تحلیل

پاکستان؛ ایجاد بحران‌ برای کشورهای منطقه و درگیر شدن در بحران داخلی

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 16:45 بدون دیدگاه

اوضاع داخلی در پاکستان این روزها بحرانی است. با عزل عمران خان در ماه اپریل سال گذشته؛ از آن زمان تاکنون، اوضاع سیاسی این کشور به شدت بحرانی‌ شده است. این کشور مانند گذشته این روزها در کنار بحران آفرینی برای دیگران، در بحران داخلی شدید نیز درگیر شده است. عمران خان نخست وزیر برکنار شده، از سوی حکومت و ارتش این کشور به شدت تحت فشار سیاسی قرار دارد تا اینکه از صحنه سیاست پاکستان حذف شود. البته این اولین و آخرین بحران در پاکستان نیست. این کشور از زمان ایجاد و شکل‌گیری تاکنون، کانون بحران‌های

‌ تفرقه بینداز و حکومت کن

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 13:02 بدون دیدگاه

به باور نویسنده، سیاست «تفرقه بینداز و حکومت کن» خاصه نجیب‌الله بود. این سیاست معطوف به استفاده از یک قوم علیه قوم دیگری بود. بنا به ادعای نویسنده، او با توسل به پشتون می‌خواست ازبیک را مهار کند یا هم برعکس. این سیاست در ولایت جوزجان علیه جنرال دوستم اعمال شده بود. جنرال دوستم با وصف آن‌که سرباز صادق و وفادار (به زعم نویسنده) به دولت بود، با آن‌هم نجیب‌الله از رشد و نفوذ او در شمال هراس داشت و تلاش می‌ورزید با توسل به ابزارهای گوناگون او را مهار کند. برای مهار جنرال دوستم در شمال،

نوروز؛ عید بی‌ربط با مذهب

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 12:39 بدون دیدگاه

واژه عید در فرهنگ عمید، چنین تعریف شده است: هر روزی‌که درآن یادبودی از خوشی و شادی برای گروهی از مردم است. آری، نوروز برعلاوه این‌که کهن‌ترین نماد و نمونه اعلای تاریخ و فرهنگ ماست، عید بزرگ و شادی‌آوریست که پاس‌داری ازآن را باید لازم بدانیم. طوری‌که روشن است، از نوروز نه‌تنها در حوزه فرهنگی بزرگ ما، بل‌که در سراسر جهان گرامی‌داشت می‌شود. اما در افغانستان، بحث بر سر تجلیل نوروز چه در میان توده مردم و چه در میان جوانان و دانش‌گاهیان اما و اگرهای زیادی دارد. ولی در این نبشته، کوشش بر آن‌ است تا نظریات و

افغانستان و خوانش‌های سادیستی از دین

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 11:32 بدون دیدگاه

به مناسبت روزِ شادی؛ امروز در تقویم جهانی به عنوان «روزِ شادی» ثبت شده است تا تاکیدی باشد بر این‌که شادزیستن یکی از حقوق بنیادینِ انسان‌ها است. در «روز جهانی شادی» جا دارد از ملتی یاد کنیم که در هر سروی جهانی «ناشادترین ملت دنیا» خوانده می‌شود: ملت افغانستان. آن‌چه که متاسفانه ما را از این حق طبیعی ما محروم ساخته است، قرائت سادیستی گروه‌های تندرو و افراطی مذهبی مانند طالبان، داعش و القاعده است که دین مبین اسلام را چماقی برای سرکوب شهروندان این سرزمین ساخته‌اند و به نام دینی که «رحمت للعالمین» است، هر گونه شادزیستن

