په رسنیو کې څو راپورونه خپاره شوي چې ښيي طالبانو په افغانستان کې د حسیني د ماتم پر مراسمو ډېر محدودیتونه لګولي دي.
دا بندیزونه په یوه یا دوو ولایتونو کې نه دي لګول شوي، بلکې په ټول افغانستان کې له کابل څخه تر هرات او غزني پورې لګول شوي دي.
د حسیني ماتم مراسم هر کال د محرم په میاشت کې د پیغمبر اکرم د لمسي امام حسین علیه السلام د شهادت د کلیزې په مناسبت ترسره کیږي.
په داسې حال کې چې هېڅ مسلمان په کربلا کې د پېښې په اړه ماتم نه شي کولای، خو په تېرو درېیو کلونو کې طالبانو تل هڅه کړې چې د ماتم د مراسمو مخه ونیسي او یا یې په جوماتونو او تکیه خانو کې محدود کړي.
هيڅوک داسي نشته چې دکربلا په پېښې غمجن نه وي، طالبانو په تیرو دریو کلونو کې هڅه کړې چې په جوماتونو او تکیه خانو کې د ماتم مراسمو مخه ونیسي یا محدود کړي.
تاسو شاید پوښتنه وکړئ چې د محرم په مراسمو کې د طالبانو ستونزه څه ده؟
زه دلته درې ستونزې یادوم:
۱- د امام حسین ع او ظلم.
د یزید پر ضد د امام حسین د پاڅون یوه اصلی فلسفه د استبداد پر وړاندې مبارزه وه. هغه د یزید په وړاندې بغاوت وکړ کله چې خلافت په پاچاهۍ بدل شو او د امو سلطنت شریعت او د مذهب بنسټونو ته هیڅ درناوی ونه کړ.
په داسې وخت کې امام حسین د ظلم د له منځه وړلو او د اسلامي اصولو پر بنسټ د مسلمانانو د سیاسي نظام د بیا جوړولو لپاره راپورته شو.
اقبال لاهوري د امام حسین د پاڅون د فلسفې په اړه وايي:
او د قیامت تر ورځې پورې یې ظلمونه ختم کړل
دهغه د وينو په درياب کې چمن شين شو
د محرم په مراسمو کې د طالبانو یوه ستونزه دا ده چې دې ډلې یو استبدادي او توکمپاله حکومت جوړ کړی دی او دوی ویره لري چې د ظلم پر وړاندې د امام حسین د پاڅون یادونه به هم د دې ډلې د حکومت بنسټونه ټکان او له منځه یوسي.
– طالبان او د شیعه مذهب باطلول
خو دویمه ستونزه د شیعه مذهب په اړه د طالبانو په نظر کې ده. د طالبانو د مشرانو له خوا د خپاره شویو کتابونو له مخې، دغه ډله شیعه ګان د یو ریښتینی مذهب په توګه نه پیژني، بلکې یو دین دی چې له خرافات او دروغو سره ګډ دی.
په هرات کې د طالبانو والي مولوي اسلام جار د ” معتقد ماترید من معتمد ماترید» تر سرلیک لاندې یو کتاب لیکلی دی.
ښاغلی اسلام جار په دې کتاب کې د شیعه ګانو نوم په لاندې ډول معرفي کوي:
دا د غالیه او قبر پرستانو یوه فرقه ده چې د عبدالله بن سبا په نوم د یوه یهودي له خوا تاسیس شوې ده.
شیعه ګان د پیغمبر (ص) سره مینه لري او د ملګرو لپاره کرکه لري ، په ځانګړی توګه د لسو صحابو څخه ځینې.
د دې ډلې یو له ناوړه عقایدو څخه په امامت باور دی ، کوم چې د نبوت ختمېدل رد وي او حتی د یووالی انکار کول شامل دی.
د دې ډلې یو تر ټولو بد عمل “تقیه” دی.
د دې فرقې ځینې نورې بدې عقیدې او کړنې عبارت دي له: “سب صحابه”، “اکل خمس”، “موطعه” (موقتي نکاح)، “د قرآن تحریف هدف”، “بیدا”، “رجعت” او “ادعا شوی عدالت
»هغه د شیعه ګانو په اړه تور لګوی چې تبلیس دی. تلبیس ابلیس پدې معنی دی چې شیعه ګان خپل ځینې مشهور شخصیتونه د سنی یانو په توګه معرفی کوي او بیا ادعا کوي چې دوی شیعه شوی او دا یې په خپلو کتابونو کې ویلی دی. په دې اړه، هغه د ابن جریر طبري او تیجانی یادونه کوي، او په یوه پایله کې، هغه د ابن تیمیه له قوله وایی: “شیعه تر ټولو دروغجن قومونه دی.”
هغه شیعه ګان له کفارو سره په همکارۍ تورنوي او وايي چې دغه ډله د تاریخ په اوږدو کې د مسلمانانو په منځ کې یوه له کفارو څخه ده. په دې باره کښې د یو مستشرق خبره راخیستې ده چې ویل یې: که ته په ایران کښې صفوی نه وې نو نن به مونږ په بلجیم او فرانسه کښې د الجزایر د خلکو په شان قرآن لولی. همدا صفويان وو چې عثماني دولت يې مصروف ساتل او د اروپا د ښارونو د فتوحاتو له دوام څخه يې هر کال په ځانګړې توګه د جمهوريت په دوره کې د محرم په مياشت کې د افغانستان شيعه ګان په لارو کوڅو کې د عاشورا په ورځ لاريونونه کول.
په داسې حال کې چې افغان شیعه ګان دا کارونه د خپلو دیني اصولو پر بنسټ کوي، طالبان فکر کوي چې د دې مراسمو تر شا یو ډول سیاسي څرګندونې دي. دا په دې مانا چې افغان شیعه ګان غواړي د محرم د مراسمو په ترسره کولو سره له سیاسي اړخه خپل وجود اعلان کړي.
له همدې امله ، دا ویل کیدی شي چې په افغانستان کې د محرم مراسمو محدودیت تر شا ، یو ډول توکمیز انګیزه هم شتون لري. دوی فارسي ژبې توکمیزو ډلو ته اجازه نه ورکوي چې د بیرغ لاندې سره یوځای شي او لاریونونه وکړي ، حتی که دوی سیاسي نه وي.
۳- د محرم د مراسمو په اړه د طالبانو سیاسي نظر: هر کال په ځانګړې توګه د جمهوریت په دوره کې افغان شیعه ګانو د محرم په میاشت کې په واټونو کې د عاشورا بیرغونه پورته کول او د عاشورا په ورځ به یې لاریونونه کول.
په داسې حال کې چې افغان شیعه ګان دا کارونه د خپلو دیني اصولو پر بنسټ کوي، طالبان فکر کوي چې د دې مراسمو تر شا یو ډول سیاسي څرګندونې دي. دا په دې مانا چې افغان شیعه ګان غواړي د محرم د مراسمو په ترسره کولو سره له سیاسي اړخه خپل وجود اعلان کړي.
له همدې امله ، دا ویل کیدی شي چې په افغانستان کې د محرم مراسمو محدودیت تر شا ، یو ډول توکمیز انګیزه هم شتون لري. دوی فارسی ژبې توکمیزو ډلو ته اجازه نه ورکوي چې د بیرغ لاندې سره یوځای شي او لاریونونه وکړي ، حتی که دوی سیاسی نه وي.
