هدربار، مسوول بخش زنان سازمانِ دیدبان حقوق بشر، گفته است که قرار است شورای امنیت سازمان ملل در ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳ توصیههای آیندهنگر را برای رویکردی یکپارچه و منسجم از سوی جامعه بینالمللی در قبال چالشهای کنونی که افغانستان با آن مواجه است، ارایه کند.
چه نیازی به این توصیه وجود دارد و چرا شورای از ضرورت رویکرد یکپارچه صحبت می کند؟
نیاز به توصیه
همزمان با تسلط مجدد طالبان در افغانستان، جامعه جهانی و کشورهای منطقه، چند پیششرطی برای بهرسمیتشناسی حکومت این گروه وضع کردند. این پیششرطها شامل مطالبات چون قطع رابطه با تروریسم بینالمللی، تشکیل حکومت فراگیر ملی و رعایت حقوق زنان میشد.
در حالی که این پیششرطها مفاد قطعنامههای ۲۵۱۳ و ۲۵۹۳ شورای امنیت سازمان ملل را تشکیل میدهند، اما شماری از کشورها بدون ملاحظه و رعایت آنها، با طالبان در زمینه مبارزه با تروریسم، مواد مخدر، استخراج منابع معدنی و شراکتهای تجاری وارد تعامل شده و تعداد دیگری نیز دچار وسوسه شدهاند که هر چه زودتر وارد تعامل شوند و سهم خود را از منابع معدنی غنی افغانستان بردارند.
شورای امنیت سازمان به این عقیده رسیده است که یکی از عمدهترین علل تن ندادن طالبان به مطالبات جامعه جهانی، همین ناهمآهنگی در رویکرد کشورها در قبال چالشهای موجود در افغانستان است.
طالبان هنگامی که این ناهمآهنگی را نگاه میکنند، تشجیع شده و به مطالبه تشکیل حکومت فراگیر و رعایت حقوق زنان ارزشی قایل نمیشوند.
چندین بار میشود که ملا متقی، وزیر خارجه طالبان، به صراحت میگوید که حکومت این گروه، بدون شناسایی رسمی، با تعدادی از کشورها تعامل دارد. همین چندی پیش بود که یکی از مقامات طالبان تصریح کرد که به شناسایی رسمی از سوی جهان ضرورت ندارند.
شورای امنیت سازمان ملل میپندارد آنچه که باعث شده است تا طالبان به شناسایی رسمی احساس نیاز نکرده و به مطالبات جامعه جهانی وقع نگذارند، همین تعامل غیررسمی تعدادی از کشورها با حکومت این گروه در زمینههای متعدد و مختلف است. تعدادی از کشورها به معادن و بازار افغانستان چشم دوخته و بدون اینکه بحث حکومت فراگیر و موضوع حقوق زنان را پیگیری کنند با طالبان وارد تعامل شده و هر روز با حکومت غیرمشروع آنها یک قرارداد در زمینه استخراج منابع طبیعی میبندند.
البته برخی کشورهای دیگر از جمله پاکستان از همان نخستین روزهای تسلط مجدد این گروه تلاش کردهاند موضوعات حقوق بشری را بیاهمیت خوانده و مساله حق کار و آموزش زنان را یک موضوع فرهنگی و داخلی عنوان کنند.
بنابراین، تا هنگامی که جامعه جهانی و کشورهای منطقه به یک رویکرد واحد و منسجم در قبال چالشهای موجود در افغانستان دست نیابند و همه کشورها به صورت یکپارچه اعمال فشار نکنند، گره مشکلات افغانستان گشوده نخواهد شد.
شورای امنیت سازمان تلاش دارد در هفت نوامبر در این زمینه توصیههایی ارایه کند.
در همین حال گفته میشود کشورهای منطقه نیز تلاش دارند رویکرد خود در برابر طالبان را منسجم و یکپارچه ساخته و یک ابتکار واحد منطقهای را روی دست بگیرند.
به گونهی نمونه؛ امیر حسین عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در دیدار با نماینده پاکستان در امور افغانستان، بر ضرورت حمایت از ابتکارات منطقهای در چارچوب همسایگان در راستای کمک به حل چالشهای افغانستان» تاکید کرده است. آنچه از این سخن امیر عبداللهیان دانسته میشود این است که منطقه نیز برای همآهنگیسازی رویکردهای شان تلاش دارند.
کارشناسان معتقدند که اگر این همآهنگی میان کشورها در سطح منطقه و جهان صورت بگیرد، در نفس خود یک گام بزرگ پاسخگوسازی طالبان خواهد بود.