صدیق الله توحیدی نامی گره خورد با حمایت از خبرنگاران در افغانستان است. او که سالها پیش، روزنامهنگار بوده است؛ نزدیک به دو دهه میشود که بهعنوان یکی از صداهای بلند در حمایت خبرنگاران و رسانهها در کشور شناخته میشود.
توحیدی از نامهای معروف عرصهی خبرنگاری است. به گونهی که میشود گفت او از پیشکسوتان این راه بود و تلاشهای پیگیر او و همکارانش سبب شده تا شمع رسانه، آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات در آسمان تاریک سرزمین ما، روشن بماند.
پایگاه خبری_تحلیلی روایت که بازگوکننده روایتهای مردم افغانستان در تاریخ و بخصوص دو سال پسین است به سراغ آقای صدیق الله توحیدی رفته تا در گفتگوی با او، وضعیت رسانهها، بسته شدن دفتر نی حمایتکننده رسانههای آزاد افغانستان و مسوولیتی که بر دوش خبرنگاران است را بحث کند.
پرسش : صدیق الله توحیدی کیست؟
پاسخ: صدیق الله توحیدی یکی از خبرنگاران و حامی رسانهای است که در حال حاضر در تبعید بسر میبرد.
پرسش : آقای توحیدی؛ چه چیزی باعث شد تا خبرنگار و حامی آنها شوید؟
پاسخ: تحمل استبداد مزمن و تاریخی که نخست صداها را خاموش میکنند. من نیاز به حمایت از صداهای مردم را درک کردم.
پرسش : تبعید در باور یک خبرنگار چه معنی را افاده میکند؟
پاسخ: بیجا شدن؛ دور شدن از کشور، یعنی از دست دادن سوژههای خبری تبعید، زندان خودخواسته و یا اجباری.
پرسش : نی یا حمایتکننده رسانههای آزاد افغانستان در کدام سال ساخته شد؟ کیها در ساختن او نقش داشتند و هدف این نهاد چی بود؟
پاسخ: نی در اواخر سال ۲۰۰۴ میلادی به کمک سازمان انترنیوز بینالمللی و تلاش مجیب خلوتگر تاسیس شد که من، اواخر سال ۲۰۰۵ با آنها پیوستم.
پرسش : دلیل توقف کار دفتر نی حمایتکننده رسانههای آزاد چیست؟
پاسخ: هیات رهبری نی بعدازاینکه طالبان موانع برای انجام کارهای این نهاد ایجاد کردند، تصمیم گرفت تا درب نی را بهصورت موقت مسدود کند. طالبان محدودیت زیادی بر کار نی وضع کردند. ازجمله اینکه نباید گزارشهای نشر شود که نشان دهد طالبان مانع آزادی بیاناند و یا هم برخورد مناسب با خبرنگاران ندارند.
پرسش : چه محدودیتهای؟
پاسخ: بیش از ده ماده محدودیت بود که مخالف اساسنامه نی تلقی میشد. سانسور بحث اصلی در متوقف شدن کار نی میباشد.
پرسش : یعنی گروه حاکم، از شما میخواست گزارشهایتان را سانسور کنید؟ چه نیازی به سانسور است وقتی اینهمه سخن از آزادی رسانهها از سوی طالبان زده میشود؟
پاسخ: آنچه را که طالبان ادعا میکنند یک دروغ محض است. آنها یک اداره تروریستی خونریزند که سنخیتی با ارزشهای بشری چون آزادی بیان ندارند . در حال حاضر هیچکس نمیتواند از طریق رسانههای داخلی از اداره طالبان انتقاد کنند. نی گزارشهای از وضع آزادی بیان و آزادی رسانهها منتشر میکرد. که این گزارشها قابلتحمل به طالبان نبود.
پرسش : وضعیت رسانهها را در داخل کشور چگونه ارزیابی میکنید؟
پاسخ: تمام قوانین رسانهای در کشور به تعلیق رفته است. رسانههای هیچ حمایت قانونی ندارند.
دسترسی به اطلاعات متوقف شده است و رسانهها حق ندارند در مورد وقایع امنیتی و غیره گزارش تهیه کنند. سانسور قبل از نشر بشدت اعمال میشود.
گزارش بدون استیذان طالبان که به سلیقه این گروه موافق نباشد، ضرب و شتم و زندان را در قبال دارد. زنان خبرنگار را مجبور زدن ماسک بر چهره کرده و اتاق زنان مردان را در اتاق خبر، جدا کردند.
پرسش : رسانهها و خبرنگاران بدون حامی چون دفتر نی؛ پس اکنون در چه وضعی خواهند بود؟ آیا قابل نگرانی نیست؟
پاسخ: وضعیت آزادی بیان و آزادی رسانهها در کشور جدا نگرانکننده است. طالبان علاقه دارند که رسانههای آزاد بلندگوی این گروه تروریست باشند.
پرسش : کار خبرنگاری اکنون به چه نیاز دارد؟
پاسخ: کار خبرنگاری در شرایط کنونی در داخل کشور به احتیاط و تعهد برای چرخش آزاد معلومات نیاز دارد.
پرسش : شما چه راهکاری که بتواند خبرنگاران را حمایت کنید در پیشگرفتهاید؟
پاسخ: من فکر میکنم که شبکه از خبرنگاران ایجاد گردد. که هم اطلاعات جریان یابد و هم باید مصونیت خبرنگاران حفظ شود.
پرسش : آیا آمار دقیق خبرنگاران در بند را دارید؟
پاسخ: گفته میشود ۳۰ خبرنگار در زندانهای گروه طالبان زندانیاند اما آمار دقیق در دسترس من نیست.
پرسش : سیر رسانهها را در دور دوم حاکمیت طالبان چگونه ارزیابی میکنید؟
پاسخ: توسعه رسانهای متوقف شده است. حدود هفتاد در صد رسانهها از فعالیت بازماندهاند. صدها خبرنگار کشور را ترک کرده و جمع کثیری دیگر پیشهی خبرنگاری را ترک کردهاند. در بیستوچهار ولایت اصلاً یک خبرنگار زن فعالیت ندارد. اداره استخبارات طالبان رسانهها را تحت نظارت دارند و اجازه نمیدهند گزارشهای آزاد تهیه و تولید شود.
پرسش : آیا بستن دفتر نی، بیشتر بسترسازی برای این حرفها نیست؟ شما میدان را برای حریفان تان رها کردید؟
پاسخ: نه، نی در چهارچوب قانونرسانههای همگانی تاسیس شد و اساسنامه نی تصریح میکند که این سازمان از رسانههای آزاد در چارچوب قانون حمایت میکند. وقتی قانون حامی وجود نداشته باشد؛ اینگونه سازمانها یا کارشان را متوقف کنند و یا هم در کنار حاکمیت جاهل و مستبد قرار میگیرند که توقف را پسندیدهتر از همکاری با تروریزم دانستیم.
پرسش : انتظارتان از نشست دوحه که تا چند روز دیگر آغاز میشود چیست؟
پاسخ: من بسیار انتظار تغییرات جدی را از نشست دوحه ندارم اما طبعی است روی همه مسایل صحبت خواهد شد.
پرسش: فکری برای بازگشت به سرزمین تان دارید؟
پاسخ: همینکه طالبان از اریکه قدرت به زیر کشیده شوند من بدون معطلی به کشورم بر خواهم گشت.