تحلیل

کوکنار؛ بمب اتُم طالبان یا ابزار فشار برای به رسمیت‌شناسی؟

۱۴۰۱/۱۲/۰۷ 15:55 بدون دیدگاه

عبدالحق مطیع، رییس سروی و تحلیل مبارزه با مواد مخدر وزارت امور داخله‌ی افغانستان، می‌گوید که ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، دستور سروی کشت‌زارهای کوکنار در سال جاری در افغانستان را صادر کرده است. به گفته مطیع، این سروی به‌گونه فنی و تخصصی در سراسر افغانستان انجام خواهد شد تا مقدار کوکنار کشت شده در سال جاری معلوم شود. مقامات طالبان هدف از این سروی را مبارزه موثر با کشت و قاچاق مواد مخدر در افغانستان خوانده‌اند. طالبان یک گروه سیاسی – مذهبی‌اند که قرائت سخت‌گیرانه‌ای از اسلام دارند. این گروه از هنگامی که در افغانستان به قدرت

پول و تجمل؛ پاشنه آشیل طالبان چیست؟

۱۴۰۱/۱۲/۰۷ 12:23 بدون دیدگاه

رسانه‌های پاکستانی نوشته است که طالبان برای خلعِ سلاح تی تی پی از مقامات پاکستانی که هفته‌ی قبل به کابل سفر کرده بودند، پول مطالبه کرده‌اند. وقتی این خبر را خواندم یادم آمد که چندی پیش در جایی نوشته بودم که اگر کسی از من بپرسد پاشنه آشیل طالبان چیست، در پاسُخ خواهم گفت: پول‌زدگی و تجمل‌زدگی. دو دهه قبل وقتی حادثه یازده سپتمبر اتفاق افتاد و مسوولیتِ آن را القاعده به عهده گرفت مقامات آمریکایی از طالبان خواستار تسلیم‌دهی اسامه بن لادن شدند، اما این گروه با استناد به رسم مهمان‌نوازی در میان افغان‌ها/پشتوها این مطالبه را

بایدن و چالش‌های آینده انتخابات ۲۰۲۴ ریاست جمهوری آمریکا

۱۴۰۱/۱۲/۰۷ 12:00 بدون دیدگاه

در آستانه‌ی برگزاری انتخابات ریاست‌ جمهوری آمریکا که بزرگ‌ترین رویداد سیاسی این کشور پنداشته می‌شود، صف‌بندی‌های انتخاباتی و رقابت‌های حزبی میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها این‌روز‌ها سوژه‌های محافل سیاسی، سیاست‌های فروملی این کشور شده است. در میان نامزدان پیشنهادی هر دو حزب چهره‌های چون: مایک پمیؤ و جان‌بولتن از حزب جمهوری‌خواهان و انتونی بلکین از حزب حاکم دموکرات‌ها زبان‌زد هستند و از گزینه‌های بدیل پیر‌ترین و کهنه‌کارترین رئیس جمهور آمریکا بایدن پیش‌بینی می‌شوند. این‌ انتخابات یکی از پرچالش‌ترین فرایند‌های سیاسی پیش روی امریکا خواهد بود و اداره بایدن با دشواری‌های فراوانی در این انتخابات آینده رو‌به رو خواهد بود.

تعطیلی تفکر(۲)؛ مدارس‌ دینی دیوبندی و فرهنگ حاشیه‌خوانی

۱۴۰۱/۱۲/۰۷ 11:05 بدون دیدگاه

یکی دیگر از عمده‌ترین نشانه‌های تعطیلی تفکر در مدارس دیوبندی، فرهنگ حاشیه‌خوانی و حاشیه‌نویسی است. در مدارس دینی دیوبندی به جای این‌که شما تفکرِ نقاد را بیاموزید، عمر تان در خواندنِ حواشی و شروحاتی که گذشتگان بالای کتاب‌ها نوشته‌اند صرف می‌گردد. فرهنگ حاشیه‌خوانی آن قدری که در مدارس دینی دیوبندی رایج است در جای دیگری نیست. علتش نیز این است که آموزش‌های دینی هنگامی به‌صورت سازمان‌یافته در هند آغاز شد که مراحل اولیه شکل‌گیری علوم مختلف در جهان اسلام دیگر اساساً به سر رسیده و به نوعی ایستایی و تصلب انجامیده بود و دورۀ جزم‌گرایی، قطعیت، تحشیه‌نویسی و

