در ضرورت بررسی بی‌طرفانه جنگ‌های داخلی

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1402/03/09
12:18 ب.ظ
بازدید: 1

نجیب بارور، شاعر جوان افغانستان در یک ابتکار تازه سلسله اشعار حماسی را به سبک شهنامه فردوسی تحت عنوان پنجشیرنامه سروده است. در بخشی از این اشعار که مربوط به جنگ های داخلی دهه هفتاد در کشور می‌باشد، وی اشاره به جنایات آن سال‌ها و احزاب و افراد دخیل در آن جنگ ها کرده است. در بخشی از این اشعار آقای بارور به رهبران احزاب مانند وحدت، جنبش و حزب اسلامی تاخته است که این موضوع باعث واکنش تند تعدادی از اقوام شده که چند نکته قابل توجه است.

اول- جنگ های داخلی در کشور همانطور که از نام آن پیداست، توسط سران مجاهدین خلق شده و بوجود آمد. در دهه هفتاد در شرق و جنوب کابل حکمتیار حاکم بود. در غرب کابل حزب وحدت و مزاری و در مناطق از شمال کابل با تقسیمات نظامی، حزب جمعیت و جنبش اسلامی که در نهایت همین احزاب چهارگانه به شمول احزاب و تشکیلاتی که طرفدار این احزاب بودند، جنگ های داخلی را رقم زدند. یعنی به نوعی تمامی احزاب خواسته یا نخواسته در این جنگ به طور مستقیم یا غیر مستقیم و با کمیت‌های مختلف درگیر بودند.

دوم- باید اخلاق مدارانه پذیرفت که تمام رهبران جهادی در جنگ های داخلی مخصوصا جنگ های کابل دخیل بودند. مگر سینه بریدن زنان و میخ کوبیدن، رقص مرده، گردن بریدن با تار، شپش داخل گلوله گذاشتن، خط پولی گرفتن، نام های بزرگان دینی را گذاشتن، چور و چپاول خانه‌های مردم و و ده ها عمل جنایت بار دیگر را کسی می تواند انکار کند؟ همه می دانیم که آن واقعه توسط مجاهدین خلق شد و برای همه اسناد و مدارک وجود دارد و تاریخ کشور و رسانه های دنیا شاهد این واقعات بوده اند. حالا با این همه سند و مدرک که وجود دارد، مگر می شود انکار کرد؟ کسانیکه این ادعاها را رد می کنند، سری به آرشیف رسانه ها، یادداشت های افراد رسانه ای، رهبران مجاهدین، خاطرات نوشته شده و هزاران سند مکتوب و غیر مکتوب که وجود دارد بزنند تا بفهمد که هیچ رهبری مقدس و معصوم نبوده است.

همچنین بخوانید: کشور دروغ‌های بزرگ

سوم- یکی از موارد مهم در کنش طرفداران احزاب دخیل در جنگ های داخلی بویژه کابل این است که تلاش دارند رهبران گذشته و فعلی را تطهیر کنند. تاجیک ها تلاش دارد که قهران ملی و استاد ربانی را تا حدودی بیگناه نشان دهند؛ هرچند که عده کثیری از آنان بر اشتباهات رهبران تاجک در آن زمان اذعان دارند و اینکه رهبران جمعیت تاحدی کرنش کافی برای ساختار قدرت و تشکیل نظام در اوایل از خود نشان ندادند. به همین شکل در طرف مقابل پشتون های طرفدار حکمتیار اعتقاد بر معصومیت حکمتیار دارند و هزاران گلوله هاوان و راکت فیر شده از سوی وی را نادیده می گیرند. از طرفی هم اکثریت از نسل جوان و پسین هزاره ها با گم شدن در متن شعار قومیت و هویت سازی توهمی، پا را فراتر گذاشته و از «مزاری» یک قدیس ساخته اند؛ یعنی نقد مزاری مساوی به دشمنی با هزاره و توهین به این قوم و ملت به حساب می آید! طرفداران دیگر رهبران به همین شکل…

چهارم- چرا به جای سرو کله زدن به هم و توهین و تحقیر یکدیگر در زمان فعلی، روایت های تاریخی را مستند بررسی نکنیم و با هوچی گری مانع شویم؟ مثلا نسل نو هزاره فقط به همین شعار مزاری اکتفا کرده که “حق خواستن به معنی دشمنی با کسی نیست” و اعتقاد دارند که مزاری حق هزاره ها را از دولت استاد ربانی مطالبه کرد که استاد ربانی وقعی ننهاد؛ در مقابل اما شواهد و قراین ۳۰ سال پیش، روایت جنگ داخلی کابل را در کنار اشتباهات استاد ربانی، زیاده خواهی ها و سیاست جنگ طلبانه مزاری عنوان کرده و همان سخن معروف وی که حتی یاران و دوستانش نیز ذکر کرده اند که بعد از توافق استاد ربانی با خواسته های شورای مرکزی حزب وحدت؛ مزاری گفت که : «قدرتی که از میل تفنگ به دست نیاید مزه ندارد» حالا برای مزاری چرا میل تفنگ مزه داشت و استاد ربانی چرا تعلل در واگذاری وزارت خانه ها داشت نیاز به روایت دو طرف بدون توهین و قدیس سازی رهبران حتی در قالب شعر دارد.

همچنین بخوانید: نقش شاهنامه در پاسداری از زبان پارسی در افغانستان

پنجم- بعضی از جوانان پر شر و شور و نسل پسین به اضافه متعصین نسل گذشته، از جنگ های داخلی فقط جنگ های کابل را یاد می کنند و از آن به عنوان جنگ داخلی نام می برند. در حالیکه حداقل در جامعه شیعه افغانستان و مناطق مرکزی کشور، بعد از سال ۶۰ ما شاهد جنگ داخلی بوده ایم. جنگ شورای اتفاق با پاسداران جهاد، جنگ سازمان نصر با سپاه و حرکت اسلامی و جدال سپاه و نصر با حرکت اسلامی صدها کشته تحویل داده است. به عنوان مثال: اگر «رهبر» حزب وحدت در جنگ کابل برفرض بیگناه بوده است، در جنگ های مناطق مرکزی که جنایات تمامی احزاب از جمله سازمان نصر و رهبران آن مثل آفتاب روشن و محرز است، این مستندات را کجای دل تان می گذارید؟.
نکته آخر!

تاریخ افغانستان تایخ جنایت‌بار است. این تاریخ باید به دور از پیش‌داوری‌های قومی مورد بررسی قرار گیرد. من معتقدم تا زمانی که مردمان بدرستی تاریخ را ندانند، تاریخ برای شان بار بار تکرار خواهد شد. متاسفانه دیده می‌شود که مردم ما به جای رجوع به تاریخ، تلاش دارند گذشته رمانتیزه بسازند.

نوشته های مرتبط :