ تقاضای زیادی تبادله‌ ارز‌ خارجی بویژه دالر با پول افغانی از سوی موسسات و نهاد های کمک رسان برای توزیع به مردمان کشور؛ جلوگیری از قاچاق دالر به خارج؛ عرضه و فروش دالر به صورت محدود

بخارا؛ آشتی اسلام و ایران در بخارا

۱۴۰۲/۰۸/۲۲ 11:58 بدون دیدگاه

در چند یادداشت قبلی در باره‌ی چگونگی انتقال مرجعیت احناف از بخارا و سمرقند به دیوبند و پیامدهای آن نوشتیم، اینک در باره یکی از دستاوردهای بلخ و بخارا صحبت می‌‎کنیم و آن چیزی نیست جز آشتی اسلام با ایران. یک واقعیت تاریخی این است که اموی‌ها به شدت تعصب عربی داشتند و قایل به برتری عجم بر عرب بودند. یکی از جلوه‌های این تعصب، جای‌گزین کردن فرهنگ ایرانی، رومی یا بیزانسی با فرهنگ عربی بود. در همین دوره بود که زبان عربی به زبان دیوانی تبدیل شد و بقیه زبان‌ها کنار زده شدند. آن‌ها برای کنارزدنِ فرهنگ ایرانی،

از عملی سازی پروژه‌های طالبان، تا انتقاد گلایه‌آمیز پاکستان

۱۴۰۲/۰۸/۲۲ 10:04 بدون دیدگاه

به تازگی رسانه‌های بین‌المللی گزارش دادند که آصف درانی، نماینده پاکستان در امور افغانستان، از برخی تفاهم‌های پشت پرده‌ی گروه طالبان با اسلام آباد پرده برداشته‌است. در گزارش آمده است: “آصف درانی، نماینده پاکستان در امور افغانستان اعلام کرد، طرحی که برای جابجایی اعضای تحریک طالبان پاکستان از مناطق مرزی آماده شده بود عملی نشده است. وی می‌گوید شش هزار جنگجوی تی‌تی‌پی و خانواده‌هایشان در افغانستان زندگی می‌کنند. آقای درانی افزود که قبلا طرحی برای جابجایی اعضای تحریک طالبان پاکستان از مناطق مرزی وجود داشت، اما عملی نشد. او از فرمان منسوب به هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان که «جهاد»

خوانش حقوقی_مقایسوی از جنبش مشروطیت ایران و افغانستان (قسمت دوم)

۱۴۰۲/۰۸/۲۲ 09:59 بدون دیدگاه

۱- مفهوم و تاریخچه نهضت مشروطیت ایران و افغانستان: واژه لغوی نهضت در لغتنامه دهخدا از ریشه نهض یا نهضه اخذ شده به معنای بیداری، برخواستن، قیام ملی، پیشرفت و رشد نمودن آمده است(لغتنامه دهخدا). واژه جنبش، اما اسم مصدر به معنای جنبيدن، تکان خوردن و حرکت کردن آمده است(همان). نهضت یا جنبش عبارت است از رفتار گروهی نسبتا منظم و با دوام برای نیل به یک هدف اجتماعی-سیاسی و حقوقی کم‌وبیش معین که طبق طرح و برنامه‌ی قبلی انجام گیرد(محمدی، ۱۳۸۹: ۱۲). در این میان مشروطه یا مشروطيت، شرط کرده شده، آنچه که مقيد به شرط است، ذکر

نشست بی حاصل سران کشورهای اسلامی؛ اختلاف، وابستگی و ترس از عوامل شکست کشورهای اسلامی

۱۴۰۲/۰۸/۲۱ 12:48 بدون دیدگاه

روز گذشته سران کشورهای عربی و اسلامی پس از گذشت ۳۶ روز از کشتار مردم غزه و جنایات رژیم صهیونیستی، در ریاض عربستان گردهم آمدند تا بتوانند راهی برای توقف جنایات در غزه پیدا کنند. در نشست روز گذشته، سران همه کشورهای اسلامی با لحن‌های مختلف، هرچند که جنایات در غزه را محکوم کردند، اما به تصمیم مهم و بازدارنده‌ی که بتواند جنایات را متوقف کند، دست نیافتند. البته این امر به چند دلیل غیرقابل اجرا بود. اول: عدم اتحاد؛ مهمترین عامل شکست دنیایی اسلام و کشورهای اسلامی و غیر اسلامی در مواجهه‌ با استعمار و قدرت های بیرونی

خوانش حقوقی_مقایسوی از جنبش مشروطیت ایران و افغانستان (قسمت اول)

۱۴۰۲/۰۸/۲۱ 09:50 بدون دیدگاه

درآمد مشروطیت حادثه‌ای در تاریخ جهان آزادی و حکومت قانون است(طباطبایی، ۱۳۸۵: ۷۶). مارتین لاگین مشروطیت را جنبشی فکری و سیاسی می‌داند که در سده هجدهم در آمریکای شمالی و اروپای غربی به تکامل رسید و منشأ انقلاب‌های سیاسی و تشکیل نظام‌های سیاسی مبتنی‌بر قانون‌اساسی شد(8Loughlin, 2005: 2). به تعبیر دیگر، مشروطیت یک سیستم سیاسی-حقوقی است که محدودیت‌های را بر اجرای قدرت سیاسی تحمیل می‌کند(مرادخانی، ۱۳۹۶: ۴۹) و مشروطه یعنی بستن دست شاه و حاکم مستقل با ابزارهای حقوقی می‌باشد و دولت مشروطه در پی محدود کردن دولت مطلقه است. فریدون آدمیت مشروطه را حرکتی اجتماعی، سیاسی می‌خواند که

