روایت
هر ګړې د کابل په وخت : ۸:۳۴ ب٫ظ
ننې نیټه : ۰۱-۰۹-۱۴۰۳
تاریخ : ۰۱-۰۹-۱۴۰۳
ساعت : ۲۰:۳۴

امریکا او په دریو کلونو کې د دریو حکومتونو (افغانستان، پاکستان او بنګله دیش) سقوط

پایگاه خبری تحلیلی روایت : حسینه، چې شاوخوا یوه اونۍ مخکې په بنګله دیش کې د لومړی وزیر د ماڼۍ له نیولو او لوټولو وروسته هند ته وتښتېده، له تېښتې وروسته په خپله لومړۍ مرکه کې له اکونومیک ټایمزسره په خبرو کې  وویل: “ما استعفا ورکړه چې د نور تاوتریخوالی مخه ونیول شی. هغوی (مخالفین) هڅه وکړه چې د زده کوونکو د جسدونو په تیرولو سره واک ترلاسه کړي، خو ما دا کار د خپلې استعفا سره ودراوه.”

دوه ورځې وړاندې، د بنګله دیش وتلې لومړۍ وزیرې شیخ حسینه، د خپلې استعفا وروسته په لومړۍ مرکه کې، چې د څو اونیو اعتراضونو او ناکراریو تر فشار لاندې وه، ادعا وکړه چې متحده ایالات د هغه په نسکورولو کې ښکیل دی

حسینه، چې شاوخوا یوه اونۍ مخکې په بنګله دیش کې د لومړی وزیر د ماڼۍ له نیولو او لوټولو وروسته هند ته وتښتېده، له تېښتې وروسته په خپله لومړۍ مرکه کې له اکونومیک ټایمزسره په خبرو کې  وویل: “ما استعفا ورکړه چې د نور تاوتریخوالی مخه ونیول شی. هغوی (مخالفین) هڅه وکړه چې د زده کوونکو د جسدونو په تیرولو سره واک ترلاسه کړي، خو ما دا کار د خپلې استعفا سره ودراوه.”

د زده کوونکو د مظاهرو تر څنګ چې په بنګله دېش کې په دولتي دفترونو کې د کارموندنې د کوټې پر ضد وشو؛  خو شیخ حسینې ویلي چې د ده د استعفا تر ټولو مهم لامل د امریکا فشار او مداخله وه.  هغه په ​​خپله وروستۍ مرکه کې په ښکاره وویل: “که ما د سینټ مارټین ټاپو حاکمیت متحده ایالاتو ته سپارلی وای او متحده ایالاتو ته یې اجازه ورکړې وای چې د بنګال خلیج تر خپل نفوذ لاندې ولري ، زه به لاهم په واک کې وم.”  زه د خپلې خاورې له خلکو غوښتنه کوم، اجازه مه ورکوئ .» افراطیانو ته اجازه مه ورکوئ چې تاسوسره لوبه وکړي.»

له بلې خوا په داسې حال کې چې د مظاهره چیانو تر ټولو مهمه غوښتنه په دفترونو کې د کارموندنې د کوټې لغوه کول وو، چې د شیخ حسینې حکومت د مظاهرو په لومړیو ورځو کې لغوه کړل.  پر پارلمان او د حسینې د استوګنې پر ځای مشکوک اعتراضونه او بریدونه د دې لامل شول چې نوموړې استعفا وکړي.  دا چې مظاهره چیان د خپلو غوښتنو د ترلاسه کولو سره سره، د کودتا په څیر مشکوک حرکتونه چې د حسینې له ادعا سره د امریکا رول په کې لیدل کیږي، د هغې د نسکوریدو لامل شو.

که امریکا ته اجازه ورکړل شوې وای چې د بنګال په خلیج کې پوځی اډه او شتون ولري، حسینه به حتما په واک کې پاتې کېده.

له بلې خوا، د ١٤٠١ کال په لومړیو کې، طالبانو ته د افغانستان له سپارلو څو میاشتې وروسته، په پاکستان کې ځینې تحولات او پیښې د عمران خان د کابینې د سقوط او د هیواد د پارلمان د منحل کیدو لامل شوې. .

په ورته وخت کې، عمران خان اعلان وکړ چې ډونالډ لو، د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت لوړ پوړی چارواکی چې د سویلی اسیا سره معامله لري، د خپل حکومت د نسکورولو لپاره په “بهرنی سازش” کې ښکیل دی. د پخوانیو وزیرانو په ګډون د پاکستان تحریک انصاف له لوړ پوړو غړو سره په خبرو کې، خان وویل چې مخالفین لاهم نه پوهیږي چې پر هغوی څه شوی دی.

