با گذشت ۳۰ سال از نظریه معروف فرانسیس فوکویاما، مبنی بر پایان تاریخ بر اساس مکتب لیبرال دمکراسی غربی؛ اما حمله روسیه به اوکراین، جهش چین به سوی رهبری اقتصاد جهان و سیاست جهانی شدن و اقتدار و ایستادگی ایران در مقابل غرب، این نظریه را به چالش کشیده است. برخلاف نظر فوکویاما مبنی بر پایان تاریخ بر پایه مکتب لیبرالیسم غربی؛ اما نظریه هانتینگتون استاد فوکویاما با عنوان « برخورد تمدن‌ها» در حال حاضر بیشتر در حال اجرا و اثبات است. با این‌حال فوکویاما در سال‌های اخیر ناچار شد توضیحات متعددی بدهد تا منظورش از «پایان
