جدال قدرت بین طالبان قندهاری و گروه حقانی؛ آیا تحولی در راه است؟

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1402/03/21
12:43 ب.ظ
بازدید: 34

شورای امنیت سازمان ملل به تازگی گزارشی را در مورد افغانستان منتشر کرده که در آن گفته شده است که سراج‌الدین حقانی وزیر داخله و سردسته گروه حقانی تلاش می‌کند از ملایعقوب پسر ملاعمر در بین طالبان حمایت کند تا او جایگزین ملاهبت‌الله شود. طبق این گزارش، حقانی سعی کرده مشروعیت دینی ملاهبت‌الله را تضعیف و شورای علمای این گروه را متقاعد کند که او «مناسب رهبری نیست.»

در این گزارش آمده است که سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان، به جای این‌که کرسی رهبری طالبان را احراز کند، ترجیح می‌دهد که نقش «پادشاه‌ساز» را بازی کند.

باتوجه به گذشته چهل و چند ساله گروه حقانی در مناسبات سیاسی و اجتماعی افغانستان از دوران جهاد تاکنون و مخصوصا دو دهه پسین که نقش اصلی را در به چالش کشیدن نیروهای خارجی و نظامیان حکومت سابق افغانستان داشته است، بدون شک تبعیت تام از ملا هبت‌ الله برای سراج الدین حقانی قابل هضم نیست. بنابراین وی از هر راه ممکن تلاش می‌کند که اقتدار رهبر طالبان و پایگاه وی را به چالش بکشد. از همین رو از ملا یعقوب و هر فردی دیگری طالبان که از اوضاع فعلی ناراضی هستند، استفاده می‌کند.

جالب اینجاست که گروه حقانی فعلا مدافع زنان و دختران و حق و تحصیل و تعلیم آنان شده، در حالیکه با نگاه به گذشته این گروه آنچه مبرهن است، اینکه نگاه گروه حقانی نسبت به زنان و دختران و حق تعلیم آنان اگر سختگیرانه تر از طالبان قندهاری و ملاهبت‌الله نباشد، آسان تر و بروز تر به هیچ وجهه نیست. واضح است که ممانعت از تحصیل و تعلیم برای امتیازگیری از جامعه جهانی است؛ اما گروه حقانی تلاش دارد تا بسیار زیرکانه از این مسئله سو استفاده کند، یعنی هم مسئولیت این ممانعت را به دوش رهبر طالبان بگذارد و هم وجهه‌ی این گروه را در نگاه جهان بروز نشان دهد.

همچنین بخوانید: انفجار یک ذخیره تیل در قندهار یک کشته و یک زخمی برجای گذاشت

از طرفی هم در زمینه‌ای همفکری و همسوی سراج الدین حقانی با ملا یعقوب باید متذکر شد که سراج الدین حقانی همان اندازه که از ملاهبت‌الله و اقتدار امروز طالبان قندهاری نفرت و وحشت دارد، به همان اندازه از شخص ملا یعقوب دارد. یعنی تلاش وی برای رهبر ساختن ملا یعقوب در واقع ایجاد شکاف بین طالبان قندهاری و در نهایت بهره برداری بهینه از مسئله برای قدرت بیشتر و رهبری شخص وی در آینده طالبان است. فعلا ملا یعقوب جوان که تاحدودی مفکوره باز‌تر دارد، وسیله‌ی برای این هدف بوده است. وگرنه هرگز آب سراج الدین حقانی با ملا یعقوب در یک جوی نخواهد رفت.

باتوجه به اختلاف کنونی و ادامه این روند و در نهایت عمیق‌تر شدن شکاف، تنش و درگیری بین گروه حقانی و طالبان قندهاری دور از تصور نیست. البته در صورت درگیری احتمالی برای رهبری و اقتدار، پیروزی هیچ‌یک از دو جناح تثبیت شده نیست. آنچه برای ادامه حیات و اقتدار گروه حقانی و طالبان قندهاری در آینده مهم است، حمایت پاکستان و کشورهای منطقه و دالر‌های امریکا می باشد که می تواند جایگاه هر یکی از آنان را تثبیت و یا تعدیل کند.

ضیا ضیایی

نوشته های مرتبط :