د واکمن ایتلاف سقوط او په پاکستان کې د عمران خان د حکومت سقوط مسکو ته د عمران خان له لومړی سفر وروسته پیل شو. ځکه چې په هغه وخت کې د روسیې په وړاندې د اسلام اباد په پالیسۍ کې احتمالی بدلون د متحده ایالاتو لپاره یوه جدی ننګونه وه. په مسکو کې د عمران خان له شتون سره سره، روسیه پر اوکراین یرغل وکړ او عمران خان هیڅ منفی دریځ نه درلود..

په حقیقت کې، د پاکستان د لومړی وزیر په ګوښه کولو کې یو مهم ټکی دا و چې عمران خان په پاکستان کې د متحده ایالاتو د پوځی اډې جوړولو ته اجازه ورنه کړه، او له اسلام اباد سره د واشنګټن اختلاف هم پیل او شدت وموند..

له دې وروسته د پاکستان او امریکا تر منځ اړیکې خرابې شوې، د نورو ځواکمنو هېوادونو لکه روسیې او چین په وړاندې د اسلام اباد تمایل زیات شو.

له بلې خوا پر اوکراین د روسیې له برید وروسته داسې ونه شول لکه څنګه چې امریکا او اروپا تمه درلوده چې پاکستان به د اوکراین په جګړه کې یو دریځ غوره کړي.  په ورته وخت کې د پاکستان لومړي وزیر په اسلام اباد کې د لویدیځو هېوادونو پر سفیرانو نیوکه کړې چې له پاکستانه یې غوښتي چې د اوکراین جګړه وغندي او له هغوی یې وپوښتل: ایا تاسو فکر کوئ چې پاکستان ستاسو غلام دی؟  په حقیقت کې هغه ننګونه چې د اوکرایین د مسلې په سر د پاکستان او امریکا او لویدیځ ترمنځ رامنځ ته شوې او د امریکا لخوا په دغه هیواد کې د پوځي اډې د جوړولو اجازه نه ورکول د عمران خان د حکومت د نسکوریدو اصلي لامل دی.  همدارنګه د یمن په جګړه کې د «اسلام آباد» د «ریاض» نه ګډون د دې لامل شو چې سعودي له پاکستان څخه خپلې مالي مرستې بندې کړي.  له بلې خوا د «عمران خان» نسبتاً د صهیونیسټ ضد دریځونه د هغه په ​​ګوښه کولو کې بې اغیزې نه دي.  د دې ټولو لاملونو له امله د کابل له سقوط لږ وروسته د امریکا په مداخله د عمران حکومت نسکور شو.

له بلې خوا په دې ورځو کې د افغانستان د سقوط درېیمه کلیزه په نږدې کېدو ده.  نږدې ټول سیاسي کارپوهان په دې خبره موافق دي چې د٢٠٢١  کال د اګست په ۱۴مه امریکا له طالبانو سره د یوې معاملې په ترڅ کې افغانستان دغې ډلې ته وسپاره. البته افغانستان د پاکستان او بنګله دېش په پرتله د امریکا تر نفوذ لاندې او پر دغه هېواد ډېر تکیه درلوده  .  له همدې امله د امريکا لاسوهنه او رول له هيچا پټ نه شي پاتې کېداى، په داسې حال کې چې امريکا په ٢٠١٤ زېږديز کال کې له افغانستان سره امنيتي تړون لاسليک کړى و، څو د هر ډول ګواښ پر وړاندې له افغانستان څخه دفاع وکړي او جمهوري دولت سقوط ته پرې نه ږدي، خو نه يوازې دا چې دغه تړون يې نه دى منلى. خو په ۲۰۱۹ کال کې یې د دوحې د تړون په لاسلیکولو سره د افغانستان د سپارلو تړون لاسلیک کړ.

په هرصورت، د افغانستان د سپارلو په ګډون د حکومتونو په سقوط کې د امریکا د رول په اړه ډیر څه ویل کیږي. خو مهم ټکی دا دی چې په دې ورځو کې یو ځل بیا د پخواني حکومت یو شمېر سیاستوال او عسکر له امریکا څخه د پوځي او سیاسي مرستو غوښتنه کوي چې واک ته په رسېدو کې ورسره مرسته وکړي. په داسې حال کې چې دا ډله د حکومتونو په نسکورولو کې د امریکا له مداخلې او رول څخه په څرګنده توګه خبر ده او دوی پوهیږي چې امریکا د ډیموکراسۍ او ډیموکراسۍ لپاره جګړه نه کوي او نفوذ نه کوي، بلکې بیا هم په ساده او بې رحمه توګه. هره ورځ دوی له هیواد څخه غوښتنه کوي چې د ډیموکراسۍ ملاتړ وکړي او د دې سیسټم په بنسټیز کولو کې ورسره مرسته وکړي.

0 0 votes
امتیازدهی به مقاله
Subscribe
Notify of
0 نظرات
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x