کنفرانس امنیتی مونیخ (Munich Security Conference (MSC)) کنفرانسی امنیتی- سیاسی در حد تبادل نظر است که هر ساله در ماه فبروری در هتل بایریشر هوف، در مونیخ آلمان برگزار می‌شود. در این کنفرانس هر سال به یک موضوع مهم امنیت بین‌المللی از دید غربی‌ها پرداخته می‌شود.
در این گردهمایی، بیشتر سیاست‌مداران امور امنیتی (معمولاً وزیران امور خارجه و دفاع) کشورهای غربی و نظامیان کارشناس امور بین‌المللی و نیز برخی از صاحبان صنایع تسلیحاتی از بعضی کشورهای جهان به بحث و بررسی در خصوص مسائل امنیت جهانی می‌پردازند. هزینه‌های این کنفرانس توسط وزارت دفاع آلمان و کمک‌های مالی صنایع تسلیحاتی این کشور تأمین می‌شود.
کنفرانس مونیخ در سال ۱۹۶۲ میلادی توسط ادوارد هاینریش اشمنتسین، نظامی سرشناس آلمانی بنیان گذاشته شد و در آغاز «کنفرانس امنیتی بین‌المللی» و بعدتر «کنگره دفاع‌شناسی» نام داشت.
در سال‌های نخست برگزاری این نشست، بیشتر شرکت‌کنندگان، کشورهای غربی همسو با امریکا یا همان اعضای پیمان اتلانتیک شمال «ناتو» بودند. اما در دهه‌های اخیر به مرور زمان بر تعداد دعوت شدگان در این نشست افزودند. برگزارکنندگان این کنفرانس، همواره گفته‌اند که هسته اصلی کنفرانس «فراآتلانتیکی» باقی خواهد ماند. اما نمایندگان قدرت‌های در حال رشدی چون چین، برزیل و هند و بعضی کشورهای دیگر را در سال‌های اخیر به این مجمع دعوت کرده‌اند. همچنین در سال‌های اخیر بحث‌ها در خصوص آن‌چه برنامه هسته‌ای ایران خوانده می‌شود و همچنین مناقشات کشورهای عربی باعث شده تا رهبران منطقه خاورمیانه هم در اجلاس مونیخ حضور یابند و به بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل و موضوعات امنیتی روز منطقه بپردازند.
برگزار کنندگان کنفرانس مونیخ، هدف خود را از برگزاری این نشست، ایجاد اعتماد و کمک به حل مسالمت‌آمیز درگیری‌ها از طریق حفظ گفتگوی مستمر، نظارت شده و غیررسمی در جامعه امنیتی بین‌الملل معرفی کرده‌اند. در ادامه تاکید شده که این نشست مکانی برای طرح ابتکارات دیپلماتیک در جهت حل مبرم‌ترین نگرانی‌های امنیتی در جهان است.
در واقع کنفرانس امنیتی مونیخ، نشست‌های خود را نوعی «بازار ایده‌ها» می‌داند که در آن ابتکارات و راه حل‌ها توسعه می‌یابد و نظرات میان طرفین تبادل می‌شود. در حاشیه این کنفرانس، همچنین تحت نظارت برگزارکنندگان، فضای حفاظت‌شده‌ای برای جلسات غیررسمی بین مقام‌های کشورهای مختلف و همچنین گروه‌ها و نهادهای مختلف ارائه می‌شود. همچنین در این کنفرانس گزارش امنیتی مونیخ نیز منتشر می‌شود که در آن خلاصه سالانه هزینه‌ها، برنامه‌ها و تحقیقات مربوطه در مورد چالش‌های امنیتی حیاتی مورد اشاره قرار می‌گیرد.
کنفرانس مونیخ؛ تناقض رفتار غرب و سلطه‌گری
کنفرانس امنیتی مونیخ از زمان اولین برگزاری تا کنون، همواره در راستای اهداف غرب بوده است. این کنفرانس هیچ‌گاه به عنوان یک نشست بی‌طرف عمل نکرده است.
نشست سال ۲۰۲۳ مونیخ بدون حضور نماینده از کشورهای مهم به شمول روسیه و ایران در حال برگزاری است.
در حالیکه آجندای نشست امسال موضوع جنگ اوکراین و مسئله هسته‌ای ایران است، اما روسیه که یک طرف مسئله اوکراین است به این نشست دعوت نشده است. در حالیکه نمایندگان کشورهای غربی اذعان به این دارند که مسئله اوکراین راه حل نظامی ندارد؛ اما برای اینکه به زعم خود روسیه را در انزوا قرار دهند از دعوت این کشور صرف نظر کرده‌اند.
حالا اگر قرار بر بررسی جنگ اوکراین و ختم این واقعه از سوی غرب باشد، باید روسیه بعنوان یک طرف درگیری در این کنفرانس دعوت می‌شد. چون روسیه دلایل و خواسته‌های مشخص خودش را دارد. اما دیده می‌شود که غرب فقط یک مسئله را می‌خواهد و آن سلطه‌ی جهانی و گسترش هژمونی قدرت کشورهای غربی و زانو زدن کشورها به خواسته‌های استکباری آنان است.
