تجربه‌های مقاومت؛ رسانه و افکار عامه، کم هزینه اما تاثیر گذار

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1402/05/15
4:23 ب.ظ
بازدید: 2

دو سال از سلطه طالبان بر کشور می‌گذرد و در این مدت و برای مقابله با استبداد طالبان اکثریت مخالفان این گروه اعم از احزاب، شخصیت ها و گروه‌ها مختلف سیاسی و نهاد‌ها، چندین ابزار مهم را در این زمینه به کار گرفته اند. یکی از ابزارهای مقابله، جنگ رو در رو بود که از نخستین روزهای سلطه طالبان، با تشکیل جبهه‌ی مقاومت ملی و بعد تر جبهه‌ آزادی افغانستان ایجاد گردید. همزمان با این، جنبش‌های کوچک اعتراضی زنان و مناظره‌های تلویزیونی شخصیت‌ها با افراد طالبان نیز رویکردهای از مبارزه و مقابله بوده است. از سوی هم و از همه مهمتر یکی دیگر از راه‌های مهم پایداری در برابر استباد، کار رسانه‌ای بوده که از سوی تعدادی تاکنون انجام شده/ می شود. البته هر یک از این ابزارها برای مقابله با سلطه طالبان در مقیاس و ظرفیتی که انجام شده، قابل توجه و تامل بوده/ است؛ اما میزان موفقیت و دوام این ابزارها متفاوت بوده که به آن اشاره می‌شود.

۱_ جبهات جنگی: با سلطه طالبان و شکل گیری جبهه مقاومت ملی و بعدتر هم جبهه آزادی افغانستان، شاید اکثریت به این مسئله خوش بین بودند که دو جبهه جنگی در مقابل این گروه حد اقل در عمل شکل گرفته و با این جبهات‌ می‌شود با طالبان مقابله کرد. اما با گذشت دو سال از سلطه طالبان و تشکیل جبهه مقاومت و همچنین حملات چریکی جبهه آزادی، اما تاکنون این دو جبهه موفقیت قابل لمس در مقابله با طالبان نداشته اند. قوای جبهه‌ مقاومت به عنوان یک نیروی بالقوه‌ از هم پاشیده و فعلا به شکل بسیار پراگنده هرازگاهی حملات به مقیاس کوچکی را انجام می‌دهد. جبهه ای آزادی هم به همین شکل. یعنی نه تنها که جغرافیای ‌ این دو جبهه (پنجشیر و اندراب) حفظ نشده، بلکه این جبهات‌ و مشخصا جبهه مقاومت ملی با عدم مدیریت، فشار شدید، اختلافات عمیق و عدم امکانات و منابع نتوانسته است که به صورت آنچنانی که انتظار می‌رفت باقی بماند. از این رو فعلا حداقل نیروی به صورت بالقوه که بتواند طالبان را از راه نظامی به چالش بکشد، وجود ندارد و طالبان این ابزار را توانسته خنثی کنند.

همچنین بخوانید: طالبان و علل وضع محدودیت بر مراسم مذهبی شیعیان

۲- جنبش‌های مدنی و اعتراضات زنان: این حرکت نیز در ماه‌های اول حاکمیت طالبان مهم و قابل توجه بود. دسته‌های از زنان مبارز که بسیاری از آنان با صداقت و اعتقاد به آزادی و مبارزه به جاده‌ها آمدند و اعتراض کردند؛ البته تعدادی هم به خاطر کیس و خروج از افغانستان شعار دادند و رفتند. با این حال اما به مرور زمان این جنبش نیز از دو ناحیه آسیب دیده و از هم پاشید. یکی اینکه طالبان روز به روز سرکوب و خفقان را بر زنان معترض که تنها نیروی مبارز مدنی در مقابل این گروه به حساب می آمد و می آید، تشدید کرده و آنان را سرکوب کرده و با بازداشت‌ها و شکنجه و اعترافات این حرکت را خفه کرد. دوم هم تعدادی از لیدر‌ و سردسته‌های این زنان که در روزهای اول صدای شان را از بقیه بیشتر بلند می‌کردند و دنبال پرونده پناهندگی بودند، آن ها امروز به اروپا و آمریکا رسیده اند و کنج عزلت را انتخاب و به بهشت شان رسیده اند و کاری به طالب و استبداد و خفقان ندارند و آنان دیگر نیازی برای صدا بلند کردن نمی ببینند. بنابراین این گروه و جنبش نیز از هم پاشیده و حداقل در کوتاه مدت امیدی بر اینگونه جنبش پراگنده دیگر وجود ندارد.

۳- اعتراضات فردی و مناظره‌های رو در رو با طالبان: تعدادی از افراد و شخصیت‌های سیاسی و مدنی و اجتماعی، همزمان با سلطه طالبان در رسانه‌ها ظاهر شده و تلاش کردند که استدلال و منطق این گروه‌ها را به چالش بکشند و در مواردی از جمله حقوق زنان، آزادی بیان، تشکیل حکومت همه شمول، تدوین قوانین و بسیاری از هنجارهای دیگر، طالبان را وادار به کرنش بسازند. اما این استدلال ها در واقع برای طالبان که به هیچ ارزش و قانونی باور ندارند، غیر قابل قبول و بعضا سنگین بود. از این رو این شخصیت ها را یکی پس از دیگری به گفته‌ای خود شان “مدتی مهمان کردند” حالا دقیق معلوم نیست که در این مهمانی با چه ابزار و امکانات از مهمانان پذیرایی کرده اند که پس از ختم مهمانی این شخصیت ها یا کاملا خاموشی گزیده اند و بسیاری هم از افغانستان بیرون شدند. البته این اشخاص واقعا قابل احترام بوده و هستند و کارشان در شرایطی که انجام دادند، قابل تقدیر می باشد. به هرحال این رفتار نیز جواب نداده و به جای نرسید.

همچنین بخوانید: گزارش شورای امنیت: طالبان به سیاست‌های مستبدانه‌ی پشتون‌محور دهه‌ی ۹۰ شان بازگشته‌اند

۴- رسانه و افکار عامه: یکی از مهمترین ابزارها برای مقابله با استبدادطالبان، رسانه‌ها و افکار عامه بوده/ است. رسانه ‌و افکار عامه در طول دو سال گذشته به اندازه تمامی ابزارهای دیگر در مقابله با طالبان کارساز بوده است. صدای رسانه و افکار عامه که شبکه های اجتماعی را نیز شامل است، در موارد و مسائل مختلف بلند شده طالبان را به چالش کشیده و به کرنش واداشته است.

رسانه‌ها و افکار عامه نه تنها به گونه مستقلانه بار مقابله را به دوش کشیده، که در زمینه آزادی شخصیت ها و زنان معترض از بند، نفی‌ ریشه و اساس طالبانیسم، مبارزه دوامدار‌ علیه استبداد و بسیج مردم نقش داشته و در آینده خواهد داشت. از سوی دیگر رسانه‌ها یکی از کم هزینه‌ترین را‌های مقابله در شرایط کنونی است. راه‌های دیگر مقابله، امثال جنگ و تقابل و مناظره و اعتراض بدون شک نتیجه بخش است، ولی دوام و استمرار آن در شرایط کنونی سخت و دشوار و حتی غیر ممکن است؛ از همین رو نیاز است تا همگی بر رسالت آزادی خواهی و تامین عدالت اجتماعی وجیبه شان را در این زمینه که کمترین هزینه و بیشترین تاثیرگذاری را دارد، انجام دهند.

نوشته های مرتبط :