وحدت ملی یا کثرت؟

۱۴۰۱/۱۲/۰۶ 12:25 بدون دیدگاه

امروز می‌خواهم در باره دو مفهوم که عبارت از «مفهوم وحدت ملی» و تکثر است بنویسم. افغانستان یک کشور چندملیتی است. از دیرگاهی است که اقوام و ملیت‌های این سرزمین برای به‌رسمیت‌شناسی و داشتن حق خودگردانی در چارچوب یک دولت فدرال مبارزه می‌کنند. این مبارزات دارد به نتایجی نیز می‌رسد. یعنی فصل ثمردادنش نزدیک شده است. اما مشکلاتی فراروی فدرالیست‌ها وجود دارد. یکی از این مشکلات سردرگمی مفهومی است. یعنی که هنوز بسیاری‌ها نمی‌دانند که برای «وحدت» مبارزه می‌کنند یا برای تکثر. «وحدت» به شدت مفهوم دل‌خواه برتری‌طلبان است. زیرا تجربه تاریخی نشان داده که این مفهوم برای

پاکستان؛ برخورد دوگانه با طالبان و دشمنی آشکار با مردم افغانستان

۱۴۰۱/۱۲/۰۶ 11:52 بدون دیدگاه

هفته گذشته خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان و ژنرال ندیم انجم، رئیس سازمان اطلاعات نظامی این کشور (آی‌اس‌آی) به افغانستان سفر کرده و با عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر و ملا محمد یعقوب مجاهد، وزیر دفاع حکومت طالبان و برخی دیگر از مقامات این گروه در کابل دیدار کردند. مقامات بلندرتبه نظامی و استخباراتی پاکستان در حالی به دیدار مقام‌های طالبان در افغانستان رفتند که در هفته‌های اخیر تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) حملات خود بر نظامیان این کشور را افزایش داده است. در پی این حملات مقامات پاکستانی مدعی‌اند که طالبان پاکستانی در افغانستان پناهگاه امن دارند و

تعطیلی تفکر؛ مدارس دیوبندی و مقاطعه با معارف عصری بشری

۱۴۰۱/۱۲/۰۶ 10:41 بدون دیدگاه

از هنگامی که طالبان در ۱۵ اگوستِ سالِ ۲۰۲۱ به قدرت رسیده است، شماری از علمای جهان اسلام از جمله شیخ ازهر مخالفتِ خود را با برخی از سیاست‌های این گروه اعلام کرده‌اند. یکی از سیاست‌های این گروه که بیش‌تر از همه با مخالفت علما مواجه گردیده است، بستنِ در مکاتب دخترانه و منع آموزش زنان است. در حالی که علمای جهان پیوسته از این گروه می‌خواهد که در سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ی خود نسبت به زنان تجدید نظر کنند، اما طالبان پیهم فرمان‌های سخت‌گیرانه‌تر صادر می‌کنند و به فتاوای آن‌ها گوش نمی‌سپارند. به نظر می‌رسد که میان علمای طالبان

کلاب هاوس در افغانستان؛ بیگانه‌هراسی و اتاق‌های پژواکی

۱۴۰۱/۱۲/۰۴ 16:34 بدون دیدگاه

سال گذشته من نیز یکی از کاربرانِ دایمی کلاب هاوس بودم. در حالی که کلاب‌هاوس یکی از شبکه‌های اجتماعی محبوب در افغانستان است و مخاطبان بسیاری دارد، من اما امسال از آن‌جا کوچ کرده‌ام و حتا ماهی یکبار نیز به اتاق‌های گفتگویش سر نمی‌زنم. شاید بپرسید که چرا؟ علتش «بیگانه‌هراسی» شدیدی است که در اتاق‌های کلاب‌هاوس متعلق به کاربران افغانستان بیداد می‌کند. در روزگار جنگ‌های تنظیمی در افغانستان هر منطقه‌ی کشور به یک حزب و تنظیم تعلق داشت و سفرکردن از یک منطقه به منطقه‌ی دیگر به شدت خطر کمین‌خوردن، مواجهه با قطاع‌الطریق و دزدان، روی ماین پاگذاشتن و

