هویت

ایده افغانستان سازی

۱۴۰۲/۰۱/۰۸ 14:07 بدون دیدگاه

بحران و شکست‌های پی‌هم دولت‌های نااستوار افغانستان، نه ربطی عمیق به پنجاب دارد و نه‌هم به‌همسایگان دور و نزدیک. بحران این کشور محصول ایده ناکارآمد افغانستان سازی در یک سرزمین چند ملیتی است که پيشينه و حافظه تاريخي آن با هویت برساخته ملی متأخر حول افغانیت سر ناسازگار دارد. باید گفت طی یک و نیم قرن اخیر همه‌ی سرکوب‌ها، کشتار‌ها و کله‌مناره‌ها به خاطر تکمیل پروسه‌ی افغانستان سازی متمایل به مرکزگرایی با همان خُوی و خلق ناسیونالیسم قبیله‌ای انجام شده است. همان ناسیونالیسم وامانده که پدیده‌ی به نام طالبانسیم آخرین ایستگاه امید آن دانسته می‌شود. چون این ناسیونالیسم

داعش؛ پروژه‌ی برای ادامه بحران چند وجهی در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۰۸ 13:03 بدون دیدگاه

داعش یک گروه سلفی-تکفیری منشعب شده از القاعده است که از اعلام ظهور آن بیش از ۱۶ سال می گذرد. با این حال این گروه هنگامی در صدر توجه جهانی قرار گرفت که حدود ۹ سال قبل بخش هایی از عراق و سوریه را به کنترل درآورد و تشکیل «دولت اسلامی عراق و شام» (با نام داعش) را اعلام کرد. نکته مورد توجه اینجاست که تعدادی از رهبران اصلی این گروه از جمله افرادی هستند که پیش از این از سوی آمریکا به ویژه در عراق زندانی شده بودند. برخی کارشناسان منطقه‌ی معتقدند که این افراد از طرف

چرا اهل قلم در افغانستان بازداشت می‌شوند؟

۱۴۰۲/۰۱/۰۸ 12:30 بدون دیدگاه

امروز صبح هنگامی که رسانه‌ها را دنبال می‌کردم با خبر بازداشت مطیع‌الله ویسا مسوول «بنیاد قلم» مواجه شدم. او با بنیاد خود در حوزه‌ی آموزش و پرورش فعالیت می‌کرد. یک نویسنده‌ی دیگر ماه‌ها می‌شود که در قید طالبان است: زکریا اصولی. تا پیش از بازداشت، تصاویری از آقای اصولی منتشر شده بود که نشان می‌داد در حال فروش کتاب‌های در خیابان‌های کابل است. پس از بازداشت دیگر از سرنوشت وی خبری در دست نیست. از روزی که طالبان به قدرت رسیده‌اند نویسندگان و استادان بسیاری توسطِ این گروه بازداشت شده‌اند که برخی‌های شان در پی انتقاد نهادهای بین‌المللی

رسالت یک نویسنده؛ دنباله‌روی از عوام یا هدایت‌گری؟

۱۴۰۲/۰۱/۰۷ 13:30 بدون دیدگاه

دیروز کابل شاهد مراسم به خاک‌سپاری یکی دیگری از نویسندگان ما بود: استاد غلام محمد محمدی. استاد غلام محمد محمدی یکی از نویسندگانِ پرکار کشور بود که از او آثار بسیاری در زمینه‌ی موضوعات تاریخی به جا مانده است. در توصیف او همگان نوشتند که پژوهش‌گری بود متواضع، فروتن و دارای پشت‌کار. یکی از اوصافِ نیکی او این بود که با وجود علاقه‌مندی‌اش به مسایل سیاسی، هرگز در بیستِ سال گذشته به دربار اربابِ زر و زور سرخم نکرد و به صفِ متملقان رهبرانِ قومی نپیوست. روحش شاد باد. او با همه‌ی خوبی‌هایی که داشت اما نمی‌توان از کارِ

وطنِ قوم‌گرایان

۱۴۰۲/۰۱/۰۵ 13:03 بدون دیدگاه

دو روز پیش شماری از ژنرال‌های دوره‌ی جمهوریت در نخست نزد «ملا یعقوب» وزیر دفاع طالبان و سپس نزد مولوی عبدالکبیر معاون سیاسی رییس‌الوزرا رفته و ضمن اهدای یک قبضه شمشیر به وی با حکومت این گروه اعلام بیعت کردند. گزارش‌هایی که از جریانِ این دیدار منتشر شده، نشان می‌دهد که این بیعت‌کنندگان اکثرا متعلق به یک قوم خاص‌اند و در دوره‌ی جمهوریت نیز به دلیلِ وابستگی تباری به غنی در پست‌های کلیدی دفاعی و امنیتی وظیفه ایفا می‌کردند. باور عمومی این است که انگیزه بیعت این ژنرالان با حکومت طالبان را نیز تعلقات قومی تشکیل می‌دهد. بیعت

