سخنگوی وزارت امر بالمعروف طالبان به نقل از ملا هبتالله آخندزاده در صفحه ایکس (تویتر سابق) خود نوشته است که بین زبانهای فارسی و پشتو نباید تفاوت قایل شد. در پیام منسوب به رهبر طالبان آمده است که اگر کسی میان فارسی و پشتو فرق قایل شود، مجازات خواهد شد.
هنوز صحت و سقم این پیام روشن نیست و نمیتوان به قطع و یقین گفت که آیا ملا هبتالله چنین سخنی را گفته است یا خیر، اما آنچه کاملا مبرهن است این است که فارسیستیزی در حکومت طالبان بیداد میکند و این گروه در نزدیک به سه سال گذشته با تمام توان برای تضعیف فارسی در افغانستان تلاش کردهاند.
یکی از اقدامات فارسیستیزانهی این گروه، حذف عمدی تابلوهای فارسی دانشگاههای دولتی افغانستان است که این مورد در سراسر کشور عملی گردیده است.
تا پیش از بازگشت مجدد طالبان در اگوست ۲۰۲۱، لوحههای دانشگاههای دولتی در برخی ولایات افغانستان به دو زبان فارسی و پشتو بود. اما پس از تسلط مجدد این گروه، تابلوهای فارسی از دروازه دانشگاهها برداشته شده و جای شان را تابلوهای پشتو گرفت.
در همین حکومت طالبان بود که مجریان رسانهها از سوی مقامات این گروه تهدید شدند که «دانشگاه» نگویند وگرنه «کار خراب» میشود.
همچنان چندی پیش، پایگاه تحلیلی – خبری روایت، سندی را منتشر کرد که نشان میداد طالبان بلهای برق را در ولایت هرات به زبان پشتو چاپ کردهاند. این در حالی است که در گذشته این بلها به دو زبان پشتو و فارسی منتشر میشد.
از دیگر اقدامات فارسیستیزانهی طالبان، یکی هم برداشتن زبان فارسی از لوحههای شهری و بنرهای خوشآمدگویی محافل دولتی است. مثلا، در محفل افتتاح حلقههای جدید چاه نفت در ولایت سرپل، در بنر خوشامدگویی طالبان، زبان انگلیسی به کار رفته بود، اما زبان فارسی وجود نداشت. دشمنی ازین واضحتر نمیشود.
زبان فارسی، زبان اکثریت مردم افغانستان و زبان اداری کشور است. حتا در دورهی امیر عبدالرحمن، آن شاه مستبد و قومگرا، نیز زبان فارسی، زبان اداری و دولتی افغانستان بود. اما پس از بازگشت طالبان، کسانی که در افغانستان هستند اذعان میکنند که این زبان در ادارات دولتی به حاشیه رانده شده و به عرایض فارسی چندان ترتیب اثر داده نمیشود و با فارسیزبانان رفتار درست صورت نمیگیرد.
اگر اقدامات فارسیستیزانهی طالبان در نزدیک به سه سال گذشته را فهرست کنیم، مثنوی هفتاد من میشود. از خیر یادآوری آنها میگذریم، چون این چیزی نیست که از نظر منتقدان این گروه پنهان مانده باشد. همین چندی قبل بود که شماری از فعالان حقوق بشر کشور در نامهای به یونسکو نوشتند که طالبان به نمادهای فرهنگی و عناصر مرتبط با زبان فارسی در افغانستان حمله کردهاند.
اما چیزی را که میخواهیم یادآوری کنیم این است که میان حرف و عمل طالبان فاصلهای به اندازهی فاصلهی زمین تا آسمان است.
به همین دلیل میگویم که حرف رهبر طالبان را نباید جدی گرفت. آنها چیزی را که شعار میدهند، عمل نمیکنند.
اگر رهبر طالبان واقعا به حرف خود عمل میکند، دستور دهد که دوباره واژه «دانشگاه» در تابلوهای دانشگاههای دولتی اضافه گردد. اگر چنین اتفاقی افتاد، ما هم باور خواهیم کرد که رهبر طالبان در حرف خود جدی است و این گروه از اقدامات فارسیستیزانهی خود پشیمان میباشند.