دوستم کجاست؟
ترکی : چرا دوستم(۱) از ائتلاف شمال کنار رفت ؟
احمد شاه مسعود : تاهنوز حضور دارد.
ترکی : آیا نیروهای وی موجود است؟
احمد شاه مسعود : نخیر ، اکنون نیرو ندارد.
ترکی : اکنون نیروهای او کجاست؟
احمد شاه مسعود : برخی از آنها را طالبان گرفته اند و برخی دیگر در کوه ها در برابر طالبان قرار دارند. دوستم با ظلم و زور حکومت می کرد و ملت از او راضی نبود. مناطق زیر اداره او مناطق جهاد بود و بیشترین جنگجویان آن جمیعتی بودند. نیروهای موجود در کوه ها بیشتر از نیروهای اند که با طالبان هستند.
ترکی : آیا اکنون آنها از شما پیروی می کنند؟
احمد شاه مسعود : بلی .
ترکی : باوجود نبردهای سختی که در کابل میان شما و دوستم به وقوع پیوست، چگونه با وی ائتلاف کردید، یا این هم قاعده « فمن اضطر غیر باغ و لا عاد فلا اثم علیه» است؟
احمد شاه مسعود : دوستم کابل را تصرف نکرد بلکه ما آنجا را تصرف کردیم. او باعث گردید تا ما آنجا را تصرف نماییم.(۲) اما دیگران دوست داشتند او را در برابر ما قرار بدهند و هیاهو برپا کنند. او را کمک کردند و حمایت نمودند و کلان ساختند و در برابر ما قرار دادند. سپس مانند حکمتیار با پاکستان رابطه داشت. از چند ناحیه برما یورش آورد. زمانی که از کابل بیرون شدیم، آن وقت دوستم فهمید که پاکستانی ها او را فریب داده اند و از وی استفاده ابزاری نموده اند و او را رها نمی کنند چنانچه دنبال حکمتیار را رها نکردند. پس از آن او خودش نزد من برگشت. هر نیرویی که با من ائتلاف نماید و یا در برابر طالبانی که آنها را پاکستان حمایت می نماید، من را کمک نماید، آنها را می پذیرم.
ترکی : یعنی زمانی فراخواهد رسید که براساس منافع چنانچه با دوستم ائتلاف نمودید، با طالبان نیز ائتلاف نمایید؟
احمد شاه مسعود : من اصول اساسی ای دارم، هر کسی که روی این اصول با من به توافق برسد، ائتلاف با وی مانعی ندارد.
ترکی : این اصول چیست؟
این اصول عبارتند از :
۱ ـ استقلال کشور
۲ـ تمامیت ارضی
۳ـ تطبیق شریعت
۴ ـ رفتن به سوی انتخابات عمومی . باید به ملت ما روزی حق انتخاب را بدهیم.
همواره این سخن را گفتم. هر کسی که این اصول را می پذیرد، ائتلاف با وی مانعی ندارد.
نیروهای ایرانی
ترکی : دیدگاه شما در مورد نیروهای نظامی ایرانی مستقر در مرزهای افغانستان چیست؟
احمد شاه مسعود : این مشکل ایران با طالبان است. آنها ( طالبان) دو دیپلومات ایرانی را کشته اند و این مشکلات میان آنها می باشد و خودشان مشکلات شان را حل می نمایند.
ترکی : برخی به این باورند که نیروهای ایرانی به خاطر کاهش فشار بالای نیروهای شما در نبرد در برابر طالبان حضور دارند، نظر شما چیست؟
احمد شاه مسعود : این سخن درست نیست. اکنون تمام فشار طالبان بالای من است. بسیاری از فرماندهان مشهور آنها در رأس جنگجویانی قرار دارند که با من می جنگند. اکنون نیروهای مستقر در مرزها در برابر ایران، سپاه صحابه پاکستان وارتش پاکستان هستند. تمام مردم این موضوع را می دانند و تا اندازه ی که نیاز است، نیروها را در خط نبرد علیه ما بفرستند، کوتاهی نمی کنند.( خنده می کند)
ترکی : به موضوع نیروهای ایرانی مستقر در مرزهای افغانستان برمی گردیم. شما به عنوان یک افغانستانی از حضور نیروی که اراضی سرزمین تان را تهدید می کند، احساس درد نمی کنید؟
احمد شاه مسعود : این موضوع بسیار دردآور است، اما دردآورتر این است که طالبان کارهای را انجام می دهند که با این کارها نه تنها ایران بلکه تمام جهان را در برابر ما قرار می دهند. طالبان مواد مخدر را تولید می کنند و صادر می نمایند. آنها افغانستان را مرکز هراس افگنی ساخته اند. ما مشکلات داخلی دارییم و تا هنوز آن را حل ننموده ییم تا مشکلات خارجی را حل نماییم. این سیاست های نادرست آنها باعث این همه مشکلات گردیده است.