تحریم نوروز و تجلیل جشن گل نارنج در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۰۳ 20:50 بدون دیدگاه

همزمان با جلوگیری طالبان از برگزاری جشن نوروز، خبرگزاری باختر از برگزاری مراسم «گل نارنج» در ننگرهار خبر داده است. در گزارش این رسانه تحت کنترول طالبان آمده است که «در این برنامه شماری از مقامات ادارات دولتی طالبان،‌ نویسندگان و شاعران پشتونستان اشتراک کرده بودند» براساس گزارش این رسانه در این برنامه پارچه‌های تمثیلی نیز اجرا و نمایشگاه خوش‌نویسی هم برگزار شده است. جشن گل نارنج یکی از جشن‌های رایج در مناطق پشتون‌نشین به ویژه ولایت ننگرهار است. طالبان در حالی از این جشن بزرگداشت می‌کنند که برگزاری جشن نوروز را حرام اعلام کرده‌اند. طالبان در متن

محرومیت و ممنوعیت دختران ۵۵۰ روزه شد

۱۴۰۲/۰۱/۰۳ 16:32 بدون دیدگاه

زنگ مکتب امسال هم از سوی حاکمیت طالبان نواخته شد، اما حدود نیمی از دانش‌آموزان افغانستان حق ندارند به مکتب بروند. طبق تقویم سال‌های گذشته، سوم حمل، «روز معارف» افغانستان می‌باشد. اما طالبان برای آغاز سال جدید تعلیمی، زنگ مکتب را روز (اول حمل) در سراسر افغانستان و در شهر کابل در (لیسه امانی) به صدا درآورد؛ آنهم طی مراسمی که هیچ کارمند معارف یا آموزگار زن و یا دانش‌آموز دختر حضور نداشت. حدود ۵۵۰ روز قبل، کابینه سرپرست طالبان با فرمانی رفتن دختران از صنف‌های ششم تا دوازدهم را از مکتب رفتن منع کرد.

غبارروبی از نماد مسجد الاقصی در کابل

۱۴۰۲/۰۱/۰۳ 13:48 بدون دیدگاه

جمعی از جوانان شهر کابل در آستانه فرارسیدن ماه مبارک رمضان با شعار «افطارمان در قدس» و با حضور در محل ساخت نماد مسجدالاقصی در پایتخت افغانستان اقدام به غباررویی و زیباسازی این نماد کردند. نماد مسجدالاقصی سال گذشته هم‌زمان با یوم‌النکبه در میدان شهدای پغمان شهر کابل توسط شهردای این شهر ساخته شد و به بهره‌برداری رسید. از زمان ساخت این نماد، این مکان به محل تجمع نمازگزاران کابلی تبدیل شده و روزانه صدها نفر در این محل نماز جماعت را به پا می‌دارند.

تسلیم‌دهی پاسگاه‌های امنیتی به دشمن

۱۴۰۲/۰۱/۰۳ 11:08 بدون دیدگاه

نویسنده در جای‌جای کتاب خود از تسلیم‌دهی پوسته‌ها به گروه‌های مجاهدین یاد می‌کند و عنوان «خیانت» را به آن می‌دهد. به باور نویسنده، دشمن توانسته بود در دم و دستگاه دولتی نفوذ کند و نیروهای امنیتی را در خصوص جنگ با گروه‌های مجاهدین متردد سازد. نویسنده سقوط پیهم روستاها، ولسوالی‌ها و شهرها را نتیجه خیانت برخی مقامات امنیتی می‌دانند که در ولایات مصروف ایفای وظیفه بودند. نویسنده حکایت‌ها و روایت‌های فراوانی از هیبت و قدرت و صلابت ارتش آن روزگار ارائه می‌کند، اما عامل مهمی که این ارتش پر صلابت را به زمین زد، خیانت از درون بود تا

درس‌هایی از رمضان

۱۴۰۲/۰۱/۰۳ 10:55 بدون دیدگاه

ماه جاری ماه مبارک رمضان است. در این ماه آدمی هرسویی که گام بگذارد، با مردمانی مواجه می‌شود که علیرغم داشتن نبود امکانات، از بام تا شام، تشنه و گرسنه می‌باشند و ترجیح می‌دهند که در طول ماه، این وضعیت را حفظ بکنند و از همه لذایذ مادی دوری بجویند. این در حالی‌است که همین انسان، در ماه‌های دیگر، شب و روز کار و پیکار می‌کند، تا زمینه صرف سه وعده غذای مناسب را برای خود و خانواده‌اش فراهم کند و اگر روزی یک وعده آن ترک شود، شکوه و ناله او از عالم خاک تا بام افلاک خواهد

