تعریف طالبان از «نفاق» و «شقاق» در افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
۱۴۰۲/۰۶/۰۱
۱:۱۴ ب٫ظ
بازدید: 7

از روزی که طالبان مجددا در کشور به قدرت رسیده‌اند، همواره رهبران این گروه از ختم نفاق و شقاق و تامین وحدت و برادری میان اقوام کشور به سخن گفته و در ضمن، خارجی‌ها را متهم کرده‌اند که در افغانستان تخم نفاق کاشته بودند.

در تازه‌ترین مورد، سراج‌الدین حقانی، وزیر امور داخله طالبان، در سفرش به ولایت شیعه‌نشین دایکندی این گفته‌ها را تکرار کرده است.

وزیر امور داخله طالبان در دیدار با مردم و مسوولین ولایت دایکندی گفته است: «در طول بیست سال اشغال‌گران از تمام دنیا در کشور ما افغانستان حاکم شدند مردم را به قتل رساندند و بین اقوام ساکن در افغانستان تخم نفاق کاشتند.»

رهبران طالبان در حالی از ختم نفاق و شقاق و تامین وحدت در افغانستان سخن می‌گویند که هم شهروندان افغانستان و هم نهادهای معتبر بین‌المللی حکومت این گروه را حکومت تک‌قومی، تک‌مذهبی و تک‌جنسیتی دانسته و می‌گویند که طالبان به سیاست‌های پشتون‌محورِ دهه ۹۰ خود برگشته‌اند و اقوام و اقلیت‌های غیرپشتونی را از قدرت حذف و طرد کرده‌اند.

پس پرسش این است که طالبان چه تعریفی از «نفاق» و «شقاق» دارند که تصور می‌کنند با تسلط مجدد این گروه عصر آن پایان یافته و وحدت و برادری تامین شده است؟

کسانی که تعریف به‌روزتر و مدرن‌تر از عدالت دارند، حکومت طالبان را تجسم عینی بی‌عدالتی و آپارتاید می‌دانند. اما تعریف طالبان از عدالت، نفاق و شقاق با تعریف دیگران تفاوت می‌کند.

طالبان به عنوان یک گروه دارای افکار قرون وسطایی، تعریف شان از عدالت نیز تعریف قرون وسطایی است. در قرون وسطا تعریفی که از عدالت رایج بود، تعریف افلاطونی و ارسطویی بود. در پارادایم فکری افلاطون، یک جامعه عادلانه جامعه‌ای بود که بر اساس نظم حاکم در کاینات سازمان‌دهی‌شده است. افلاطون معتقد بود که نظم حاکم بر کاینات نظم سلسله‌مراتبی است؛ بنابراین، یک جامعه عادلانه نیز جامعه سلسله‌مراتبی می‌باشد.

همچنین بخوانید: پنجشیر دردمند

در نظم سلسله‌مراتبی افلاطون، هر طبقه‌ای جایگاهش از قبل مشخص و تعریف‌شده بود و تمام افراد یک جامعه درون یکی از این طبقات سه‌گانه می‌گنجید: طبقه زمام‌داران، طبقه نگهبانان و طبقه کارگران. در آرمان‌شهر او، یک جامعه تا هنگامی جامعه عادلانه بود که این سلسله مراتب در آن رعایت می‌شد. هر گونه ناهمآهنگی با این سلسله‌مراتب، انحراف، بی‌نظمی و نفاق و شقاق تعبیر می‌گردید.

طالبان نیز چنین تعریفی از عدالت دارند. آن‌ها در افغانستان قایل به یک سلسله‌مراتب قومی هستند: قوم حکومت‌کننده و قوم حکومت‌‎شونده. به باور طالبان و سایر گروه‌های پشتونی، در افغانستان تا هنگامی که قدرت به صورت انحصاری در اختیار قوم پشتون بود، وحدت و برادری در جامعه حاکم بود. اما با کودتای ۷ ثور و بعدا با پیروزی مجاهدین نظم سلسله‌مراتبی قومی فروپاشید و سایر اقوام نیز دعوای مشارکت در قدرت را مطرح کردند. با فروپاشی آن نظم و دعوای مشارکت در قدرت از سوی سایر اقوام، عصر نفاق و شقاق آغاز شد. نفاق و شقاق یعنی این‌که حکومت‌شوندگان جایگاه خود را نشناخته و پای خود را از جایگاه خود فراتر بگذارند.

این‌که طالبان حکومت تک‌قومی خود را عین عدالت و برادری دانسته و از پایان عصر نفاق و شقاق خبر می‌دهند، ریشه‌اش در همین ذهنیت قرون وسطایی است.

با این ذهنیت قرون وسطایی که دارند بعید است که این‌ها حکومت فراگیر تشکیل بدهند و سایر اقوام را نیز در قدرت شریک بسازند. خیلی بعید است.

نوشته های مرتبط :