ترکی : اما چنانچه شما می گویید مشکلات مواد مخدر و حضور هراس افگنان، از دوران حکومت پیشین شما وجود داشت؟
احمد شاه مسعود : وجود داشت، اما در منطقه زیر اداره من نبود.
ترکی : در منطقه زیر ادراه کی بود؟
احمد شاه مسعود : در مناطق زیر اداره حکمتیار و در مناطقی که زیر اداره هیچ کسی نبود، بود.
ترکی : حالا تمام آن در مناطق زیر اداره طالبان است؟
احمد شاه مسعود : تمام مناطقی که در آن مواد مخدر تولید می گردد، زیر اداره طالبان است و آنها مالیه رسمی دریافت می کنند.
مسعود و ابن لادن
ترکی : موضوع حضور هراس افگنان از چه قرار است؟
احمد شاه مسعود : نخستین کسی که آنها را پناه داد، حکمتیار بود. هنگامی که حکمتیار رفت، طالبان آنها زیر اداره گرفتند.
ترکی : اما آیا شما از حضور آنها اعتراض می کردید؟
احمد شاه مسعود : بلی اعتراض کردم و آنها در برابر من می جنگیدند و من را دوست نداشتند.
ترکی : منظور شما اسامه بن لادن است؟
احمد شاه مسعود : ابن لادن و امثال ابن لادن .
ترکی : منظور شما عرب های افغان اند؟
احمد شاه مسعود : بلی . بیشتر آنها همراه حکمتیار بودند.
ترکی : پس همراه شما مجاهدین عرب نبود؟
احمد شاه مسعود : با من عرب ها بودند. عبدالله عزام آنها را می فرستاد، جهاد می کردند و سپس برمی گشتند. عبدالله انس جزایری از جمله مشهورترین کسانی بود که در کنار من جنگیدند. اکنون او در انگلیس می باشد.
ترکی : آیا کارهای مجاهدین عرب و به ویژه ابن لادن را مورد انتقاد قرار می دهید؟
احمد شاه مسعود : قطعا . این کارها اگر چه بگویند به نفع اسلام است، به نفع اسلام نیست. آنها اسلام را بدنام می کنند و آن را به گونه وحشیانه به نمایش می گذارند. به هر تقدیر این کار نه به نفع مسلمانان و نه به نفع افغانستان است. در این که ابن لادن از سرزمین ما استفاده نماید و باعث مشکلات بی پایان گردد، منفعت ما چیست؟ ما با وی اختلاف دارییم و به این باور هستیم که این کار هرگز به منفعت یا خیر اسلام نیست. هر کسی که باور دارد این اعمال به منفعت اسلام و یا حتا منفعت افغانستان می باشد، اشتباه می کند. نمی توانیم امریکا را با این کارها سقوط دهیم. این اعمال اسلام را بدنام می کند. این که بمبی را در هوتلی بگذاری و دونفر امریکایی را بکشی و صدها مسلمان کشته و زخمی شوند، آیا این کار جهاد است؟ آیا این شریعت است؟ کشتن هر انسانی به این گونه حتا اگر مسلمان هم نباشد، کار اشتباه است. اسلام از این کار چی سودی می برد؟! این کار دیدگاه تمام جهان را در مورد اسلام تغییر می دهد. راه نهضت اسلامی با هراس افگنی و این اعمال نیست.
