جدیدترین و آخرین اخبار فرهنگ | پایگاه خبری تحلیلی روایت

آیا طالبان حنفی مذهب هستند؟

۱۴۰۲/۰۳/۲۱ 16:20 بدون دیدگاه

قسمت نخست: سه گونه حنفیت: مرجئه‌آباد مقدمه: هر گروه سیاسی در جهان برای خود لابی‌گری دارد که کوشش می‌کند از آن گروه یک چهره‌ی مناسب و قابل تعامل با جهان ترسیم کند. طالبان نیز از این قاعده مستثنا نیستند. لابی‌گران طالب در منطقه و جهان، برای آن‌که از طالبان چهره مناسب و متفاوت از داعش و سایر گروه‌های تکفیری و تروریستی ترسیم کنند، این گروه را «مذهب حنفی» می‌خوانند. زیرا حنفیت را در محافل اسلام‌پژوهی، به عنوان مکتب خردگرایی، تساهل و تسامح و به دور از تعصب و تکفیر می‌شناسند. آن‌چه که باعث می‌شود شماری فریب چنین توجیهات و

به مناسبت روز پشتو

۱۴۰۲/۰۳/۱۱ 12:59 بدون دیدگاه

مقدمه: این یادداشت به زبان پشتو منتشر شده است. ما در این‌جا ترجمه فارسی‌اش را منتشر می‌کنیم. به مناسبت روز پشتو پشتون‌ها قوم دوزبانه اند. پس از پشتو، فارسی زبان تاریخی، فرهنگی، ادبی و علمی ماست. رابطه ما با فارسی بسیار عمیق تر از آن چیزی‌ست که با اردو یا عربی داریم یا فارسی با عربی دارد یا اروپا با لاتین داشت. فارسي بیشتر از نمونه‌ی زبان لاتین در اروپا در میان پشتون‌ها ریشه‌های ژرف دارد. لاتین تنها زبان آکادمیک و فرهنگی بود، اما فارسی نه تنها زبان آکادمیک و فرهنگی، بلکه زبان بسیاری از پشتون‌ها نیز بود.

زبان پشتو و دشمنان آن

۱۴۰۲/۰۳/۰۸ 16:56 بدون دیدگاه

امروز، روز زبان پشتو است. زبان پشتو، یکی از زبان‌های دوست‌داشتنی و مورد علاقه من است. هنرمندان و آوازخوانانی که این زبان به جامعه افغانستان تقدیم کرده است، واقعا بی‌نظیراند. اگر بخواهیم توانایی، غنامندی و روح واقعی زبان پشتو را بدانیم باید به صدای هنرمندانی مانند ناشناس، اول‌میر، استاد گل زمان، عبدالله مقری، قمرگل و شماری دیگری از این هنرمندان گوش داد. این هنرمندان با انتخاب ترانه‌های زیبا و داشتن صدای دل‌نشین، زبان پشتو را به خانه خانه مردم افغانستان برده‌اند و حلاوت و شیرینی‌اش را به همگان چشانده‌اند. هیچ کسی نیست در زندگی خود بارها آهنگ‌های استاد

چرا نباید لباس طالبانی بپوشیم؟

۱۴۰۲/۰۳/۰۴ 12:49 بدون دیدگاه

دیروز تصاویری از محمدطاهر زهیر، والی پیشین بامیان، و شاه حسین مرتضوی، معاون سخن‌گوی ریاست جمهوری در دوره‌ی اشرف غنی، منتشر شد که نشان می‌داد به تبعیت از طالبان ریش‌های بلند گذاشته و عمامه‌های بزرگ پوشیده‌اند. البته پس از سقوط طالبان تنها این دو نیستند که جامه بدل کرده‌اند و لباس‌های طالبانی می‌پوشند، بلکه تقریباَ تعداد بسیار زیادی از جوانان ما که تا دیروز کراوات می‌بستند و کت و شلوار می‌پوشیدند، امروزه با ریش دراز، عمامه‌های سیاه و سفید و کلاه لب‌چاک قندهاری ظاهر می‌شوند و خود را همرنگ طالبان ساخته‌اند. من هر باری که چنین جوانانی را

