مدل حکومت همهشمول طالبان
«حکومت همهشمول» که پس از رویکار آمدن دوباره طالبان به یک مساله جدی در محفلهای سیاسی داخلی و خارجی مبدل شده است؛ در یک تعریف کوتاه به حکومتی گفته میشود که ظرفیت پذیریش معنادار همه جناحهای سیاسی ـ قومی را در کشور داشته باشد. جامعه جهانی، از جهتی همواره بر تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان تاکید دارد که میداند افغانستان کشور چندملیتی است و نیاز است تا همه اقوام در تشکیل حکومت آن سهم داشته باشند. تجربه نشان داده است که هیچ حکومتی بدون در نظر گرفتن همه اقوام ساکن افغانستان، نمیتواند دوام بیاورد و سرانجام منتهی به جنگ داخلی و فروپاشی خواهد شد.
اما طالبان در مقابل، همواره گفتهاند که ما حکومت همهشمول داریم و نیازی به حکومت سفارشی از جانب کشورهای دیگر نداریم.
لازم است یادآوری کنم که طالبان به هر مساله ای که از سوی کشورهای دیگر مطرح میشود واکنش مشابه دارند. گویا این موضوع در ذهن آنها حک شده است که هر مطلبی در مورد حکومتداری، حقوق زنان و در کل حقوق بشر، از جانب هر کشوری مطرح شد؛ باید آن را مغرضانه دانست و در برابر آن گفت که این مساله داخلی است وکسی حق دخالت ندارد.
با این دیدگاه طالبان همواره بحث حکومت همهشمول را به سخره گرفتهاند؛ و سعی کرده اند به جهان به قبولانند که حکومت آنها هم همهشمول است، هم رعایت کنندهی حقوق بشر و هم دموکرات و امروزی و حتا اگر صدها گروه تروریستی هم در داخل خاک افغانستان آزادانه فعالیت کردند هیچ کشوری حق ندارد نگران باشد چراکه ما میگویم، با جهان در تعامل خوب هستیم. این حرفها نهتنها واقعی نیست که طفره رفتن و بهغلط انداختن دیدگاه جهان در قبال افغانستان است.
در این میان روسها یکی از کشورهای است که به حکومت همهشمول تاکید دارد. در تازهترین مورد، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان در واکنش به سخنان سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجهی روسیه دربارهی حکومت همهشمول گفته است که افغانستان در حال حاضر هم حکومت همهشمول و هم پاسخگو دارد.
او اظهارات اخیر وزیر خارجهی روسیه را مداخله در امور داخلی افغانستان دانسته و تاکید کرده است که کشورها به خودشان حق ندهند تا دربارهی امور داخلی افغانستان صحبت کنند یا این کشور را مکانی برای مداخلهی خود بدانند…
وزیر خارجهی روسیه بهتازگی گفته است که کشورش با طالبان ارتباط منظم دارد؛ و برای اینکه طالبان به رسمیت شناخته شوند، برخی از مسائل باید حل شود و وعدههای این گروه بهویژه ایجاد یک حکومت فراگیر تحققی یابد.
اما واقعاً حکومت همهشمولی که طالبان از آن دم میزنند و هرروز آن را به رخ کشورها میکشد چگونه حکومتی است؟
طالبان پس از به قدرت رسیدن، کابینهی متشکل از پشتونها ایجاد کردند و والیان پشتون و فرمانده هان پشتون را در تمامی نقاط افغانستان گماشتند.
پس از اعتراضات جهانی در مورد تک قومی بودن حکومتشان سعی کردند افرادی را از اقوام دیگر که متعلق به گروه خودشان است، در کابینه و برخی ولایتها بگمارند.
طالبان پسازاین کار همواره گفتهاند که ما حکومت همهشمول را ایجاد کردیم؛ اما جدا از اینکه بدانند این حکومت همهشمول نیست. بلکه حکومت طالب شمول با اکثریت قریب بهاتفاق پشتونی است. چراکه در تمام نهادهای کلیدی و اساسی دولت، غیر از پشتونها کس دیگری قرار ندارد.
شاید بهتر باشد طالبان بهجایی حکومت همهشمول، بگویند حکومت همهشمول پشتونها؛ زیرا آنها حکومتی متشکل از اقوام مختلف پشتون مثل درانی، غلجی، احمدزی، علیزایی، بارکزایی، خروتی، منگل وغیره تشکیل کردهاند و دقیقا منظورشان هم از حکومتی که همه اقوام افغان در آن سهیم باشد همین است؛ زیرا در تمام نهادهای دولتی طالبان غیرازاین مساله مورد دیگری دیده نمیشود.