ترکی : اگر مجاهدین عرب مستقر در اراضی طالبان و در رأس آنها ابن لادن در زیر اداره شما می بودند، آیا آنها را به حکومت های که آنها را مطالبه می نمایند – چه حکومت های عربی چه امریکا باشد، تسلیم می کردید؟
بهترین کاری را که انجام می دادم، میان آنها و حکومت های شان میانجیگری می کردم و از حکومت های آنها می خواستم، آنها را نکشند و زندانی نکنند و بگذارند که در سرزمین های شان زندگی نمایند. اگر این عرب های افغان می خواهند به خاطر خدا و پیامبر جنگ نمایند، آنها را به راه راست رهنمایی می کنیم. راه های بسیاری وجود دارد که می توان از طریق آن به اسلام بدون بدنام سازی آن خدمت کرد و از آن دفاع نمود.
ترکی : اما شما چگونه میان عرب های افغان و حکومت های که خواهان محاکمه آنها در پیوند به قضایای قتل بی گناهان هستند، توافق ایجاد می کردید؟
احمد شاه مسعود : به خاطر نزدیک سازی دیدگاه ها تمام تلاشم را می کردم.
ترکی : اگر نمی توانستید؟
احمد شاه مسعود : هرگز نمی پذیرفتم از سرزمینم به عنوان خاستگاه این کارها استفاده نمایند. و در آن زمان هر سخن جایی دارد…
ترکی : اما هرگز شما عرب های افغان را تسلیم نمی کنید؟
احمد شاه مسعود : هر سخن جایی دارد.
ترکی : توقع دارید چی وقت سناریوی جنگ میان شما و طالبان پایان یابد؟
احمد شاه مسعود : زمانی که با من در میز مذاکرات بنیشنند.
ترکی : توقع دارید چی وقت این کار صورت می گیرد؟
احمد شاه مسعود : زمانی که پاکستان باور کند که جنگ باید توقف نماید و انگیزه یی به آن وجود ندارد.
پس از بیشتر از یک و نیم ساعت گفتگو با مسعود پایان یافت. سید جلال سخنان من و مهمان را ترجمه می کرد. از او سپاس گزارم.
مسعود حاضر جواب بود. گرچه احساس می کنم پرسش ها دست و پاچه کن بود اما ازهیچ پرسش و ملاحظه یی خشمگین نشد. پس از آن از صالون بیرون شدم و سیدجلال و مسعود را گذاشتم تا پیرامون وساطت میان ائتلاف شمال و طالبان به منظور مبادله اسیران حرف بزنند. برای گشت و گذار در سرک های پنجشیر؛ بهشت منزوی در آن زمان فرصت مناسب را یافته بودم.
۱ : عبدالرشید دوستم قوی ترین فرمانده نظامی در اوخر حکومت کمونستی بشمار می رفت و بیشتر از ۱۵ هزار سرباز را رهبری می کرد و به نژاد ازبک سنی انتساب داشت. او با احمد شاه مسعود ائتلاف نمود و هردو در ورود به کابل و اخراج نیروهای حکمتیار از آنجا که پیش از آنها وارد شده بودند، موفق شدند. اما پس از مدتی میان این دو اختلافات به میان آمد و روابط آنها قطع شد. دوستم در سرنگونی حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱م . همکاری نمود. او خود را در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۰۵م. کاندید نمود. طالبان در نوامبر سال ۲۰۰۶ م . قصد ترور وی را کردند.
۲ : ائتلاف احمد شاه مسعود با دوستم و ملیشه های جوزجانی وی که آخرین پشتیبان نظام نجیب الله به شمار می رفت، تاثیر بسیار بر فتح کابل داشت. به گونه یی که احمد شاه مسعود با ژنرال دوستم و ژنرال مومن توافق پنهانی نمود. تعداد ملیشه ها با اسلحه و تجهیزات شان ۷۰ هزار نفر بود. در نتیجه این ائتلاف مزار شریف در نیمه مارچ سال ۱۹۹۳ م. به دست مجاهدین افتاد. پسانتر پایگاه بگرام در همین سال سقوط کرد و در ۲۵ ابریل مجاهدین وارد کابل شدند و هر گروه نهادی از نهادهای دولتی را تصرف کردند. ربانی وزارت خارجه را تصرف کرد و حکمتیار کاخ ریاست جمهوری، وزارت داخله و وزارت مالیه را تصرف نمود. اختلافات میان آنها بوجود آمد، تا این که اداره موقت به ریاست صبغت الله مجددی تشکیل گردید. (نگاه کن : جمال اسماعیل، معرکة کابول هل انتهت؟ (مجله الجهاد) مکتب خدمات المجاهدین، عدد ۸۷)