آیا افغانستان به بهشت تروریزم و افراط‌گرایی مبدل شده است؟

۱۴۰۱/۱۲/۰۴ 13:50 بدون دیدگاه

پیوند تروریسم با جغرافیای افغانستان بر می‌گردد به تحولات دوران جنگ‌سرد و اشغال افغانستان توسط شوروی. درست در فردای پس از تجاوز نیروهای اتحاد شوروی به افغانستان و شکل‌گیری مقاومت‌های مردمی در برابر ارتش سرخ، گروه‌ها و سازمان‌های تندرو اسلامی از کشور‌های همسایه به ویژه از پاکستان و کشور‌های خاورمیانه جهت اشتراک در جهاد و آزاد سازی افغانستان از زیر سلطه شوروی به این کشور ریختند و تا ختم دوره جهاد و خروج نیروهای ارتش سرخ از افغانستان در کنار برخی از تنظم‌های جهادی افغانستان به مبارزه مسلحانه ادامه دادند. پس از پایان جنگ‌سرد و اشغال افغانستان بخش‌بزرگی

داوود عرفان: عدالت مفهوم مرکزی مکتب سیاسی هرات است.

۱۴۰۱/۱۲/۰۴ 11:53 بدون دیدگاه

روایت: یکی از نخبگان افغانستان که در حال حاضر در شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی ایران زندگی می‌کند، دکتر داوود عرفان است. آقای عرفان در افغانستان استاد دانشگاه بود و سپس برای اخذ مدرک دکترا شامل دانشگاه فردوسی شد. چند روز پیش آقای عرفان از رساله‌ی دکترای خود که زیر عنوان «عناصر هویت‌بخش اندیشه سیاسی هرات» نوشته است، موفقانه دفاع کرد. هرات در گذشته یکی از مراکز مهم مدنیت منطقه بوده است. وقتی شنیدیم که رساله‌ی دکترای او در این زمینه است، گفتیم چه بهتر که برای مخاطبان ما از «اندیشه سیاسی هرات» روایت کند.برایش پیام دادیم،

آغاز فروپاشی روایت پاکستان

۱۴۰۱/۱۲/۰۴ 11:14 بدون دیدگاه

هر کشوری برای خلق بسیج ملی، انسجام اجتماعی، ایجاد همآهنگی و برساختنِ خیر همگانی نیاز به یک روایت دارد. وقتی روایت می‌گویم منظورم روشن است: روایت، یعنی هر چیزی که دارای رمزگان روایی مانندی پی‌رنگ، شخصیت و معنا باشد. پی‌رنگ، یعنی توالی رخدادها، به گونه‌ای که آغاز، میانه و پایان داشته باشد. کارکرد روایت‌ این است که وقتی ملتی مفتون آن شوند ۱) از طریق تحمیل پیش‌فرض‌های خود برای آن ملت باور خلق می‌کند؛ ۲) از طریق همذات‌پنداری با شخصیت‌های روایت برای آن‌ها هویت عرضه می‌کند؛ ۳) از طریق ایجاد منافع بیان‌گرانه و هویتی آن ملت را به

هم‌آغوشی مرگ‌بارِ زلنسکی با جوبایدن

۱۴۰۱/۱۲/۰۳ 13:18 بدون دیدگاه

ریشه‌ها و کد‌های اصلی بحران ویران‌گر امروزه اوکراین و‌ در کل شرق اروپا بر‌ می‌گردد، به تحولات ۲۰۱۴م و استقرار دولت غرب‌گرا در کیف که منجر به بحران و جدایی جزیره استراتژیک کریمه از اوکراین به روسیه شد. از آن‌جای که اوکراین از اهمیت فوق‌العاده ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئوکالچری برای روسیه برخوردار است، استقرار یک دولت غرب‌گرا و هم‌پیمان ناتو در کیف برای روسیه سخت غیر قابل تحمل و تهدیدکننده مسکو تلقی می‌شود. با جدایی و‌الحاق کریمه به خاک روسیه، علاقه‌مندی اوکراینی‌های ملی‌گرا برای پیوستن به ناتو، اتحادیه اروپا و سایر نهادهای غربی بیش‌تر شد و این موضوع باعث

