۲۴ جنوری، روز جهانی آموزش است. این روز در حالی در جهان گرامی داشته میشود که کودکان افغانستان در بدترین شرایط آموزشی و بهداشتی قرار دارند؛ گرسنگی، بیماریهای تنفسی، آموزش غیرمعیاری کودکان و فشارهای روانی ناشی از محرومیت دختران از آموزش در افغانستان زندگی اجتماعی را در این کشور، به چالش کشیده است.
همزمان با فرارسیدن روز جهانی آموزش، برنامه جهانی غذا میگوید بسیاری کودکان در افغانستان گرسنه به مکتب میروند.
همچنان سازمان عفو بینالملل پاسخ دختران افغانستانی محروم از آموزش به این پرسش را منتشر کرده است: “درباره ممنوعیتتان از آموزش چه احساسی دارید؟”
دختری گفته است «رویاهایم درهم شکسته است.” دانشآموز دیگری گفته است: “امیدم را از دست دادهام.” یکی ترسیده است و دیگری از جهان می خواهد تا همه یک صدا در برابر طالبان بایستند.
سازمان عفو بینالملل با نشر اظهارات دختران افغانستانی درباره ممنوعیت آنها از حق آموزش، از طالبان خواسته است که “فوراً و بدون قید و شرط” مکاتب دخترانه را بازگشایی کنند.
این در حالیست که پس از تسلط طالبان بر افغانستان در ماه آگوست سال ۲۰۲۱، فقر در کشور افزایش یافته، بیماریهای کودکان شیوع پیدا کرده است، دختران بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب منع شده اند و نصاب آموزشی برای پسران افغانستان نیز دچار تغییرات اساسی شده است.
باوجوداینکه جامعه جهانی نگران محرومیت دختران از آموزش است و میداند که این محرومیت پیامدهای منفی بیشماری ازجمله کاهش سطح سواد در میان زنان و دختران و افزایش نابرابری جنسیتی و کاهش فرصتهای اقتصادی در افغانستان دارد؛ اما این نگرانیها ره بهجایی نبرده و تاکنون طالبان بهرغم محکومیت گسترده داخلی و خارجی منع آموزش دختران وزنان، از تصمیم خود در این مورد عقب ننشسته اند و همچنان بر منع آموزش دختران اصرار میورزند.
از جهتی این گروه اعلامیههای سازمان ملل را نیز به سخره گرفتهاند و در برابر هر اعلامیهی پیرامون نقض حقوق بشر و حق آموزش دختران در افغانستان ایستادگی کرده و آن را دخالت در امور داخلی خود میدانند.
سوال اینجا است که بالاخره جهان در برابر طالبان در مساله آموزش دختران چه خواهد کرد؟
هرچند بحث آموزش دختران یکی از مباحث جدی برای کشورهای جهان است و همواره بهعنوان شرط اساسی تعامل کشورها با طالبان قلمداد شده اما این شرط تاکنون نتوانسته جایگاه عملی برای خود در افغانستان زیر سلطه طالبان پیدا کند.
ازاینجهت میتوان گفت که اقدامات کشورها و سازمان ملل، درزمینهای حق آموزش دختران تاکنون ناکافی بوده و ازاینپس هم با این روند نمیتوان امیدی به تغییر تفکر طالبانی درزمینهای آموزش و حق کار برای زنان داشت.
از جهتی ارتباطهای غیررسمی بر خی کشورها با طالبان این روحیه و اعتماد به نفس را در میان آنها به وجود آورده است که میتوانند بدون مشروعیت بینالمللی هم ارتباطاتی با کشورها برقرار کنند، به آنها دیپلمات و نماینده بفرستند و نمایندگان آنها را نیز با خود داشته باشند.
این مساله نهتنها طالبان را در اعمال محدودیت بیشتر بر دختران وزنان افغانستان انگیزه میدهد که باعث میشود دست به اقدامات دیگری هم ازجمله بازداشت زنان از روی خیابان، دستبرد در نصاب آموزشی پسران و محدودیت درگشت و گذار همه ایجاد کنند.
درنتیجه باید خاطرنشان کرد که اگر اقداماتی چون کاهش ارتباط دیپلماتیک با طالبان، منع سفر نمایندگان این گروه و کاهش حمایتهای اقتصادی برخی کشورها به طالبان از سوی سازمان ملل وضع نگردد این گروه بههیچعنوان حاضر نیست به دختران حق آموزش و به زنان و مردم افغانستان حق زندگی بدهند.