نیاز ما به سبک‌باری و صفرسازی تاریخ

۱۴۰۲/۰۳/۰۲ 16:04 بدون دیدگاه

یکی از موضوعاتی که در این روزها میان هزاره‌ها و تاجیکان افغانستان به شکاف و شقاق دامن زده است، بازخوانی قومی گذشته توسط برخی از سیاست‌مداران و کاربران شبکه‌های اجتماعی است. در تازه‌ترین مورد، استاد محقق در یک یادداشت فیسبوکی نام شماری از اندیش‌مندان و شاعران زنده و مرده را فهرست کرده و گفته است که همگان هزاره بوده‌اند. پیش‌تر از آن عبدالحی حبیبی، نیز بنا بر ادعای ناشناس، «پته خزانه» را جعل کرده بود تا ثابت کند که ۱۲۰۰ سال قبل در زبان پشتو شعر و شاعری وجود داشته است. افزون بر این، همواره در سخنرانی‌های سیاستمداران

شهنامه و هویت شناسایی

۱۴۰۲/۰۲/۲۷ 11:42 بدون دیدگاه

فردوسی از حماسه‌سرایان شناخته‌ شده‌ای زبان فارسی است‌که از او به مثابه‌ی نگهدارنده و زنده‌کننده‌ی زبان فارسی یاد می‌شود. او با نوشتن و سرودن «شهنامه» به زبان فارسی جان و جهان بخشیده است. «جان« ازین‌نگاه‌ که واژه‌های سُچه، سُتره و معلوم‌الحال فارسی را مرتب‌ ساخته و در شهنامه‌اش گنجانیده است‌که پس از او برای همیش یا زمانه‌ی زیادی سالم و ثابت ماندند. «جهان» ازین‌نگاه که با نوشتن و پدید آوردنِ «شهنامه » زبان فارسی را ابدی و جهانی گردانیده و یا درین راه سهم خود را ادا نموده است. پیش‌تر ازشهنامه واژه‌ها، کلمات، جملات و… زبان فارسی نا منظم

نقش فردوسی در احیای زبان فارسی و رسالت امروز فارسی زبانان

۱۴۰۲/۰۲/۲۷ 11:05 ۱ دیدگاه

همه ساله در ایران در اواخر اردیبهشت/ ثور، از شخصیت ابوالقاسم فردوسی و زبان فارسی تجلیل می شود. البته در سال های پسین علاوه بر ایران، در مناطق مختلف جهان و بیشتر فارسی زبان از این مناسبت تجلیل صورت می گیرد. بدون شک شاهنامه فردوسی یکی از پرمایه ترین و بی نیازترین گنجینه های زبان پارسی از نظر در برداشتن لغات و اصطلاحات ادبی است. بدون شک از این جهت بزرگترین و نخستین کتابی است که پاسدار کلمات درست و زیبای زبان فارسی شده و با پذیرش انبوه این کلمات در سینه فراخ خود، آن‌ها را با صحت و

چرا احناف باید زبان پارسی را پاس بدارند؟

۱۴۰۲/۰۲/۲۵ 12:09 بدون دیدگاه

پس از به قدرت رسیدنِ طالبان در افغانستان هر از گاهی گزارش‌هایی منتشر می‌شود که نشان می‌دهد در فلان استان /ولایت و یا فلان اداره دولتی با زبانِ پارسی دشمنی و بی‌مهری صورت گرفته است. یکی از نمونه‌های این امر پایین‌کردن و پاره‌کردن تابلوی دانشگاه بلخ است که در آن در کنار «پوهنتون» واژه فارسی «دانشگاه» نیز ذکر شده بود. از این‌که بگذریم، حتا از زبان یکی از فرماندهان طالبان نقل می‌کنند که او گفته است از زبان پارسی خوشش نمی‌آید. طالبان اگر خود را یک گروهِ مذهبی پیرو مکتب امام اعظم امام ابوحنیفه (رح) نمی‌دانستند، من این