قیام سوم حوت؛ روز عبرت برای اشغال‌گران داخلی و خارجی

۱۴۰۱/۱۲/۰۳ 12:10 بدون دیدگاه

قیام سوم حوت/ اسفند مردم (چنداول کابل) که در شب و روز سوم حوت سال ۱۳۵۸ اتفاق افتاد، به نام شب (الله اکبر) شناخته می‌شود. این قیام مردم کابل برای «نه» گفتن به حاکمیت خودکامه‌ی حزب دمکراتیک خلق در زمان ریاست ببرک کارمل، اتفاق افتاد. قیام سوم حوت ۵۸ دقیقا روز پس از ورود نظامیان شوروی سابق به خاک افغانستان انجام شد. علت قیام سوم حوت به خاطر رهایی افغانستان از «اشغال» شوروی و رفع سرکوب‌ها بود. این قیام نخست در شب سوم حوت از سوی مردم چنداول با روشن‌کردن آتش و نعره الله اکبر از بام‌

تفکر پارانویایی دیوبندی‌ها

۱۴۰۱/۱۲/۰۳ 11:14 بدون دیدگاه

پس از به قدرت‌رسیدنِ طالبان در افغانستان و اعمال یک‌سری سیاست‌های سخت‌گیرانه در زمینه‌ی حقوق بانوان و آزادی‌های فردی توسط آنان، بسیاری‌ها از من پُرسیده‌اند که خوانش آنان از اسلام چه تباینی با خوانش مردم افغانستان دارد؟ آیا طالبان و مردمِ افغانستان پیرو مذهب واحدی به نام «حنفیت» نیستند؟ آیا تفکر آنان وارداتی است یا که ریشه در جامعه‌ی افغانستان دارد؟ پُرسش خیلی خوبی است. من که تا هنوز فُرصت نیافته بودم در این زمینه دیدگاهم را مطرح کنم، اکنون می‌خواهم بگویم که آری فاصله‌ی بزرگی میان خوانش مردم افغانستان با خوانش طالبان وجود دارد، به اندازه‌ی فاصله‌ی بلخ

چگونه باید از نفوذ داعش در افغانستان جلوگیری کرد؟

۱۴۰۱/۱۲/۰۲ 12:47 بدون دیدگاه

یکی از مواردی که امروزه به یک خطر جدی برای امنیت منطقه و جهان مبدل شده، رشد و نفوذ داعش خراسان در افغانستان است. طبق آمارهایی که سازمان‌های معتبر منتشر کرده‌اند گفته می‌شود امروزه نزدیک به ۶۵۰۰ داعشی در افغانستان حضور و از این میان چهار هزار جنگجوی آن در مناطق هم‌مرز با تاجیکستان مستقر شده‌اند. برخورد طالبان با داعش تا هنوز میان انکار و تقابل در نوسان بوده است؛ به گونه‌ای که هر وقتی دنیا در باره رشد داعش در افغانستان هشدار می‌دهد ذبیح‌الله مجاهد با توییت تکذیب می‌کند اما هر از گاهی از تقابل نظامی با این

انزوای دیپلماتیک افغانستان

۱۴۰۱/۱۲/۰۲ 11:43 بدون دیدگاه

اگر روابط دپیلماتیک افغانستان با جهان در صد‌سال اخیر به بررسی و واکاوی گرفته شود، درمی‌یابیم که این کشور فراز و فرود‌های فراوانی را در تامین روابط دپیلماتیک با کشور‌های جهان سپری‌نموده است. در صدسال اخیر افغانستان شاهد ده حکومت و نوع نظام چون حکومت شاهی امان‌الله،حکومت امیر حبیب‌الله کلکانی، نظام شاهی محمد نادر، حکومت شاهی محمدظاهر، نظام جمهوریت محمد داوود، نظام‌های جمهوریت دموکراتیک مارکسیستی، دولت اسلامی مجاهدین، امارت‌سلامی طالبان، دولت جمهوری اسلامی و دوباره امارت اسلامی طالبان بوده‌ایم. همه‌ای نظام‌ها بدون نظام امارت طالبانی در دوره اول و حالا دوره دوم به گونه‌ای موثر و فعال با کشور‌ها

