دیروز در کابل نمایندگان ویژه‌ی ۱۲ کشور با وزیر خارجه طالبان نشست داشتند. این نشست در واقع در راستای طرح پیشنهادی نماینده جمهوری اسلامی ایران در دسامبر سال قبل در مسکو برگزار شده بود.
نماینده ایران در دسامبر سال قبل در مسکو پیشنهاد کرده بود که در خصوص موضوع افغانستان «گروه تماس منطقه‌ای» ایجاد شود.
در واقع نشست کابل را می‌توان نخستین نشست گروه تماس منطقه‌ای خواند.
هدف از ایجاد این گروه، جلوگیری از دخالت و نفوذ کشورهای غربی، به ویژه آمریکا، در افغانستان و ارایه راه حل منطقه‌ای برای بن‌بست سیاسی به وجودآمده در کشور پس از تسلط از تسلط مجدد طالبان در ۱۵ اگوست سال ۲۰۲۱، خوانده شده بود.
این را می‌دانیم که کشورهای غربی زیر پوشش نام «سازمان ملل» در قضیه افغانستان فعال‌اند و هر هفته ۴۰ میلیون دالر به کابل می‌فرستند. علاوه بر این، غرب زیر پوشش نام سازمان ملل، هر از گاهی نشست‌های بین‌المللی در باره‌ی افغانستان برگزار می‌کند که یکی از آن‌ها قرار است در اواخر ماه جاری در دوحه تدویر یابد.
گروه تماس منطقه‌ای ایجاد شده است تا زمینه نفوذ غربی‌ها را در افغانستان سد کند.
ایجاد این گروه به نظر من ابتکار خوبی است که می‌تواند افغانستان را از افتادن مجدد در دام آمریکا و غرب برهاند، اما مشروط به این‌که طالبان از آن استقبال کنند.
متاسفانه طوری که شواهد نشان می‌دهد، طالبان نه به راه حل‌های منطقه‌ای تن نمی‌دهند و نه به فرمول‌های پیشنهادی سازمان ملل.
یکی از پیشنهادات منطقه برای حل بحران افغانستان، تشکیل حکومت فراگیر ملی است. دیروز آقای کاظمی قمی، نماینده ویژه ایران در امور افغانستان، در نشست کابل گفت که از نگاه جمهوری اسلامی ایران حکم‌رانی بدون تبعیض در داخل و حسن هم‌جواری و همزیستی با همسایه در محیط دو مولفه اساسی در پیشرفت روند منطقه‌گرا است. او افزود که اگر این دو مولفه با صدور یک اعلامیه در پایان این نشست مورد تاکید قرار گیرد با استقبال منطقه و فرامنطقه مواجه خواهد شد.
هدف آقای قمی از حکم‌رانی بدون تبعیض، تشکیل حکومت فراگیر است که همیشه از سوی جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته است.
اما وزیر خارجه طالبان در همین نشست هم مخالفت خود را با تشکیل حکومت فراگیر اعلام کردند و هم با پیشنهادهایی که قرار است در نشست دوحه مطرح گردد.
ملا متقی، وزیر خارجه طالبان، گفت: «به جای این‌که نسخه‌های حکومت‌داری ارایه شود و روی نوع نظام انگشت گذاشته شود، خوب است روی منافع مشترک تعامل صورت گیرد.»
او در خصوص نشست آتی سازمان ملل در دوحه هم گفت که افغانستان به نماینده خاص سازمان ملل متحد و ماموریت جدید در موجودیت یوناما ضرورت ندارد.
آن‌چه از صحبت‌های متقی دانسته می‌شود این است که آن‌ها موضوعات پیشنهادی توسط جامعه جهانی و منطقه را به دو دسته تقسیم کرده‌اند: ۱) موضوعات مرتبط با شیوه حکومت‌داری طالبان؛ ۲) مسایل و مشکلات منطقه‌ای. این گروه آماده است تا در باره‌ی مسایل و نگرانی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با تمام جهت‌ها گفتگو کند، اما در خصوص شیوه حکومت‌داری شان نه.
این‌ها دقیقا همان پیشنهادی را مطرح می‌کنند که عبدالرحمن خان با انگلیس‌ها مطرح کرده بود. عبدالرحمن خان با انگلیس‌ها معاهده امضا کرده بود که در سیاست خارجی از امپراتوری بریتانیا تبعیت کند، اما در مسایل داخلی خودمختار باشد.
اما من فکر نمی‌کنم این تقسیم‌بندی از سوی منطقه و جهان پذیرفته شود. منطقه و جهان می‌داند که شیوه‌ی حکومت‌داری طالبان نمی‌تواند چیزی مجزا از مشکلات و نگرانی‌های منطقه‌ای باشد. زیرا حکومت طالبان، یک حکومت کاملا تک‌قومی و تک‌جنسیتی و تک‌مذهبی است و در این حکومت برای مردم افغانستان حق تعیین سرنوشت و حق رای در نظر گرفته نشده است. چنین حکومتی نمی‌تواند در افغانستان ثبات ایجاد کند. بی‌ثباتی در افغانستان، بی‌ثباتی منطقه را نیز در پی دارد. این‌که کشورهای منطقه روی تشکیل حکومت فراگیر تاکید می‌کنند، علتش همین است که می‌دانند که حکومت‌های حذف‌گرا نمی‌توانند دوام یابند و یا ثبات ایجاد کنند.