روز دهقان؛ رسم کهن آریانای قدیم و بزرگداشت از دهقانان زحمت‌کش

۱۴۰۲/۰۱/۰۲ 17:29 بدون دیدگاه

جشن روز دهقان مخصوص کشاورزان افغانستان است و در روز‌های نخست سال جدید برگزار می‌شود. در این روز کشاورزان به شهرها می‌آیند و با این کار طلب سالی خوب برای محصولات کشاورزی خود می‌کنند. روز دوم ماه حمل، در سال‌های گذشته، از سوی حکومت های قبلی به نام «روز دهقان» نام‌گذاری شده‌‌بود و این روز تعطیلی عمومی بود. اما در دوران حاکمیت طالبان باوجود عدم تجلیل از نوروز و سال نو، روز دهقان در پنجم حمل گفته شده که بزرگداشت می‌شود. جشن دهقان همانطور که از نامش پیداست برای تکریم کشاورزان و استقبال از کشت

اسلام، دین اعتدال و انعطاف و موافق سنت‌های نیکو

۱۴۰۲/۰۱/۰۲ 11:36 بدون دیدگاه

هر سرزمینی از جهان برای زنده نگه داشتن آرمان‌ها و اهداف خود شیوه و مناسکی را پیاده می‌کنند تحت عنوان آداب و رسوم، که این آداب و رسوم بیانگر بخشی از فرهنگ آن می‌باشد. بعد از ظهور اسلام و انطباق جامعه عربی به شمول جزیره العرب (حجاز و شام) و سرزمین عجمان و شرقی ( ایران و خراسان بزرگ)، با آیین اسلام، بسیاری از آداب و رسوم این جوامع از سوی اسلام مهر تأیید خورده و مقداری از آن که وجهه انسانی و فرهنگی نداشت، در تقابل با مذهب قرار گرفت و به نابودی و انحطاط

«قدرت بی‌قدرتان» افغانستان؛ تحریم نوروز توسط طالبان و تجلیلِ شهروندان

۱۴۰۲/۰۱/۰۱ 22:11 بدون دیدگاه

امروز، اول ماه حمل و نوروز ۱۴۰۲ بود. گزارش‌هایی که امروز از افغانستان دریافت کردیم نشان می‌دهد که نوروز ۱۴۰۲ در کشورِ ما حال و هوای متفاوتی از سال‌های قبل داشته است. در سال‌های قبل در افغانستان هم دولت و هم ملت هردو این مناسبت فرهنگی و تاریخی را جشن می‌گرفتند. محل رسمی برگزاری جشن نوروز نیز زیارت‌گاه منسوب به حضرت علی کرم‌الله وجهه در شهر مزار شریف بود و در مراسم رسمی که زیر نام جهنده بالا برگزار می‌گردید هم مقامات عالی‌رتبه‌ی دولتی و هم ده‌ها هزار زایر از سراسر کشور شرکت می‌کردند. یکی از ابتکارات دیگری حکومت

توهم‌زدگی نوروزستیزان در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۰۱ 12:08 بدون دیدگاه

چندسالی است که برخی نهادهای وابسته به وهابیت و سلفیت در تکاپو افتاده ‌اند تا جشن خوش‌آیین نوروز را بخوانند. یکی از دلایل کسانی که جشن نوروز را حرام می‌ خوانند، هراس آن‌ها از گرایش مجدد مردم به آیین‌های زردشتی و بودایی می‌ باشد. دیروز من با یکی از این اشخاص صحبت کردم. او می‌گفت این درست است که بزرگداشت از نوروز، دیگر از ویژگی‌های آیین زردشتی نه، بل یک پدیده جهانی می‌ باشد، اما اشخاص و حلقاتی که در این سرزمین به دنبال احیای این آیین ‌هستند در حقیقت به دنبال راه ‌اندازی توطئه علیه اسلام

نوروز؛ جشن رستاخیز طبیعت

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 22:21 بدون دیدگاه

در جهان کنونی هر کشوری در تقویم شان روز های خاصی را ارج می‌گذارند و جشن برگزار می‌کنند که بارز‌ترین آن، جشن‌های مذهبی، تاریخی و فرهنگی‌‌ است. اعتبار و قدمت روز‌های تاریخی/فرهنگی در جوامع مختلف متفاوت است و به گذشته‌های پیش از امروز ارتباط می‌گیرد. نوروز مشمول کهن‌ترین جشن‌‌های بشری شمرده می‌شود که در کشورهای مختلف آسیای میانه و به طور عمده در افغانستان و ایران تجلیل می‌گردد. در تقویم این دو کشور نوروز برابر است با یکم فروردین/حمل سال هجری خورشیدی. در این موقع خورشید از خط استوای زمین عبور می‌کند و حد اعتدال میان شب