فرجام تلخ هردو احمدزی/بخش نخست

۱۴۰۱/۱۲/۲۸ 14:12 بدون دیدگاه

سخن اول: مراد از هردو احمدزی، داکتر نجیب‌الله احمدزی [نام مکمل] منشی عمومی کمیته مرکزی حزب دموکراتیک خلق و رییس جمهوری پیشین «جمهوری افغانستان[۱]»، و دکتر محمداشرف غنی احمدزی [نام مکمل] ریيس جمهوری پیشین «جمهوری اسلامی افغانستان» می‌باشد. اولی بین سال‌های ۱۳۶۵ تا اوایل ۱۳۷۱ رئیس جمهوری افغانستان بود، و دومی از اواسط ‌سال‌های ۱۳۹۳ تا اواسط ۱۴۰۰. اولی، جمهوری سوسیالیستی را اداره می‌کرد و دومی جمهوری اسلامی را. سخن دوم: چندی پیش کتاب «اردو و سیاست» نوشته سترجنرال محمدنبی عظیمی را خواندم. نویسنده، مو به مو حادثات و واقعات دوره نجیب‌الله را با قلم سلیس و روان

آغاز مجدد روابط ایران و عربستان و آینده افغانستان

۱۴۰۱/۱۲/۲۸ 11:56 بدون دیدگاه

چندین دهه از برقراری رابطه حسنه میان واشنگتن و ریاض می گذرد، ولی سران عربستان پس از سال‌ها به این نتیجه رسیده اند که طناب امریکا نازک‌تر از آن است که بتوان به آن آویزان بود؛ بنابر این در رویکرد متفاوت با میانجگیری چین برای آغاز روابط مجدد با ایران روی آورده و رضایت داد. در چند دهه اخیر مقامات عربستان وابستگی زیادی به امریکا داشته اند و در طول سال های اخیر مقامات امریکا نیز حمایت‌های زیادی از دولت سعودی کرده‌اند که نمونه های بارز آن در جنگ اول خلیج فارس (۱۹۹۱)، جنگ دوم خلیج

کلاس‌ اسلام‌شناسی علمای جهان اسلام برای طالبان

۱۴۰۱/۱۲/۲۸ 10:41 بدون دیدگاه

به دنبالِ به قدرت‌رسیدن طالبان در افغانستان، رفت و آمد علمای جهان اسلام نیز به این کشور افزایش یافته است؛ طوری که در همین یک‌سالِ اخیر از ملاهای پاکستانی به رهبری مفتی تقی عثمانی تا علمای ترکیه و سودان و در تازه‌ترین مورد علمای امارات نیز به این کشور آمدند. گزارش‌هایی وجود دارد که به زودی سازمان همکاری‌های اسلامی، هیئتی دیگری از علما و فقها را نیز به کابل خواهد فرستاد تا با طالبان گفتگو کنند. تصور نکنید علمایی که به کابُل در آمد و شداند، برای تحصیل علم یا آگاه‌شدن از عمیق‌ترین نظریات دینی و فلسفی این‌جا می‌آیند.

فرخنده‌کُشی؛ آسیب‌پذیری جامعه ما از «خبر جعلی»

۱۴۰۱/۱۲/۲۷ 16:14 بدون دیدگاه

هشت سال قبل، درست در چنین ایامی، یعنی یکی دوروز قبل از نوروز، خانمی به نام فرخنده در نزدیکی مسجد شاه دوشمشیره‌ی کابل توسط جماعتی از مردم رهگذر زجرکش شده و جسدش سوزانده شد. از آن زمان تا اکنون هر از گاهی نویسندگانِ ما در باره‌ی علل و عوامل آن واقعه می‌نویسند و تحلیل و تفسیر می‌کنند؛ طوری که برخی دین و دین‌داری عامیانه را مسوول معرفی می‌کنند، شماری از فرهنگ خشونت در میان مردم ما گلایه کرده و از تاثیر چنددهه جنگ بر روان شهروندان سخن می‌گویند. من اما این‌جا می‌خواهم بپرسم که چه خبری، آن جنایت

