رسانههای بینالمللی گزارش دادهاند که حامد کرزی و عبدالله عبدالله، رییس جمهور پیشین کشور، در یک سفر پنهانی به لندن با چارلز سوم، پادشاه بریتانیا، دیدار کرده اند. منابع نزدیک به حامد کرزی در گفتگو با رسانهها تایید کردهاند که او در حال حاضر در لندن به سر میبرد.
یکی از این منابع به بی بی سی فارسی گفته است که کرزی «در چند روز گذشته در هتلی در مرکز لندن با شماری از چهرههای سیاسی و مقاماتِ دولت پیشین نیز دیدارهایی داشته است».
اینکه هدفِ کرزی و عبدالله عبدالله از این سفر چیست هنوز از سوی آنها در این زمینه توضیحی ارائه نشده است، اما خبرنگار بی بی سی به نقل از سید جواد طیب گفته است که محور گفتگوهای این دو با مقامات بریتانیایی «زمینهسازی برای مذاکرات بینالافغانی» بوده است.
کرزی و عبدالله دو تن از مقامات پیشین افغانستاناند که پس از فروپاشی جمهوریت کشور را ترک نگفته و تا هنوز در زیر چترِ حاکمیت طالبان زندگی میکنند. بسیاریها معتقدند یکی از دلایل اینکه این دو زندگی در زیر چتر حاکمیت طالبان را بر خارج ترجیح دادند، امیدواری شان به تشکیلِ حکومت فراگیر و ایفای نقش در این حکومت است.
آنچه که اینها را امیدوار میسازد که طالبان بالای شان اعتماد کنند نقشآفرینی شان در روز فرار اشرف غنی است.
نقشآفرینیهای کرزی
هنگامی که اشرف غنی از کابل فرار کرد، هنوز در کابل ارتش منظم برای حفاظت آن وجود داشت. طالبان هم تعهد سپرده بودند که تا به نتیجهرسیدنِ گفتگوهای صلح در دوحه در دروازههای کابل منتظر میمانند. نخستین کسی که خبر فرار اشرف غنی را به وزیر دفاع اعلام کرد، آقای کرزی بود. با شنیدنِ این خبر، وزیر دفاع و رییس ستاد ارتش کشور نیز مقر وزارت دفاع را ترک گفته و ارتش کاملاَ فروپاشید. با فروپاشی ارتش یکی از بزرگترین موانع فراروی تسخیر کابل توسط طالبان نیز از میان برداشته شد.
سپس آقای کرزی یکجا با داکتر عبدالله عبدالله از یکسو با نشر اعلامیهای مردم را به آرامش فراخواند و از سوی دیگر از طالبان برای ورود به کابل دعوت کرد.
البته نقشآفرینی کرزی در حمایت از طالبان تنها به روز فرار اشرفِ غنی محدود نمیشود، بلکه او همان کسی است که در دورهی ریاست جمهوری خود طالبان را برادر خطاب کرد، برای آزادسازی زندانیان طالب از گوانتانامو و رهایی ملا برادر از زندان پاکستان تلاش نمود، در برابر عملیاتِ شبانهی نیروهای ناتو علیه جنگجویان این گروه موضع گرفت. او در سالهای نخست حاکمیت خود به رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا گفته بود که ائتلاف شمال تهدید بزرگتری از طالبان است و باید با او در تضعیف سران جبهه مقاومت همکاری کنند. بعدها وقتی کندز سقوط کرد، کرزی در گفتگو با بی بی سی طالبان را یک گروه افغان خوانده و گفت دولت افغانستان حق ندارد برای بازپسگیری یک منطقه از تصرف طالبان عملیات راهاندازی کند.
خوشبینیهای عبدالله عبدالله
اما آنچه عبدالله را به این امیدوار میسازد که در حکومت فراگیر نقش داشته باشد، یکی اعتمادش به آمریکا، دومی هم نقشآفرینیهای او در تضعیفِ جبهه مقاومت پنجشیر، و سومی مطرح بودن او در بیست سال اخیر به نمایندگی از سران شمال است.
داکتر عبدالله در میان سیاسیون افغانستان به حرفشنوی از ایالات متحدهی آمریکا و کشورهای غربی معروف است. گفته میشود در چندین دور انتخاباتی که او برنده واقعیاش بوده، به توصیهی غربیها در دقایق آخری از ادعای برد صرف نظر کرده و به تشکیل حکومت توافقی و جایگاه دوم تن داده است. غربیها در هر انتخابات به او وعده میکردند که در دور بعدی ازاش حمایت خواهند کرد و آقای عبدالله نیز باور میکرد. با توجه به اینکه غربیها پس از فروپاشی جمهوریت همیشه در دیدار با مقامات پیشین و رهبران مخالف طالبان از احتمال ازسرگیری مذاکرات دوحه سخن گفتهاند، بعید نیست که باری دیگر عبدالله را تطمیع کرده باشند.
افزون بر این عبدالله عبدالله در بیست سال گذشته چندباری از سوی جناحهای غیرپشتونی به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد. او فکر میکند اگر کسی از میان سران جناحهای شمال شانسی برای نقشآفرینی در حکومت فراگیر داشته باشد، این شخص جز خودش کسی دیگری نمیتواند باشد. او همچنان به علت اینکه در تضعیف جبهه پنجشیر نقش بازی کرده است تصور میکند که طالبان نیز بر او اعتماد خواهند کرد. نقشآفرینیهای او در تضعیف جبهه پنجشیر از همان نخستین لحظات فرار غنی آغاز شد. فضل احمد معنوی باری نوشته بود که پس از فرار غنی برای عبدالله پیشنهاد کرده است که پنجشیر برود، ولی او در پاسخ گفته است که مقاومت نظامی سود ندارد و ما حتا توس قرهی مان (بسمالله خان) را نیز استفاده کردیم و چیزی به دست نیاوردیم.
نیاز طالبان به لابیگری
به هر صورت، کرزی و عبدالله به هر انگیزهای که تلاش کنند اما آنچه مسلم است این است که طالبان کوشش میکنند از این دو چهره برای این دو منظور استفاده کنند.
- لابیگری برای به رسمیتشناسی در سطح بینالمللی؛ ۲) تماس با مقامات پیشین و رهبران مخالف طالبان و دعوت آنها به بازگشت به افغانستان.
- طالبان در حال حاضر فقط در ۱۳ کشور دیپلمات دارند. آنها نیاز دارند که در کشورهای غربی کسی برای آنها لابی کند. عبدالله و کرزی میتواند گزینه خوبی برای لابیگری باشند.
همچنان از روزی که طالبان به قدرت رسیدهاند آنها کمیسیونی را برای دعوت مقامات پیشین و رهبران مخالف طالبان به کشور تشکیل دادهاند. این کمیسیون تا هنوز موفقیتی نداشته است. طالبان برای برقراری تماس با مقامات پیشین و رهبران سیاسی نیز به کرزی و عبدالله نیاز دارند.
دیده شود که آیا آقایان کرزی و عبدالله میتوانند این دو منظور طالبان را برآورده کنند یا خیر.