چرا رسانه‌ها اخبارِ منفی و مسایلِ قومی را بیش‌تر بازتاب می‌دهند؟

۱۴۰۲/۰۲/۱۳ 13:07 بدون دیدگاه

باری هگل گفته بود در دنیای مدرن انسان‌ها از کلیسا به روزنامه گرایش می‌یابند. عصر ما چنین عصری است. در هیچ عصری به اندازة امروز، رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی در زندگی عادی و روزمرة مردم اهمیت نداشته است. امروزه هر افغانستانی وقتی صبحِ زود از خواب بلند می‌شود، پیش از خوردن صبحانه، نخست سری به حساب فیسبوک خود می‌زند تا از آخرین اخبار و رویدادها آگاه شود. بگذریم از این‌که تا دوازده شب نیز پای تلویزیون نشسته و به خبرها و میزگردها گوش داده است. این نشانة آن است که حتا مردم در افغانستان نیز به

چرا باید فاشیسم تاجیکی را نقد کرد؟

۱۴۰۲/۰۲/۱۲ 12:32 بدون دیدگاه

قسمت اول من از دیرگاهی است که نگران ظهور و گسترش گرایش‌های فاشیستی میان شماری از جوانان تاجیک‌تبار افغانستان هستم. زیرا تاجیکان یکی از گروه‌های قومی است که با تمام اقوام افغانستان یک یا دو وجه اشتراک فرهنگی دارد. اشتراکاتی که میان تاجیکان با سایر اقوام وجود دارد، قدرتِ نرم این قوم را تشکیل می‌دهد و باعث می‌گردد که با هیچ قومی احساس بیگانگی نکند و در عین زمان با آن‌ها در مراوده و تعامل باشد. فاشیسم تاجیکی اما کاری می‌کند ضربه‌زدن به این قدرتِ نرم و تبدیل‌سازی آن نقاط اشتراک به افتراق و خصومت است. آن‌هایی که تصور

خاطره‌ای از زوال رسانه‌ها در افغانستان

۱۴۰۲/۰۲/۰۵ 12:25 بدون دیدگاه

هر انسانی همان‌گونه‌ای که انواع و اقسام غرایز دیگری، غریزه‌ای به نام «غریزه‌ی بقا» نیز دارد. این «غریزه» در وجود انسان‌ها وقتی فعال می‌شود که تهدیدی یا خطری متوجه موجودیتش باشد. وظیفه‌ی این غریزه، پاس‌داری از انسان در مقابلِ تهدیدها است. با وجود آن‌که این غریزه در وجود هر انسانی به ودیعه نهاده شده، اما من حس می‌کنم که در مقایسه با دیگران از «غریزه بقا» سهم کم‌تری برده‌ام. زیرا به تجربه دریافتم که در مواقع دشوار، غریزه‌ی بقا در وجود من کم‌تر از دیگران فعال می‌شود و نمی‌تواند به درستی مرا متوجه تهدیدهایی بسازد که در آینده نزدیک

ما و فرهنگ کتابخوانی و مطالعه

۱۴۰۲/۰۲/۰۵ 12:06 بدون دیدگاه

می‌گویند جامعه‌ای که کتاب زیاد می‌خواند و سرانه‌ی مطالعه‌ی بالایی دارد، جامعه‌ی عاقل‌تر و با فرهنگ‌تری است. همچنین این‌گونه جوامع دچار مشکلات و گرفتاری کم‌تری هستند. اگر ما به سرانه مطالعه و سواد و کتاب در جهان نگاه کنیم، می‌بینیم که اکثر کشورهای عقب مانده و همچنین بحران‌زده، از فرهنگ مطالعه و کتاب دوراند و سرانه مطالعه‌ی پایین دارند؛ که این خود یکی از عوامل ایجاد بحران و دوام آن می باشد. افغانستان ما یکی از کشورهایی است که در آن سرانه مطالعه و سرو‌کار با کتاب بسیار پایین است. یعنی وقتی پایین می‌گوییم؛ خیلی خیلی پایین از