نوروز؛ جشنی در مسیر جهانی شدن

۱۴۰۱/۱۲/۲۷ 14:36 بدون دیدگاه

پس از شکل‌گیری رسانه‌های جمعی و ارتباطات، ملت‌ها در حال تجربه‌ای جهانِ بدون مرز اند. در این جهان بدون مرز، در یک لحظه آدمی در هر گوشه و کنارِی باشد قادر است صدها داده‌ای علمی، اتفاقات، حوادث، مناسبت‌های فرهنگی و حتا شادی‌ و جشن‌ها را با دیگران ببیند، شریک‌ کند، بپسندد و آنرا تقلید و اجرا نماید. دانشمندان معتقد اند که جهان‌وطنی در حال شکل‌گیری و «شهروند جهانی» در حال بروز و تکامل است. فرایند جهانی شدن این امکان را تسریع کرده و به جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ، سیاست، حقوق و فناوری، بیش‌تر از هر زمانی دیگر پرداخته است.

کار خبرنگاری و بحث «الفاظ کفر» در حاکمیت طالبان

۱۴۰۱/۱۲/۲۷ 12:55 بدون دیدگاه

امروز، روز ملی خبرنگار در افغانستان است. تا پیش از به قدرت‌رسیدنِ طالبان در افغانستان ۵۴۳ رسانه فعالیت داشت که در آن‌ها هزاران خبرنگار مصروف کار بودند. با آمدن طالبان تنها در صد روز نخست ۲۳۱ رسانه تعطیل و ۶۴۰۰ خبرنگار بیکار شدند. خبرنگاران افغانستان امروزه نه تنها که از بیکاری رنج می‌برند، بلکه در مواردی گزارش‌هایی از ترور، تعقیب، شکنجه و زندانی‌شدنِ آن‌ها نیز به نشر می‌رسد و نشان می‌دهد که امروزه کار خبرنگاری در کشور شبیه سینه سپرکردن در برابر صدها تیر بلا است. یکی از مواردی که می‌تواند در حاکمیتِ طالبان باعث ایجاد دردسر‌های بیش‌‎تر برای

نوروز؛ نخستین روز آفرینش

۱۴۰۱/۱۲/۲۷ 11:50 بدون دیدگاه

ز باغ ای باغبان ما را همی بوی بهار آید کلید باغ ما را ده که فردامان به کار آید کلید باغ را فردا هزاران خواستار آید تو لختی صبر کن چندان که قمری بر چنار آید چو اندر باغ تو بلبل به دیدار بهار آید ترا مهمان ناخوانده به روزی صد هزار آید بهار امسال پنداری همی خوشتر ز پار آید وزین خوشتر شود فردا که خسرو از شکار اید نوروز، روز اول ماه حمل و نخستین روز سال هجری خورشیدی برای ما فارسی زبانان در کشورهای افغانستان، ایران و تاجکستان یک روز فرخنده و یک

وابستگی ثبات و امنیت منطقه به ثبات و امنیت افغانستان

۱۴۰۱/۱۲/۲۷ 10:57 بدون دیدگاه

افغانستان تنها کشوری‌ست که در کانون و نقطه‌ای وصل چهار مجموعه امنیتی/ زیرسیستم امنیتی منطقه‌ای واقع شده است. در تازه‌‌ترین طبقه بندی که اندیشمندان حوزه امنیت و مطالعات منطقه‌ای از جمله باری‌بوزان نظریه‌پر‌داز شهیر حوزه امنیت ارایه کرده دیده می‌شود قاره کهن آسیا به چهار زیر مجموعه امنیتی تقسیم بندی شده: مجموعه امنیتی آسیای مرکزی با محوریت روسیه، خاورمیانه با محوریت ایران،سعودی، ترکیه و اسرایل، جنوب آسیا با محوریت هند و پاکستان و شرق‌دور با محوریت چین و ژاپن. در این میان وقتی جایگاه افغانستان را شما بخواهید به بررسی بگیرید که متاثر از کدام زیر سیستم است دیده

