افغانستان، کشوری با تاریخ و فرهنگ غنی، در چند دهه اخیر شاهد تحولات پیچیده‌ای بوده است که زنان این سرزمین، به ویژه قربانیان اصلی این تحولات، به شمار می‌آیند. این زنان نه تنها در برابر سرکوب‌های فرهنگی و اجتماعی مقاومت کرده‌اند، بلکه در جریان بحران‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی نیز همواره با مشکلات متعددی مواجه شده‌اند. پس از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، حکومت طالبان به عنوان یکی از سخت‌گیرترین رژیم‌های تاریخ، سیاست‌های سرکوبگرانه‌ای را علیه زنان افغانستان اعمال کرد. این سیاست‌ها محدودیت‌های شدیدی را در زمینه‌های آموزش، اشتغال، حقوق اجتماعی و حتی تحرکات روزمره زنان اعمال می‌کرد. پس از سقوط طالبان در ۲۰۰۱ و بهبود شرایط در دوران پس از طالبان، زنان افغانستان فرصت‌هایی برای تحصیل، کار و مشارکت در جامعه پیدا کردند، اما با بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، بار دیگر زنان افغانستان وارد مرحله‌ای از محرومیت و سرکوب شدید شدند که نه تنها تهدیدی برای حقوق فردی آنان بود، بلکه به چالشی بزرگ برای آینده جامعه افغانستان تبدیل شد.
بازگشت به دوران تاریکی.
در پی بازگشت طالبان به قدرت در تابستان ۲۰۲۱، زنان افغانستانی به سرعت شاهد اعمال محدودیت‌های شدید در زندگی روزمره خود بودند. مدارس و دانشگاه‌ها به روی دختران بسته شد، زنان از حضور در بسیاری از شغل‌ها منع شدند و بسیاری از حقوق اساسی آنان از جمله آزادی حرکت، انتخاب پوشش، و حق انتخاب در زندگی شخصی به طور کامل سلب گردید. محدودیت‌هایی که طالبان علیه زنان اعمال کرده‌اند نه تنها به سلب حقوق فردی آنان منجر شده است بلکه آینده نسل‌های افغانستان را نیز به خطر انداخته است.
در این شرایط، بسیاری از زنان افغانستانی که پیش‌تر در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فعال بودند، به خانه‌های خود بازگشتند و بسیاری دیگر نیز از تحصیل و کسب مهارت‌های جدید محروم شدند. طالبان با قوانین جدید خود، به شدت تلاش می‌کند تا زنان را در چارچوب‌های محدود و سنتی قرار دهد و آنها را از هرگونه فعالیت اجتماعی و اقتصادی محروم کند.
زندگی در سایه خشونت و سرکوب.
زنان افغانستانی در دوران حاکمیت ناعادلانه طالبان بارها هدف خشونت‌های فیزیکی و روانی قرار گرفته‌اند. بسیاری از آنان در برابر فشارهای اجتماعی و سیاسی مجبور به ترک خانه‌های خود شدند یا به دلایل مختلف از تحصیل و کار محروم گردیدند. در مناطق مختلف افغانستان، زنان به طور مستمر تحت تهدیدات امنیتی قرار دارند و از این که بتوانند آزادی‌های فردی خود را در جامعه پیاده کنند، به شدت نگران هستند. طالبان با استفاده از خشونت‌های فیزیکی، تهدیدهای روانی و اعمال محدودیت‌های بی‌پایان سعی در شکستن اراده زنان افغانستان دارند.
علاوه بر خشونت‌های فیزیکی و روانی، زنان افغانستانی تحت فشارهای اجتماعی و مذهبی نیز قرار دارند. بسیاری از آنان که در دوران پیشین توانسته بودند در عرصه‌های مختلف فعالیت کنند، اکنون مجبور به پنهان شدن در خانه‌های خود هستند و تنها در موارد خاص و تحت نظارت شدید طالبان می‌توانند از خانه خارج شوند.
مقاومت و ایستادگی زنان افغانستانی.
با وجود شرایط بحرانی، زنان افغانستانی همچنان به مقاومت خود ادامه می‌دهند. بسیاری از آنان علی‌رغم تهدیدات و سرکوب‌ها، صدای خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی، تجمعات مخفیانه و همکاری با سازمان‌های حقوق بشری به گوش جهانیان رسانده‌اند. این زنان با وجود تمام فشارها، نشان داده‌اند که اراده و عزم آنان برای رسیدن به حقوق اولیه خود هیچ‌گاه از بین نخواهد رفت.
به ویژه در برخی از مناطق افغانستان، شاهد گروه‌های مقاومتی از زنان هستیم که در برابر سیاست‌های طالبان ایستاده‌اند. این زنان با برگزاری اجتماعات مخفیانه و مقاومت در برابر دستورات طالبان، نشان می‌دهند که از روحیه‌ای غیرقابل شکست برخوردارند و با وجود همه مشکلات، همچنان به جستجوی آزادی و حقوق خود ادامه خواهند داد.