غربت کتاب در افغانستان

۱۴۰۲/۰۲/۰۳ 16:14 بدون دیدگاه

امروز روز جهانی کتاب و حق مولف است. به این مناسبت دوستان بسیاری در شبکه‌های اجتماعی در باره فرهنگ کتاب‌خوانی در افغانستان نوشته‌اند و از غربت کتاب و کتاب‌خوانی در این کشور گلایه نموده‌اند. ما اگر بخواهیم وضعیت کتاب و کتاب‌خوانی را در افغانستان به بررسی بگیریم، بهترین طریقه‌اش این است که ببینیم وضعیت بازار کتاب در افغانستان چگونه است و نویسندگان ما سالانه چقدر کتاب منتشر می‌کنند. بررسی من در مورد آثار چاپ‌شدۀ مؤلفان افغانستانی، از دورۀ تاریخی معینی آغاز می‌شود؛ دورۀ تأسیس صنعت چاپ در افغانستان که همان دورۀ امیر شیرعلی خان است. من این دوره

اختلاف فقهی؛ مبنای تفاوت روزهای عید و چند دستگی

۱۴۰۲/۰۲/۰۳ 15:08 بدون دیدگاه

حلول ماه قمری برای به جا آوردن تکالیف فردی و اجتماعی لازم است. زیرا انجام پاره ای از احکام و تکالیف فردی و اجتماعی مانند روزه گرفتن، شب قدر، روزه گشودن، عید فطر، حج گزاردن، وقوف در عرفات و مشعر، عید قربان و… منوط به احراز آغاز و پایان ماه قمری است. از طرفی اختلاف و تفرقه مسلمانان در انجام اعمال و وظایف دینی و برگزاری مراسم بسیار مهم اسلامی، موجب بروز مشکلاتی در امت اسلامی می شود. از صدر اسلام تا سده اخیر، رؤیت هلال به‌طور طبیعی و بدون استفاده از ابزارهایی مانند دوربین و تلسکوپ

عید سعید فطر؛ روز آشتی و نفرت‌زدایی از میان مسلمانان

۱۴۰۲/۰۱/۳۱ 16:37 بدون دیدگاه

در روزهای اخیر ماه مبارک رمضان قرار داریم و تا یکی دو روزی دیگر عید سعید فطر را به تجلیل خواهیم نشست. افغانستان یک کشور اسلامی است. به همین دلیل، یکی از مناسبت‌هایی که بسیار به صورت گسترده و باشکوه در افغانستان تجلیل می‌گردد، عید سعید فطر است. در روز عید سعید فطر، همه‌ی مردم لباس‌های نوپوشیده و دسته و دسته به سمتِ عیدگاه‌ها می‌روند و نماز عید را برپا می‌دارند. پس از ادای نماز عید، مراسم عیدگشتی انجام می‌شود و هر کس به خانه‌ی نزدیک‌ترین دوست، قوم و اقارب و وابستگانِ خود رفته و عید را برای

واکاوی جدال علم و دین و بستر فکری علم‌ستیز طالبان در افغانستان

۱۴۰۲/۰۱/۳۰ 16:46 بدون دیدگاه

مصاحبه از: حسیب الله شاهین با روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان، بار دیگر دروازه‌های مکاتب به‌روی دختران مسدود شده، زنان حق کار در بیرون از منزل را از دست داده و نخبگان علمی یکی پس از دیگری و از هر طریق ممکن این کشور را ترک می‌کنند. جامعه افغانستان رفته رفته از مدار علم و تکنولوژی خارج شده و جای این مهم در عصر حاضر را مدارس دینی می‌گیرند. اما سوال اصلی این است که علم و دین چه ارتباطی با هم دارند؟ آیا حوزه دیانت از حوزه علم قابل تفکیک هست و چرا؟ معیارهای

