افزایش مدرسه‌سازی طالبان و آینده تاریک افغانستان

دسته: بانوان, تحلیل, عقیده, هویت
نویسنده: فرهمند
1402/10/23
10:49 ق.ظ
بازدید: 29

پایگاه خبری تحلیلی روایت : طالبان از آغاز به قدرت رسیدن دوباره‌ی شان در افغانستان، به ساخت‌وساز مدرسه‌های دینی شدت بخشیدند. هرچند مدرسه‌سازی در زمان جمهوریت نیز وجود داشت و سالانه در کنار مکتب‌ها مدارس دینی نیز تأسیس می‌شد اما زیر نظر وزارت معارف و با تدریس مختلطی از مباحث دینی و علمی که جز منابع درسی وزارت معارف بود. در آن زمان فقط در مناطقی که از ساحه حکومت خارج بود مدارس دینی توسط طالبان اداره می‌گردید که بعدها – چه مدارس داخل شهری زیر نظر وزارت معارف و چه مدارس خارج از ساحه حکومت – همه به منبع سربازگیری طالبان مبدل شدند و امروزه اکثریت طالبان از همان مدارسی‌اند که قبلا وجود داشت. با این هم پس از روی‌کار آمدن طالبان مدرسه‌سازی به یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های گروه طالبان مبدل شده است و این برنامه بر اساس دستور مستقیم رهبر این گروه طراحی و به اجرا گذاشته شد.

طالبان از آغاز به قدرت رسیدن دوباره‌ی شان در افغانستان، به ساخت‌وساز مدرسه‌های دینی شدت بخشیدند. هرچند مدرسه‌سازی در زمان جمهوریت نیز وجود داشت و سالانه در کنار مکتب‌ها مدارس دینی نیز تأسیس می‌شد اما زیر نظر وزارت معارف و با تدریس مختلطی از مباحث دینی و علمی که جز منابع درسی وزارت معارف بود. در آن زمان فقط در مناطقی که از ساحه حکومت خارج بود مدارس دینی توسط طالبان اداره می‌گردید که بعدها – چه مدارس داخل شهری زیر نظر وزارت معارف و چه مدارس خارج از ساحه حکومت – همه به منبع سربازگیری طالبان مبدل شدند و امروزه اکثریت طالبان از همان مدارسی‌اند که قبلا وجود داشت. با این هم پس از روی‌کار آمدن طالبان مدرسه‌سازی به یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های گروه طالبان مبدل شده است و این برنامه بر اساس دستور مستقیم رهبر این گروه طراحی و به اجرا گذاشته شد.

بر اساس آمارهای ارایه شده تا ماه اسد سال ۱۴۰۲ درمجموع ۱۱ هزار و ۸۳۰ مدرسه دینی در افغانستان فعال بوده است که در این مدرسه‌ها در مجموع ۶۰۰ و ۱۷ هزار و ۶۷۸ طالب آموزش می‌بینند و از این تاریخ تاکنون مدارس دیگری نیز در ولایت‌های شمال و غرب افغانستان ساخته شده است.
مساله این است که مدارس دینی طالبان با مدارسی که قبلا وجود داشت به لحاظ محتوایی متفاوت است. در مدارس دینی قبلی ضمن مضامین دینی مضمون‌های علمی نیز تدریس می‌شد اما مدارس دینی کنونی درواقع مدارس جهادی و جایگاه تربیت نیرو برای طالبان هستند و تمامی مضامین دیگر از این مدرسه‌ها حذف گردیده است. باید خاطرنشان ساخت که شماری از مدرسه‌های دینی در سال‌های گذشته نیز از پایگاه‌های مهم و مراکز سربازگیری طالبان بود‌ه که در حال حاضر موردتوجه بیشتر قرار گرفته است.

همچنین بخوانید: انتقاد مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تبعیض جنسیتی در افغانستان تحت تسلط طالبان

جدا از این بحث که در مکتب‌ها و دانشگاه‌های دولتی و خصوصی نیز تغییرات اساسی به میان آمده و طالبان بسیار با سرعت مضامین دینی و اعتقادی را شامل نصاب آموزشی افغانستان کرده‌اند و شماری از مضامین مهم علمی ازجمله مباحث فلسفی، جامعه‌شناسی و مضامین هنری را حذف نموده‌اند.

در امتحان‌های پست‌های دولتی اقدام دیگری که به نحوی امتیازی بود برای کسانی که در مدارس دینی درس خوانده‌اند در نظر گرفته شد و بسیار به‌سادگی طرحی را برای معادل‌سازی فارغان مدارس با فارغان دانشگاه‌ها به اجرا گذاشتند و ادارات دولتی یکی پس از دیگری در اختیار فارغان مدارس قرار گرفت.

مدرسه‌سازی دینی طالبان در افغانستان اثرات منفی در پی دارد که ازجمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

گسترش باورهای افراطی دینی:

مدارس دینی طالبان اغلب باور افراطی طالبان را تبلیغ می‌کنند و از جهتی تفسیر دینی مبتنی بر خواست گروه‌های افراطی به دانش آموزان این مدارس تدریس می‌شود.

تبعیض علیه زنان:

مدارس دینی طالبان مختص مردان است و تنها شاگردان مرد می‌توانند در این مدارس آموزش ببیند. در این مدارس اغلب آموزش‌های در مورد تبعیض جنسیتی تدریس می‌شود؛ و به جایگاه زن با ارایه تفسیرهای دینی خویش نیز می‌پردازند.

تضعیف آموزش مدرن:

مدارس دینی طالبان اغلب آموزش مدرن و علمی را تضعیف می‌کنند. ازاین‌جهت که طالبان در این مدارس غیر کتاب‌های دینی مختص خود به تدریس مضامین دیگر اجازه نمی‌دهند. طبیعی است که این امر می‌تواند باعث تضعیف جایگاه آموزش‌های امروزی و مدرن شود.

عدم آموزش و مهارت:

یکی از مسایل کلیدی در مدارس دینی طالبان این است که انسان نیاز دارد فقط علم دین بیاموزد به این معنا که ضرورتی به پرداختن به مباحث علمی و آموزش مهارت‌های لازم برای یافتن شغل‌های مناسب در آینده نیست.

همچنین بخوانید: سفیدنمایی طالبان؛ پروژه‌ای در خدمت منافع آمریکا

ازاین‌جهت اهدافی که طالبان در پی گسترش مدارس دینی دارند تولید نسلی بی‌مهارت و بی‌دانش است که با دنیای واقعی امروز فاصله بسیار دارند. این‌ها فردا در جامعه به مشکلاتی ازجمله نیافتن کار وزندگی نرمال برمی‌خورند و هرگاه از هر دری ماندند به جنگ روی میاورند و به‌عنوان سربازان طالبان در میدان‌های جنگ خود را به کشتن می‌دهند.

نوشته های مرتبط :