از طرف دیگر موضوع هسته‌ای ایران سال‌ها است که سرخط و مهمترین مسئله در سیاست و امنیت غرب بوده است. توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ «برجام» که بعدتر امریکا به آن پشت‌پا زده خارج شد؛ بار دیگر به چالش جدی گفتگو در سیاست بین‌الملل تبدیل شده است. در کنفرانس مونیخ هم به مسئله هسته‌ای ایران اما بدون حضور نماینده از کشور ایران پرداخته شد. اما سوال اصلی این‌است که اگر کنفرانس مونیخ واقعا اراده و هدف‌اش تبادل نظر پیرامون مسایل مهم جهان و حل چالش‌ها است، چرا از ایران به عنوان یک طرف قضیه در این کنفرانس دعوت نشد؟ آیا حضور چند چهره‌ی سلبریتی به عنوان اپوزیسیون نظام ایران کمکی به امنیت جهان و حل مسئله هسته‌ای می‌کند؟
کنفرانس مونیخ که ادعای بی‌طرفی در مناسبات کشورها را دارد و هدف نشست خود را هم تبادل نظر پیرامون امنیت جهانی و رسیدن به جهانی آرام و‌مصئون عنوان می‌کند؛ چرا تحت تأثیر سیاست‌های کشورهای غربی به شمول امریکا از دعوت کشورهایی که مخالف سلطه و هژمونی غرب‌اند سرباز می‌زند!؟ مگر غیر از این‌است که کنفرانس مونیخ با همان شعار « فرااتلانتیکی» برای سلطه غرب بر جهان تلاش می‌کند!؟
در ضمن تناقض رفتاری در کنفرانس مونیخ به وضوح دیده می‌شود. از یک‌طرف بجای دولت‌های مشروع که حاکمیت‌های آنان از سوی مردم تعیین شده است، مانند ایران و روسیه، چند چهره به اصطلاح مخالفان این کشورها زیر پوشش اپوزیسون دعوت می‌شوند؛ اما از آن طرف، از اپوزیسیون حاکمیت به رسمیت‌شناخته‌نشده‌ی مانند طالبان که حتا از سوی خود غرب هم به عنوان حکومت به رسمیت شناخته نشده‌است؛ دعوت نمی‌شود. همین‌طور اپوزیسیون دولت شاهی بحرین و دیکتاتوری عربستان و …! اگر قرار بر دعوت از اپوزیسیون دولت‌ها باشد، قطعا اپوزیسون‌های دیکتاتوری عربستان، شاهی بحرین و بعضی از سیاست‌مداران افغانستان باید در اولویت قرار داشته باشند.
از طرفی هم اگر قرار است دولت‌ها و حاکمیت‌ها بعنوان مرجع تصمیم گیری کشورها دعوت شوند؛ چرا ایران، روسیه، سوریه، و دولت حوثی‌ها دعوت نشوند؟
حالا آنانکه شعور و درک سیاسی دارند به این مطلب خواهند رسید که غرب دنبال اقتدار و سلطه‌گرایی در کشورهای دیگر است. برای غرب حقوق بشر، آزادی بیان، مشارکت سیاسی، انتخابات و… هیچ‌گاه به عنوان اصول اساسی مطرح نبوده است. برای غرب هرگروه و حاکمیتی که سلطه آنان را پذیرفته/ بپذیرند دعوت می‌شود. فرقی ندارد چند چهره سلبریتی به عنوان مخالفان حکومت ایران باشد، یا چند چهره معلوم‌الحال مخالف حکومت روسیه و یا تروریستان مخالف اسد و سوریه؛ هر گروهی که سر تعظیم به خواسته‌های غرب فرود آورد در نشست‌های مانند مونیخ خواهند بود. برای همین است که به جای حکومت ایران و روسیه چند چهره مخالف دعوت می‌شوند اما از مخالفان دولت عربستان، بحرین، افغانستان، کویت، آذربایجان و دیگر کشورها که به سیاست استکباری غرب (نه) میگویند، خبری نیست.
در جمع بندی اینکه کنفرانس‌های امنیتی- سیاسی و اقتصادی تحت کنترول دولت‌های غربی به هیچ وجهه بی‌طرف نبوده و برای حل معضلات و مسایل جهانی برگزار نمی‌شود. این کنفرانس‌ها به شمول مونیخ برای ایجاد سلطه جهان غرب بر کشورهای دیگر و گسترش هژمونی قدرت استکبار تشکیل می‌شوند که هدف و برنامه این نشست‌ها ایجاد چالش در کشورهایی است که به سیاست استعماری و استکباری امریکا و غرب نه میگویند و ختم چالش در کشورهایی است که حاکمیت‌های آنان همسو با منافع غرب است. هرچند کنفرانس امنیتی مونیخ در طول بیش از ۶۰ سال که از برگزاری آن می‌گذرد هیچ چالش جهانی را نتوانسته واکاوی درست و حل کند.