نقش جامعه جهانی و نیاز به حمایت‌های بین‌المللی.
در حالی که افغانستان تحت حکومت طالبان قرار دارد، نیاز به حمایت‌های جهانی از زنان افغانستانی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. جامعه جهانی باید با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک، اقتصادی و بشردوستانه فشار بیشتری به طالبان وارد کرده و از حقوق زنان دفاع کند. علاوه بر این، جامعه جهانی باید در راستای ارائه کمک‌های انسانی به زنان و دختران افغانستان، حمایت از برنامه‌های آموزشی و توانمندسازی آنها، و تلاش برای ارتقاء آگاهی جهانی نسبت به شرایط بحرانی این زنان گام بردارد.
دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی باید علاوه بر حمایت‌های مالی و اقتصادی، از طریق مداخلات سیاسی و دیپلماتیک طالبان را به رعایت حقوق بشر و به ویژه حقوق زنان تحت فشار قرار دهند.
این حمایت‌ها باید به گونه‌ای طراحی شود که طالبان نتوانند این فشارها را نادیده بگیرند و در راستای برآورده کردن خواسته‌های جهانی در خصوص حقوق زنان، مجبور به تغییر سیاست‌های خود شوند.
آینده‌ای نامعلوم، اما امیدی روشن.
اگرچه آینده زنان افغانستان تحت حکومت طالبان هنوز نامعلوم است، اما امید به تغییر و بهبود شرایط همچنان در دل بسیاری از آنان زنده است. زنان افغانستانی با وجود تمامی سرکوب‌ها و محدودیت‌ها، همچنان در تلاشند تا آزادی‌های خود را بازپس بگیرند و به جامعه جهانی ثابت کنند که نمی‌توان با سرکوب و تهدید آنان را از خواسته‌های بنیادی‌شان باز داشت.
مقاومتی که زنان افغانستانی در برابر این رژیم سرکوبگر نشان داده‌اند، گواهی است بر قدرت و اراده‌ای که حتی در شرایط سخت نیز نمی‌تواند از بین برود. آنان در تلاش هستند تا صدای خود را به جهانیان برسانند و نشان دهند که نه تنها در برابر ظلم و سرکوب تسلیم نمی‌شوند، بلکه به عنوان پیشگامان اصلی مبارزه برای آزادی و برابری، آینده افغانستان را شکل خواهند داد.
داستان زنان افغانستان، داستان مقاومت و مبارزه‌ای است که نه تنها برای حقوق زنان، بلکه برای آزادی و برابری در کل جامعه افغانستان است. طالبان به بهانه‌های دینی در تلاش است تا زنان را سرکوب کند، اما باید تأکید کرد که اسلام حقیقی هیچ‌گاه چنین رفتارهای ستمگرانه را تأیید نمی‌کند. اخیراً، کشورهای اسلامی در نشست اسلام‌آباد، برخورد طالبان با زنان را شرم‌آور و بدنامی برای اسلام عنوان کردند. اسلام واقعی هیچ‌گاه در برابر زنان ظلم نمی‌کند و از این رو، تلاش‌های طالبان در توجیه رفتارهای خود با استناد به اسلام قابل قبول نیست.
ما از این مبارزه حمایت خواهیم کرد؛ این برحق‌ترین و مقدس‌ترین مبارزه در مقابل طالبان است برای رسیدن به یک نظام انسانی در جامعه‌ای به نام افغانستان. در هیچ کشوری زنان به حقوق واقعی خود دست نیافته‌اند اما به عنوان انسان شناخته می‌شوند و حق آزادی، کار، تحصیل و هر چیزی دیگری را دارند. اما در افغانستان تحت حاکمیت طالبان، زن بودن جرم است و تمامی حقوق انسانی از آنان گرفته شده است. اسلام بهانه‌ای برای سرکوب گردیده است؛ ورنه اسلام واقعی هیچ‌گاه چنین ظلمی را در حق زنان نمی‌پذیرد و در هیچ‌یک از کشورهای اسلامی چنین رویه‌ای علیه زنان وجود ندارد. همچنان که چند روز پیش، کشورهای اسلامی در نشستی در اسلام‌آباد(پاکستان)، رفتار غیرانسانی طالبان در قبال زنان را شرم‌آور و لکه ننگی برای اسلام دانستند.
این مبارزه زنان افغانستان پس از سقوط طالبان، پاک‌ترین و برحق‌ترین مبارزه‌ای است که باید در مسیر آزادی و برابری ادامه یابد، چرا که این مبارزه نه تنها برای حقوق زنان، بلکه برای آینده‌ای بهتر و روشن‌تر برای همه مردم افغانستان است. زنان افغانستان باید پرچمدار این مبارزه واقعی زنانه باشند و صف خود را از افراد فریبکار و منفعت‌طلب پاک کنند. ما همچنان از این مبارزه حمایت خواهیم کرد، تا شاید روزی فرا رسد که آنان نیز از حقوق برابر و آزادی برخوردار شوند.
روحانی