عطار، چگونه عطار شد؟

۱۴۰۲/۰۱/۲۵ 15:27 بدون دیدگاه

بیست و پنجم فروردین/حمل، روز بزرگداشت عارف و شاعر بزرگ خراسان، شیخ عطار نیشابوری فرخنده و مبارک باد. شیخ فریدالدین ابوحامد محمد بن ابوبکر ابراهیم عطار نیشابوری مشهور به شیخ عطّار نیشابوری (۱۱۴۶م/۵۴۰ق -۱۲۲۱م/۶۱۸ق) یکی از عارفان بزرگ خراسان در سده های ششم و هفتم هجری شمسی به شمار می رود. او در سال ۵۴۰ هجری برابر با ۱۱۴۶ میلادی در نیشابور زاده شد و در ۶۱۸ هجری به هنگام حمله‌ی مغول به شهادت رسید. یک عطار چگونه عطار شد؟ آورده اندکه «روزی عطار نیشابوری در دکان خود مشغول به معامله بود که درویشی به آنجا

نگاهی به خاستگاه، کاربرد‌ها و معانی واژه‌ی “بیک/بیگ”

۱۴۰۲/۰۱/۲۲ 14:47 بدون دیدگاه

از واژه‌های پرکاربرد در دوره‌ی سلطنت‌های پسااسلامی در جغرافیای وسیعی از فرارود (آسیای مرکزی) تا هند و از کاشغر تا ایران و ترکیه و از آنجا تا جهان عرب یکی هم واژه‌ی بیک/بیگ است. واژه‌ی بیک/بیگ که به ویژه با روی‌ کار آمدن فرمانروایی‌های عمدتاً ترکی و مغولی شکل گسترده یافت، واژه‌ی‌ست که از سغدی یا هم پارسی میانه وارد زبان ترکی شده و در اصل ریشه در زبان اوستایی و سانسکریت دارد. این واژه که در پارسی میانه به شکل باگ (bag)، در باختری به شکل باگو/بَگُو (bago)، در پهلوی به شکل بای (baγ) و در

تغییر شکل لباس دانش‌آموزان؛ برگشت به هویت گذشته یا تهاجم فرهنگی /پایانی

۱۴۰۲/۰۱/۱۹ 13:04 بدون دیدگاه

لباس‌های محل و ملی هر کشوری انعکاس‌دهنده فرهنگ و هویت فردی، گروهی، اجتماعی، اقتصادی، دوره‌های مختلف تاریخی که طی آن زندگی یک ملت شکل گرفته می‌باشد؛ مردم افغانستان هم بسته به محل زندگی و آداب و رسوم رایج قومی، از انواع مختلف پیراهن و تنبان افغانی استفاده می‌کنند. پیراهن تنبان که امروز توسط اقوام مختلف پوشیده می‌شود با برخی تفاوت‌ها از اوضاع شرایط سده‌های پسین تأثیر پذیرفته است. البته پیراهن تنبان کهن و باستانی کشور به عنوان یک لباس محلی و ملی از تهاجم فرهنگ‌های بیگانه در امان نبوده‌است؛ در نخست شکل لباس سنتی

تغییر شکل لباس دانش‌آموزان؛ برگشت به هویت گذشته یا تهاجم فرهنگی(۱)

۱۴۰۲/۰۱/۱۸ 16:14 بدون دیدگاه

یکی از شاخه‌های شناخت فرهنگ ادوار گذشته هر تمدنی، تاریخ لباس و پوشاک است. با تغییر نوع پوشاک، رفتارهای فرهنگی و اجتماعی آن جامعه نیز می تواند دستخوش تغییر و تحول شود. در هر جامعه مطالعه این بخش از تاریخ رازهای نهفته‌ای در مورد مردم آن دوران را برای ما روشن می‌سازد. در افغانستان از تصاویر و سکه‌های کوشانی که به دست آمده، برمی‌آید که مردان همه با چپن و پیراهن تا سر زانو ملبس بوده و بعدا جورابی داشتند که پاهایشان را می‌پوشاند. زنان هم مانند مردان از پیراهن، شلوار، کفش، و کمربند استفاده می‌کردند.