دیدگاه مذهب شیعه در باره نوروز

۱۴۰۱/۱۲/۲۵ 11:35 بدون دیدگاه

در نوشته‌های قبلی به تاریخچه نوروز در افغانستان و رویکرد اهل سنت به این آیین کهن اشاره کردیم و اینکه این جشن باستانی از گذشته‌های دور در افغانستان برگزار می‌گردیده و همچنین اکثریت علمای اهل سنت و مذهب حنفی، فتوای دال بر تحریم نوروز نداده اند. اما در نوشته فعلی می‌خواهیم دیدگاه مذهب شیعه را در باره نوروز بدانیم. تعيين موضع اسلام و نحوه ي برخورد دين با عادت ها، آداب، رسوم و فرهنگ ملت‌هاي مختلف جهان از موضوعات مهم اجتماعي و فرهنگي است که در روزگار ما تحقيقي جدّي و همه جانبه را مي‌طلبد. پرسش

شش علت آسیب‌پذیری افغانستان از تروریسم بین‌المللی

۱۴۰۱/۱۲/۲۵ 10:36 بدون دیدگاه

دیروز گزارشی در رسانه‌ها منتشر شد که نشان می‌داد افغانستان امسال یکباری دیگر در مقام نخست آسیب‌پذیری از تروریسم قرار گرفته است. بنیاد «اقتصاد و صلح» که یک نهاد استرالیایی است، همه ساله گزارشی از کشورهای آسیب‌پذیر از تروریسم ارایه می‌کند. بر بنیاد این گزارش این نهاد، افغانستان چهارمینِ سال متوالی است که در جمع ۱۰ کشور آسیب‌پذیر و در مقام نخست قرار می‌گیرد. در گزارش این نهاد آمده است که ۲۲ ولایت افغانستان در سال ۲۰۲۲ شاهد رویدادهای تروریستی بوده است و بیشترین حملات تروریستی هم در کابل اتفاق افتاده و در اثر آن ۲۱۷ نفر

روایت زریاب از جشن نوروز در میان کابلی‌ها

۱۴۰۱/۱۲/۲۴ 15:24 بدون دیدگاه

اجازه بدهید که جشن بزرگ نوروز را به‌شما مبارک‌باد بگویم. هرچند، در کشورما – در این روزگار- این جشن یک روز برگذار می‌شود، مگر در گذشته‌ها چنین نبود. بدین معنی که جشن نوروز، به‌روایتی دو هفته و به‌روایتی دیگر، تا پایان فروردین‌ماه، دنباله می‌یافت. حتّا در عهد بابریان هند نیز، همین‌شیوه برقرار بود؛ چنان‌که گل‌بدن بیگم – دختر ظهیرالدّین محمد بابر- در کتاب همایون‌نامه‌اش می‌نویسد: «بعد از نوروز، هفده روز همایونی می‌کردند و لباس‌های سبز می‌پوشیدند و قریب سی چهل دختر را حکم می‌شدکه لباس‌های سبز بپوشند و برکوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برآیند…» به‌هر صورت، می‌خواهم سخن را در بارۀ جشن

در بابِ شرارت‌های توتالیتاریسم در افغانستان

۱۴۰۱/۱۲/۲۴ 13:12 بدون دیدگاه

امروز ۲۴ حوت، سال‌روز قیام مردم هرات علیه رژیم کمونیستی حزب دموکراتیک خلق افغانستان است. این قیام در سالِ ۱۳۵۷ به صورت خودجوش در هرات علیه حکومتِ نورمحمد تره‌کی صورت گرفت. گفته می‌شود در پی این قیام، رژیم کمونیستی برای سرکوب مردم به حملات وحشیانه‌ی هوایی متوسل شده و نزدیک به بیست هزار نفر را به شهادت رساند. افغانستان سرزمینی است که متاسفانه در درازای تاریخ خود یا هرج و مرج و انارشی در آن حاکم بوده است و یا هم رژیم‌های توتالیتار و تمامیت‌خواه. در مذمتِ هرج و مرج و انارشی دهه‌ی هفتاد در افغانستان همه می‌نویسند اما