جستاری در باره فدرالیسم

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 15:45 بدون دیدگاه

کتاب «جستاری در باره فدرالیسم» نوشته استاد سرور دانش در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ توسط بنیاد اندیشه منتشر شد. این کتاب به یکی از موضوعات مهم و حساس افغانستان به صورت نسبتا مبسوط و مستدل پرداخته و به برخی دغدغه‌ها و نگرانی‌ها با بررسی معایب و چالش‌ها، مزایا و فرصت‌های نظام فدرالی پاسخ گفته است. این کتاب در قطع وزیری در ۵۲۶ صفحه در اواخر زمستان سال ۱۴۰۱ توسط بنیاد اندیشه به دو صورت چاپی و دیجیتالی منتشر شده و در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. در اینجا تنها به معرفی این کتاب بسنده می‌شود و نقد

‌ تفرقه بینداز و حکومت کن

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 13:02 بدون دیدگاه

به باور نویسنده، سیاست «تفرقه بینداز و حکومت کن» خاصه نجیب‌الله بود. این سیاست معطوف به استفاده از یک قوم علیه قوم دیگری بود. بنا به ادعای نویسنده، او با توسل به پشتون می‌خواست ازبیک را مهار کند یا هم برعکس. این سیاست در ولایت جوزجان علیه جنرال دوستم اعمال شده بود. جنرال دوستم با وصف آن‌که سرباز صادق و وفادار (به زعم نویسنده) به دولت بود، با آن‌هم نجیب‌الله از رشد و نفوذ او در شمال هراس داشت و تلاش می‌ورزید با توسل به ابزارهای گوناگون او را مهار کند. برای مهار جنرال دوستم در شمال،

افغانستان و خوانش‌های سادیستی از دین

۱۴۰۱/۱۲/۲۹ 11:32 بدون دیدگاه

به مناسبت روزِ شادی؛ امروز در تقویم جهانی به عنوان «روزِ شادی» ثبت شده است تا تاکیدی باشد بر این‌که شادزیستن یکی از حقوق بنیادینِ انسان‌ها است. در «روز جهانی شادی» جا دارد از ملتی یاد کنیم که در هر سروی جهانی «ناشادترین ملت دنیا» خوانده می‌شود: ملت افغانستان. آن‌چه که متاسفانه ما را از این حق طبیعی ما محروم ساخته است، قرائت سادیستی گروه‌های تندرو و افراطی مذهبی مانند طالبان، داعش و القاعده است که دین مبین اسلام را چماقی برای سرکوب شهروندان این سرزمین ساخته‌اند و به نام دینی که «رحمت للعالمین» است، هر گونه شادزیستن

فرجام تلخ هردو احمدزی/بخش نخست

۱۴۰۱/۱۲/۲۸ 14:12 بدون دیدگاه

سخن اول: مراد از هردو احمدزی، داکتر نجیب‌الله احمدزی [نام مکمل] منشی عمومی کمیته مرکزی حزب دموکراتیک خلق و رییس جمهوری پیشین «جمهوری افغانستان[۱]»، و دکتر محمداشرف غنی احمدزی [نام مکمل] ریيس جمهوری پیشین «جمهوری اسلامی افغانستان» می‌باشد. اولی بین سال‌های ۱۳۶۵ تا اوایل ۱۳۷۱ رئیس جمهوری افغانستان بود، و دومی از اواسط ‌سال‌های ۱۳۹۳ تا اواسط ۱۴۰۰. اولی، جمهوری سوسیالیستی را اداره می‌کرد و دومی جمهوری اسلامی را. سخن دوم: چندی پیش کتاب «اردو و سیاست» نوشته سترجنرال محمدنبی عظیمی را خواندم. نویسنده، مو به مو حادثات و واقعات دوره نجیب‌الله را با قلم سلیس و روان

کلاس‌ اسلام‌شناسی علمای جهان اسلام برای طالبان

۱۴۰۱/۱۲/۲۸ 10:41 بدون دیدگاه

به دنبالِ به قدرت‌رسیدن طالبان در افغانستان، رفت و آمد علمای جهان اسلام نیز به این کشور افزایش یافته است؛ طوری که در همین یک‌سالِ اخیر از ملاهای پاکستانی به رهبری مفتی تقی عثمانی تا علمای ترکیه و سودان و در تازه‌ترین مورد علمای امارات نیز به این کشور آمدند. گزارش‌هایی وجود دارد که به زودی سازمان همکاری‌های اسلامی، هیئتی دیگری از علما و فقها را نیز به کابل خواهد فرستاد تا با طالبان گفتگو کنند. تصور نکنید علمایی که به کابُل در آمد و شداند، برای تحصیل علم یا آگاه‌شدن از عمیق‌ترین نظریات دینی و فلسفی این‌جا می‌آیند.