وضعیت داعش در افغانستان در حال حاضر مبهم به نظر می‌رسد. حملات داعش در افغانستان از سال‌های گذشته آغاز شد و بیشتر فعالیت شان در افغانستان و علیه شیعه‌مذهبان صورت می‌گرفت. با به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان حملات این گروه جنبه فرامرزی به خود گرفته است.
اوایل، کارشناسان به این باور بودند که طالبان با داعش ریشه‌ی یکسان دارد و داعش نام دیگر طالب است که می‌خواهد افغانستان را به نابودی به کشاند. باوری که پس از تسلط طالبان به واقعیت بیشتر نزدیک شده است.
در چند ماه گذشته چندین حمله در مناطق گوناگون افغانستان زیر عنوان داعش بر مناطق شیعه‌نشین افغانستان انجام شده است.
حملات انتحاری در ۱۳ جدی امسال در کرمان ایران نشان داد که داعش از افغانستان پا فراتر گذشته و حملاتی را در کشورهای همسایه راه‌اندازی می‌کنند.
وزارت اطلاعات ایران در بیانیه‌ای گفته است که هویت یکی از عاملان انتحاری تاجیکستانی است. در این اعلامیه همچنان آمده است که عامل انتحاری پیش از انجام حمله به افغانستان بوده و در اردوگاه گروهک تروریستی داعش در ولایت بدخشان آموزش دیده است.
در تازه‌ترین مورد، روز گذشته اداره مبارزه با تروریسم پاکستان «سی‌‌تی‌دی» اعلام کرد که دو مهاجم انتحاری داعش را که در افغانستان آموزش دیده‌اند و قصد حمله به پاکستان را داشتند در شهر پیشاور بازداشت کرده است.
نجم‌الحسنین لیاقت، یک مقام ارشد اداره مبارزه با تروریسم پاکستان در یک کنفرانس خبری گفته است که این افراد توسط شاخه‌ی خراسان داعش در ولایت پکتیای افغانستان برای انجام حملات انتحاری آموزش دیده بودند.
این در حالی است که پس از حملات ۱۳ جدی داعش در کرمان، سخنگوی طالبان مدعی شد که داعش در این کشور سرکوب شده است و توانایی آسیب رساندن به کشورهای دیگر را از خاک افغانستان ندارد. این گفته در حالی مطرح می‌شود که طالبان شمار افراد داعش در افغانستان را کم‌تر از ۸۰ تن معرفی کرده و عنوان می‌کنند که داعش نمی‌تواند از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری اقدامی انجام دهد.
سوالی که مطرح می‌شود این است‌که اگر داعش توان حمله به کشورهای منطقه را ندارد چگونه دو حمله توسط افرادی که در بدخشان افغانستان آموزش دیده‌اند در ایران را صورت گرفته و بر چه اساس دولت پاکستان روز گذشته از بازداشت دو عامل انتحاری داعش تربیت یافته در ولایت پکتیا سخن گفته است؟
حملات کرمان و بازداشت دو نیروی انتحاری داعش که در داخل افغانستان آموزش دیده‌اند نشان می‌دهد که این گروه همچنان در افغانستان حضور فعال دارد. و از زمان تسلط طالبان قدرت بیشتری نیز به دست آورده اند طوری که می‌توانند اقداماتی را در کشورهای همسایه انجام دهند.
عوامل متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد داعش در افغانستان نقش فعال دارد:
تفکر مشترک طالب و داعش:
با افزایش حملات هم‌زمان طالبان و داعش در افغانستان ادعاهای بی‌شماری از سوی نهادهای دولتی و کارشناسان در مورد تفکر مشترک و حتا حملات مشترک طالب و داعش مطرح شد. بحثی که با روی‌کار آمدن طالبان حملات برای مدتی کاهش یافت اما حالا دوباره آغاز شده است.
گسترش ناامنی و ناتوانی طالبان در تامین ثبات افغانستان:
یکی دیگر از این عوامل افزایش حضور داعش، ناامنی و بی‌ثباتی حاکم در افغانستان است. طالبان نشان داده‌اند که توانایی تأمین امنیت مردم افغانستان را ندارند. آن‌ها باوجود اینکه همواره گفته اند که داعش توانایی حمله را ندارد اما در این اواخر دیده شده است که حملات گوناگون در پایتخت و دیگر ولایت‌های افغانستان زیر نام این گروه صورت گرفته است. از جهتی یکی از ادعاهای جدی طالبان پس از تسلط بر افغانستان از بین بردن پایگاه های داعش در افغانستان بوده که اینکه نشان داده اند که نه تنها موفقیتی در این زمینه نداشته اند که حملات داعش روز به روز در حال افزایش است.
فعالیت کشورهای بیرونی مسلط بر افغانستان:
باوجوداینکه پاکستان در این اواخر از حملات پیهم طالبان پاکستانی و داعش شکایت دارد اما یکی از علت‌های اصلی گسترش افراطیت در افغانستان پایگاه‌های آموزشی در پاکستان است و تسهیلاتی که این دولت در اختیار این گروه‌ها گذاشته است. در بیست سال حکومت جمهوریت در افغانستان، همواره ادعاهای بسیار جدی مطرح شد که پاکستان از طالبان، داعش و دیگر گروه‌های افراطی حمایت می‌کند، آن‌ها را آموزش می‌دهد و به افغانستان می‌فرستد. ادعای که با روی‌کار آمدن طالبان و تلاش دولت پاکستان برای رسیمت یافتن این گروه و سفرهای متعدد مقامات استخباراتی آن به افغانستان، به‌صورت جدی به اثبات رسید.
درمجموع می‌توان گفت که وضعیت داعش در افغانستان نگران‌کننده است. این گروه همچنان در این کشور فعال است و می‌تواند تهدیدی جدی برای امنیت افغانستان و کشورهای همسایه باشد.
