افغانستان! د دې خاورې تاریخ د اتلولۍ په روایتونو ډک دی: له انګرېزانو، روسانو، او امریکا/ناټو سره جګړې—افغانان اتلان شول، دښمن مات شو. خو د دې اتلولۍ پایله څه شوه؟ ویجاړ هېواد، تیت ملت، وران اقتصاد، لوږه، بېکاري او د نړیوالو سره واټن.
۱. اقتصادي او ټولنیز اړخ
جګړې یوازې د اتلولۍ شعار نه بلکې د هېواد د اقتصادي سقوط لامل ګرځېدلې. د زراعت، پانګې او سوداګرۍ سیستمونه ویجاړ شول، بې روزګاري، فقر او مهاجرت زیات شول. هر ځل اتلولي د خلکو قرباني راوړه، خو ملي پرمختګ ته هیڅ اغېز ونکړ.
۲. تعلیمي او مسلکي ستونزې
تعلیم او مهارتونه د ملت پرمختګ لپاره اساسي دي، خو جګړې د زدهکړې نظام کمزوری کړی. نجونې او ښځې له زدهکړې محرومې شوې، او نوې نسل د علم، نوښت او سیالۍ لپاره چمتو نه دی.
۳. سیاسي او فرهنګي تحلیل
جګړې د ځینو سیاسي مشرانو، جنرالانو او قوماندانانو لپاره د قدرت، شتمنۍ او شهرت وسیله شوې، خو د ملي خیر لپاره یې لږ اغېز درلود. اتلولۍ یوازې د قبرونو شمېر زیات کړی، نه د ملت عزت یا یووالي.
۴. نړیوال معیارونه او سیالي
نن نړۍ د جګړې پر ځای د پوهې، اقتصاد، ټکنالوژۍ او انساني ارزښتونو په معیار سیالي کوي. اتلولۍ باید په علم، کار، نوښت او انساني کرامت کې وي، نه یوازې په میدان جګړه.
پایله او سپارښتنه
که رښتیا د خدای او وطن په خاطر غواړو، باید د جګړې ستاینې پرېږدو او د ژوند هنر زده کړو. د هیواد ژغورنه یوازې د پوهې، اقتصاد، تولید، نظم او انساني کرامت له لارې ممکنه ده. ریښتینې اتلولي هغه ده چې وطن، ملت او راتلونکې ژغوري، نه یوازې د جګړې میدان کې ویاړ کول.