تاریخچه نابردباری؛ غروب بخارا و سمرقند و غوغای دیوبند (قسمت پایانی)

۱۴۰۲/۰۸/۲۱ 09:39 بدون دیدگاه

تفکر پارانویایی دیوبندی‌ها: از امین معلوف، نویسندۀ معروف لبنانی، می‌خواندم: «جوامعی که خویش‌استواری یا اتکاءبه‌نفس داشته باشند، دین آزاداندیش را بازمی‌تابانند؛ حال آنکه دین سردمزاج و خشکه‌مقدس و متحجر و وسواسی خاص جامعه‌های بدون اعتمادبه‌نفس است» (معلوف، ۱۳۸۲، ۷۱). این را گفتم تا از شرایط سیاسی و اجتماعی جامعۀ مسلمانان هند در هنگام تأسیس دارالعلوم دیوبند و تاثیر آن بالای مکتب دیوبندی صحبت کنم. دارالعلوم دیوبند در سدۀ نوزدهم، یعنی هنگامی تأسیس شد که شبه‌قارۀ هند زیر سلطۀ بریتانیا قرار داشت و جامعۀ اسلامی هندوستان از جهات متعدد زیر فشار بود و خود را در خطر اضمحلال و نابودی

آینده چه خواهد شد؟

۱۴۰۲/۰۸/۲۰ 15:00 بدون دیدگاه

با گذشت بیشتر از دو سال از سقوط جمهوریت و سلطه امارت طالبان بر کشور و نبود دورنمای روشن، همه می پرسند که این وضعیت به کجا منتهی می گردد و آینده کشور چه خواهد شد؟ در شرایطی که از حکومت سرپرست طالبان دو سال می گذرد، زنان و دختران، از کار و تحصیل و تعلیم همچنان محروم هستند، قانون اساسی که مبنای مشروعیت را شکل می دهد، وجود ندارد؛ انفجار و انتحار و ترورها کماکان ادامه دارد و چشم انداز سیاسی و اقتصادی روشن که بر بنیاد آن ایجاد اصلاحات، تغییرات بنیادی، بهبود اوضاع زندگی متصور باشد، نیز

تاریخچه نابردباری؛ غروب بخارا و سمرقند و غوغای دیوبند (قسمت پنجم)

۱۴۰۲/۰۸/۲۰ 14:46 بدون دیدگاه

۳) ابولاعلی مودودی ابوالاعلی مودودی، متولد سال ۱۹۰۳ در اورنگ‌آباد حیدرآباد هند است. گفته می‌شود خانواده او به‌آن‌اندازه محافظه‌کار بود که به او اجازه تحصیل در مدارس انگلیسی نداد، بلکه درعوض در خانه به فراگیری آموزش‌های دینی پرداخت. محمدشهرور، نواندیش دینی اهل سوریه، یکی از پدیده‌های تأثیرگذار در سیر تکوین شخصیت و آراءو نظریات تندروانه مودودی را، اوضاع سیاسی و اجتماعی شبه قاره هند در هنگام استعمار بریتانیا می‌داند. به باور شهرور، او در جامعه‌ای می‌زیست که وضعیت مسلمانان در آن از چند نگاه نه‌‌تنها خیلی مناسب نبود، بلکه مصیبت‌بار نیز بود: ۱) زیر سلطه استعمار بریتانیا بود و

از عبادت اجباری، تا نفرت از دینداری

۱۴۰۲/۰۸/۲۰ 11:37 بدون دیدگاه

مولانا معتقد بود که عبادت نیاز بنده است، نه نیاز پروردگار. داستان حضرت موسی و شبان عاشق، زیباترین و برجسته‌ترین تمثیل این اعتقاد مولاناست. مولانا در آن داستان از زبان پروردگار می‌گوید: من نگردم پاک از تسبیح شان پاک هم ایشان شود و درفشان از همین سبب، راز و نیاز شبان عاشق، یا به قول موسی “بیهوده گفتن‌های” او، از عبادت موسی در نزد پروردگار پذیرفته‌تر است. سروش می‌گفت، شمس وقتی وارد زندگی مولانا شد، به او عبادت تازه آموخت. اورا از کنج مسجد و مدرسه بیرون آورد و به سماع و مستی دعوت کرد. بزرگترین تحولی را که

چند ویژه‌گی زبانِ پارسی

۱۴۰۲/۰۸/۱۸ 15:50 بدون دیدگاه

• زبانِ پارسی، از بهرِ داشتنِ آهنگِ گوش‌نواز در واژه‌ها و جمله‌هایش، توانایی و ذوقِ یادگیری در روندِ زبان‌آموزی را برای فراگیرنده‌گان افزایش می‌دهد؛ چون جنبه‌ی موسیقایی آن بسیار دل‌نشین است و همین دل‌نشینی سبب می‌شود تا ساده و زودتر فرا گرفته شود. • افزون بر چاشنیِ موسیقایی در این زبان، شعر، نثر و بازآفرینی تخیّلِ خلاق و ظرافت‌چینی واژه‌ها در نخِ زبان، انگیزه‌ی فراگیری زودآموزِ آن‌را بیش‌تر می‌سازد. • زبانِ پارسی، زبانی‌ست که از ره‌گذر معنا و مفهوم، مانندِ آهنِ تفته شده در کوره‌ی روزگار آب‌دیده شده و مثلِ گل نازک و مانندِ پولاد مُحکم است؛ ازهمین‌روست