تقابل تمدن‌ها در قرن ۲۱ بر خلاف نظریه فوکویاما

۱۴۰۱/۱۲/۰۲ 11:22 بدون دیدگاه

با گذشت ۳۰ سال از نظریه معروف فرانسیس فوکویاما، مبنی بر پایان تاریخ بر اساس مکتب لیبرال دمکراسی غربی؛ اما حمله روسیه به اوکراین، جهش چین به سوی رهبری اقتصاد جهان و سیاست جهانی شدن و اقتدار و ایستادگی ایران در مقابل غرب، این نظریه را به چالش کشیده است. برخلاف نظر فوکویاما مبنی بر پایان تاریخ بر پایه مکتب لیبرالیسم غربی؛ اما نظریه هانتینگتون استاد فوکویاما با عنوان « برخورد تمدن‌ها» در حال حاضر بیشتر در حال اجرا و اثبات است. با این‌حال فوکویاما در سال‌های اخیر ناچار شد توضیحات متعددی بدهد تا منظورش از «پایان

افراطیت قومی و فارسی‌ستیزی در افغانستان

۱۴۰۱/۱۲/۰۲ 10:55 بدون دیدگاه

وقتی به بیستِ سالِ گذشته نگاه می‌کنم می‌بینم که یکی از محورهای منازعه در میانِ نسل جوان ما سیاستِ زبانی دوره‌ی جمهوریت بوده است. دولت‌مردانِ جمهوریت متاسفانه هر از گاهی با اقدامات جنجال‌برانگیز خود به جدال‌های زبانی در افغانستان دامن می‌زدند. نخستین اقدام تفرقه‌انگیز آن‌ها، حذف زبان فارسی از سرود ملی بود. با وجودی آن‌که کرزی به نمایندگان لویه جرگه قانون اساسی وعده سپرده بود که با صدور فرمان دولتی دستور خواهد داد که سرود ملی به هر دو زبان فارسی و پشتو تهیه گردد، اما چنین نکرد. سپس شماری دیگری از افراطیون قومی در متن مصوبه‌ی قانون اساسی

نگاهی به سیر زوال جامعه‌ی پشتونی پاکستان و عوامل آن

۱۴۰۱/۱۲/۰۱ 16:04 بدون دیدگاه

یکی از دردِسرهای عمده‌ی پاکستان در حالِ حاضر تی تی پی یا تحریک طالبان پاکستان است. تی تی پی یکی از جناح‌های تندرو مذهبی است که در برابر حکومت پاکستان دست به مخالفت مسلحانه می‌زند و در چند روز اخیر مسوولیت برخی حملات انتحاری و انفجاری در آن کشور را نیز به عهده گرفته است. تحریک طالبان پاکستان برخاسته از میان قبایلِ پشتون‌تبار کشور پاکستان است. پشتون‌ها در پاکستان در مناطق مرزی هم‌جوار با افغانستان زندگی می‌کنند. جالب است بدانید که روزگاری این منطقه خاستگاه یکی از مهم‌ترین جنبش‌های خشونت‌پرهیزی شبه قاره‌ی هند بود: جنبش خدایی خدمت‌گار به

آیا ابوریحان بیرونی سزاوار چنین مقبره‌ای است؟

۱۴۰۱/۱۲/۰۱ 13:05 بدون دیدگاه

یکی از دعواهای همیشه‌گی ما افغانستانی‌ها با شماری از کشورهای منطقه این است که چرا مفاخر و بزرگان تاریخ ما را به نام خود مصادره می‌کنند. بارها اتفاق افتاده است که ما با مردمان ایران و ترکیه بر سر این‌که مولانا متعلق به افغانستان است یا ترکیه و ایران، دعوا کرده‌ایم. اگر کسی آن دعواهای فیسبوکی و جدال‌های ما در دنیای مجازی را بنگرد شاید گمان کند که خیلی قدرشناس بزرگان، مفاخر و مشاهیر تاریخی ما هستیم، اما به این تصویر نگاه کنید. این آرام‌گاه ابوریحان بیرونی در غزنه است: همان ستاره‌شناس، تقویم‌شناس، مورخ، هندشناس و همه‌چیزدانِ معروف جهان