فصل ناتمام احیای هویت در افغانستان

۱۴۰۱/۱۲/۲۴ 11:22 بدون دیدگاه

شبِ گذشته در سراسر ایران جشنِ چهارشنبه سوری برپا بود و از هر سو صدای آتش‌بازی به گوش می‌آمد و در هر گوشه‌ آتشی بر افروخته شده بود. با دیدنِ این صحنه‌ها، خاطرات بزرگداشت از چهارشنبه سوری در کابل و بلخ در ذهنم زنده شد و تلاش جوانانی به یادم آمد که در زیرِ ریش تکفیری‌ها از سنت‌های نیاکان خود پاس‌داری می‌کردند. افغانستان کشوری است که بر روی جغرافیای خراسانِ بزرگ و ایران شرقی بنا شده است. شما وقتی به شهنامه مراجعه کنید می‌بینید که خاستگاه اکثر داستان‌های حماسی این کتاب، شهرها و جغرافیایی است که امروزه

توافق به جای جنگ سرد

۱۴۰۱/۱۲/۲۳ 15:25 بدون دیدگاه

ایران و عربستان سعودی به عنوان دو قدرت بزرگ منطقه‌ای با داشتن تنش‌ها در روابط دوجانبه‌ای خود و نگرانی ‌های چون: تروریسم، ثبات منطقه‌ای و امنیت انرژیکی به شدت باهم مواجه هستند. اما چین به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ جهان با داشتن منافع اقتصادی و سیاسی گسترده در منطقه و حضور بیشتری اقتصادی در خاورمیانه به دنبال کاهش تنش‌ها و تسهیل در روابط بین ایران و عربستان سعودی است و روی گسترش روابط خود با این دو کشور و جلب منافع اقتصادی و سیاسی اش در منطقه نیز تمرکز دارد. بنابراین نقش میانجی آن

به رسمیت‌شناسی در عوض «به رسمیت‌شناسی»

۱۴۰۱/۱۲/۲۳ 13:09 بدون دیدگاه

از روزی که طالبان در افغانستان به قدرت رسیده‌اند، هم مردم و هم طالبان برای به رسمیت‌شناسی تلاش می‌کنند. تلاش طالبان برای به رسمیت‌شناسی واضح و آشکار است. آن‌ها از همان نخستین روزهای تصرفِ کابل توقع داشتند که جامعه‌ی جهانی حکومتِ این گروه را به رسمیت بشناسند که تا هنوز نشناخته‌اند و فقط ۱۳ کشور به صورتِ دفاکتو با آنان تعامل دارند و بس. چندی پیش ملا متقی، وزیر خارجه‌ی طالبان، به گلایه گفت که تمامِ شروط به رسمیت‌شناسی را تکمیل کرده‌ایم، اما نمی‌دانیم چه کاری دیگری باید انجام بدهیم که توسط کشورهای جهان به رسمیت شناخته شویم.

چالش های اردوغان در انتخابات آینده ترکیه

۱۴۰۱/۱۲/۲۳ 11:35 بدون دیدگاه

ترکیه تا کم‌تر از ۲ ماه دیگر شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. فرایندی که بیشتر از هر زمان دیگر برای مردم این کشور و حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری اردوغان خیلی سرنوشت ساز و مهم تلقی می‌شود. سیاست‌های اقتدارگرایانه‌ای اردوغان، عدم پذیرش این کشور در اتحادیه اروپا، تورم بی‌پیشینه‌ای اقتصادی، چالش‌های تازه‌ای امنیتی و حوادث اخیر طبیعی و زمین لرزه‌ی که منجر به آوار شدن صدها ساختمان مسکونی و کشته شدن ده‌ها هزار نفر شد، از مهم‌ترین ابزار‌های انتخاباتی به شمار می‌رود که دست اپوزیسیون حکومت را باز می‌گذارد تا از سوژه‌های فوق